Свети Никола е слава на непроменлив датум – 6 декември според стариот, или 19 декември според новиот календар, на денот кога светителот починал во 343 година.
Свети Никола се празнува и на 22 мај, во спомен на денот во 1096 година кога неговите мошти биле пренесени од Миро во Ликија во тогашниот православен Бари, Италија, и положени во црквата Свети Јован Претеча, која набрзо станала зборно место за аџии. Три години подоцна, граѓаните на Бари изградија прекрасна црква во чест на Свети Никола.
Свети Никола, архиепископот Мирликиски, се празнува низ целиот христијански свет. Во земјите од Западна Европа се слави како детски празник, бидејќи тогаш децата, доколку биле послушни, добиваат подароци. Тој е покровител на градот Амстердам.
Свети Никола е роден во градот Патара во областа Ликија во Мала Азија, од родителите Теофан и Нона, во времето на римскиот император Валеријан.
Уште како дете Никола покажувал необични ментални дарови. Кога пораснал и отишол на училиште, сакал да влезе во свештенството, па неговиот вујко, архиепископот, го „произвел“ за свештеник на градот Мир.
Поделен имот на сиромашните Својот духовен живот го започнал во манастирот Нови Сион, каде што се замонашил. По смртта на неговите родители, целиот наследен имот го подели на сиромашните.
Според традицијата, предводен од чудесен глас, отишол кај народот да шири вера, правда и милосрдие и веќе со својата појава донесе утеха, мир и добра волја. Свети Никола паѓа за време на големиот божиќен пост, па верниците подготвуваат само риба и друга посна храна.
Луѓето веруваат дека Свети Никола ноќта пред празникот ги посетува добрите деца и им дели подароци. И денес многу деца ги чистат чевлите и ги ставаат во прозорците, очекувајќи подарок од светецот.
Во некои краишта е задржан обичајот за подарување на децата на денешниот празник бидејќи Свети Никола е и нивен покровител.
Според традицијата, на овој ден никогаш не треба да перете алишта, да ја чистите куќата или да работите било какви домашни работи.
Како правилно да се означи Освен на божествената богослужба, пред да се исече празничниот колач, се пее тропар посветен на светителот и се чита молитва посветена на него. Затоа, не заборавајте да го пеете овој тропар во вашите домови, собрани околу трпезата и да му заблагодарите на Свети Никола што се удостои да го слави неговото име во здравје и заедништво. Еве како да го направите тоа:
„Правилото на верата и лицето на кроткоста, воздржаноста на учителот, објави му го на своето стадо, колку е посилна вистината: затоа стана поскромна, повисок од сиромашните, побогат од сиромашните, Свети Никола, моли се на Христа Бога, спаси ги нашите души. Амин.”
„Како правило на верата и пример за кротост, покажете му ја на вашето стадо вистинитоста на работата. Затоа со смирението си стекнал висина, а преку сиромаштијата богатство, оче архиепископи Николае, моли Го Христа Бога да се спасат нашите души. Амин.”
Дали знаевте? – Свети Никола е таканаречениот чадор, монашка слава на Српската патријаршија.
– Свети Никола веќе се сметаше за светец за време на неговиот живот. Според верувањата, тој може да излечи секаква болест.
– Според преданието, се верува дека Свети Никола го вратил видот на Стефан Дечански, а со тоа овој српски крал и ја подарил иконата на овој светител на црквата во Бари, на која денешното претставување на овој светец, прифатено низ целиот светот, се заснова. Според преданието, на таа икона верно бил пренесен ликот на светителот нацртан на соборот во Никеја, а оваа српска икона се сметала за чудотворна. И денес стои над големиот преподобен трапез што го покрива гробот на Свети Никола, а е изработен од сребро подарено од кралот Милутин.
– Принцот Милош Обреновиќ го прослави Свети Никола по сите народни обичаи, а додека започнуваше празнувањето пукаа топови и ѕвонеа црковните ѕвона.
