Можностите за нови интерконекциски врски и иницијативата на Бугарија за проширување на гасната инфраструктура во близина на македонската граница, биле дел од темите на билатералните средби на министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска на маргините на министерскиот состанок што се одржа во рамки на Шестото партнерство за трансатлантска енергетска соработка (P-TEC) во Атина. 

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини денеска соопшти  дека Божиновска имала интензивна дипломатска активност и оти имала билатерални средби со американскиот секретар за енергетика, Крис Рајт, грчкиот министер за енергетика, Ставрос Папастравру,  извршниот директор на грчкиот независен оператор за пренос на електрична енергија (IPTO – ADMIE), Манусакис,  како и со бугарскиот колега Жичо Станков. 

Божиновска и Станков ја истакнале важноста на проектот East – West Transmission Corridor (EWTC) како клучна иницијатива за зајакнување на регионалната поврзаност, интеграција на пазарите и зголемување на капацитетите за обновлива енергија, во согласност со целите на Европскиот зелен договор.

– Во разговорите беше подвлечена и иницијативата на Бугарија за проширување на гасната инфраструктура во близина на македонската граница, што ќе придонесе за поголема достапност и пониска цена на гасот, како и за зголемена енергетска сигурност во регионот. Во таа насока, двете страни се договорија за организирање на заедничка средба меѓу претставници на двете земји за подобра координација и размена на информации за заедничките проекти, соопшти МЕРМС.

На средбата со извршниот директор на грчкиот независен оператор за пренос на електрична енергија (IPTO – ADMIE), Манусакис, се разговарало за продлабочување на техничката соработка и за можности за нови интерконекциски врски кои ќе придонесат за стабилен и одржлив регионален енергетски систем. 

– Вниманието кон Македонија на P-TEC форумот беше јасно – тоа е потврда дека нашата земја е активен и доверлив партнер кога се зборува за енергетска стабилност, стратешки инвестиции и сигурна иднина за регионот, изјави министерката Божиновска.

Таа изразила особена благодарност до премиерот на Грција, Киријакос Мицотакис, и до грчкиот министер за животна средина и енергетика, Ставрос Папастравру, за поддршката и вниманието што го посветиле кон Северна Македонија.

На маргините на форумот, министерката разговарала и со хрватскиот министер за економија Анте Шушњар, кипарскиот министер за енергетика, трговија и индустрија Ѓоргос Папанастасиу, како и со Дите Јул Јоргенсен, генерална директорка за енергетика во Европската комисија.

Форумот P-TEC, кој ги обединува министерите за енергетика од 25 земји од Европа и Северна Америка, претставува водечка платформа за дијалог и координација на политиките во насока на сигурна, чиста и поврзана енергетска иднина.

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

Во периодот од 3 до 7 ноември 2025 година, на Македонската берза беа реализирани 410 трансакции, со вкупна вредност од 98,49 милиони денари и 19.569 тргувани хартии од вредност. Индексот МБИ10 неделата ја заврши со раст од 0,09%, достигнувајќи ниво од 10.304,78 поени, додека индексот ОМБ остана стабилен на 128,27 поени.

Најтргувани хартии од вредност (официјален пазар)

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 32.863.778 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 23.114.083 денари

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – 12.209.901 денари

Блок-зделки

Во текот на неделата беа реализирани пет блок-зделки со акциите на Макпетрол АД Скопје, во вкупна вредност од 44,43 милиони денари, по цена од 116.000 денари по акција.

Топ добитници

● Макпетрол АД Скопје (MPT) +0,86%

● Гранит АД Скопје (GRN) +2,41%

● Шпаркасе Банка АД Скопје (SPB) +3,55%

Топ губитници

● Алкалоид АД Скопје (ALK) –0,80%

● Стопанска банка АД Скопје (STB) –1,65%

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) –0,21%

Обврзнички пазар

На пазарот со државни обврзници беа реализирани две трансакции:

● Р. Македонија – Денационализација 21 – 174.162 денари (цена 92 евра)

● Р. Македонија – Денационализација 22 – 164.892 денари (цена 92,9 евра)

Вкупниот промет на обврзничкиот пазар изнесува 339.054 денари, при што индексот ОМБ остана непроменет на 128,27 поени.

Неделата од 3 до 7 ноември 2025 година се карактеризираше со висока ликвидност и стабилно движење на индексот МБИ10, кој забележа благ раст од 0,09%. Комерцијална банка и Алкалоид останаа најликвидни хартии, додека Макпетрол доминираше во обемот на тргување преку пет блок-зделки. Пазарните движења беа претежно позитивни, а обврзничкиот пазар регистрираше ограничена активност со две реализирани зделки.

Планот на Европската централна банка (ЕЦБ) да воведе дигитално евро до 2029 година се соочува со силен отпор од водечките банки во Европската Унија. Четиринаесет големи банки, меѓу кои Дојче Банк, БНП Парибас и ИНГ, предупредија дека проектот може да ја наруши стабилноста на постојните приватни платни системи и да го намали просторот за конкуренција на пазарот.

Според нив, дигиталното евро, во моменталната верзија, не нуди јасна додадена вредност за граѓаните, бидејќи би имало слична функција како комерцијалните решенија што веќе се во употреба. Банкарските групи минатата година го лансираа сопствениот европски систем за плаќање Веро, како одговор на доминацијата на американските компании Mastercard, Visa и PayPal.

Во Европскиот парламент, извештајот за дигиталното евро го подготвува европратеникот Фернандо Наварете од Европската народна партија. Тој исто така се залага за ограничена верзија на проектот. Според него, дигиталното евро треба да се користи првенствено како замена за готовина во услови без интернет или мобилна врска, а не како целосно онлајн средство за секојдневни трансакции.

ЕЦБ, од 2020 година, работи на анализа и развој на дигиталната валута. Пилот-проект се очекува во 2027 година, а официјалната примена во 2029 година — доколку земјите-членки и Европскиот парламент го дадат конечниот сигнал.

Во последните години, употребата на готовина во еврозоната значајно опадна, додека стабилните дигитални монети поврзани со американскиот долар растат во популарност, што се смета за потенцијална закана за позицијата на еврото.

Постои и финансиска дилема. Банкарски нарачана студија на PwC проценува дека воведувањето дигитално евро би чинело до 30 милијарди евра, додека ЕЦБ ја намалува оваа проценка на под шест милијарди.

Високи претставници на ЕЦБ истакнуваат дека создавање силен европски ривал на Visa или Mastercard не е гарантирана долгорочна заштита, бидејќи секоја приватна компанија може да биде продадена. Како пример се наведува продажбата на Visa Europe, која некогаш била европска, а подоцна преминала под американска контрола.

Проектот за дигитално евро останува отворен, но засега неговата иднина зависи од политичката волја и од способноста да се најде компромис меѓу државата и приватниот сектор.