– Никола е најпопуларното машко име за момчиња во Србија, па многу мажи во Србија го слават својот именден на Денот на Свети Никола. Како и многу Николина.
Пченицата треба да се засади на Свети Никола, за да порасне до Божиќ.
Првиот вицепремиер и министер за животна средина и просторно планирање, Изет Меџити, на денешниот Македонски енергетски форум (МЕФ) 2025 нагласи дека енергетската транзиција не може да се реализира без еколошка правда и без јавниот интерес да биде во срцето на секоја одлука.
„Западен Балкан не може да избира помеѓу економскиот развој и заштитата на животната средина. Нам ни е потребен модел кој ги обединува двете, затоа што без чист воздух, безбедна вода и здрави екосистеми, нема ниту одржлив раст, ниту долгорочна безбедност“, изјави Меџити.
Тој посочи дека Министерството за животна средина и просторно планирање ќе остане посветен партнер во секој процес што гради иднина заснована на визија, правичност и почит кон животната средина и заедницата.
Настанот продолжува со дискусии за интеграцијата на климатските и енергетските политики, при што учествуваат бројни експерти, политичари и претставници на граѓанскиот сектор од целиот регион.
На маргините на Самитот на шефови на држави и влади што се одржува во Тирана, се отвора можност за неофицијална средба меѓу македонската претседателка Гордана Силјановска Давкова и бугарскиот претседател Румен Радев. Иако официјален состанок не е потврден, дипломатски извори не ја исклучуваат можноста за кус разговор и размена на ставови меѓу двајцата лидери.
Ова би била прва средба по одлуката на официјална Софија на Самитот на НАТО да го претставува премиерот Димитар Глечев Желјазков, наместо Радев. Се очекува на средбата, доколку се реализира, да се допре и до прашањето дали Бугарија ќе прифати поканата од претседателот на Европскиот совет, Антониу Кошта, за заедничка средба со македонската делегација во Хаг.
Во меѓувреме, премиерот Христијан Мицкоски потврди дека е во тек комуникација со Канцеларијата на Европската комисија во земјава околу иницијативата за дијалог со бугарската страна. Тој посочи дека веќе е предложен конкретен термин за состанок, но се чека потврда од Софија.
Од бугарска страна, преку изјави на министерот за надворешни работи, се пренесува ставот дека „немаат отворени прашања со Македонија“, но изразуваат сериозна загриженост за, како што велат, тонот и реториката на македонските политичари.
Засега, официјална Бугарија не открива дали е подготвена за директен политички дијалог со Скопје под покровителство на Брисел, но дипломатски извори не ја исклучуваат можноста за напредок, особено доколку се воспостави доверба и се намали политичката тензичност меѓу двете земји.
Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, информираше дека започната е евакуацијата на македонски државјани од Израел поради влошената безбедносна состојба на Блискиот Исток. На денешната прес-конференција, Муцунски соопшти дека вкупно 28 лица побарале поддршка за евакуација, а првата група — четири возрасни и четири деца — веќе е во постапка на безбеден трансфер преку Египет.
Министерството веднаш формирало кризен штаб и преку амбасадата во Тел Авив е во постојан контакт со нашите државјани. „Очекуваме првата група да биде евакуирана до крајот на денот или најдоцна утре, по што ќе следува нивно враќање во земјата со авион на Владата“, изјави Муцунски.
Втората група, според најавите, ќе замине штом се воспостави редовен авионски сообраќај од Тел Авив. Подготовките за евакуацијата ги вклучуваат и потребните документи, логистика и безбеден конвој.
Муцунски потенцираше дека македонската амбасада работи со засилен капацитет и е целосно посветена на безбедноста на граѓаните. Министерството повторно упати апел до сите државјани да се воздржат од патувања во Израел и Иран, освен ако не е апсолутно неопходно.
На крајот од обраќањето, министерот упати повик до сите засегнати страни на Блискиот Исток да го почитуваат меѓународното право и да покажат воздржаност.