Економија

Средба на Божиновска со амбасадорот Лосон и претставници на глобалната компанија „Англо Американ“

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари работна средба со британскиот амбасадор Метју Лосон, соопштија од Министерството за енергетика.

На состанокот присуствуваа и Никола Стојаноски, директор за меѓународна трговија и инвестиции во Амбасадата на Обединетото Кралство, како и претставници на меѓународната компанија „Англо Американ“, една од водечките светски корпорации во областа на рударството и металургијата, соопштија утрово од Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, се вели во соопштението.

– Средбата се одржа во духот на континуирана и конструктивна соработка меѓу Македонија и Обединетото Кралство во областа на енергетиката и рударството. Разговарано беше за актуелните активности на Министерството и можностите за размена на искуства и добри практики во управувањето со природните ресурси и енергетската транзиција, се истакнува во соопштението.

Министерката ја истакнала одличната соработка со британската Амбасада, која, како што нагласила Божиновска, претставува значаен партнер во процесите на развој на енергетските политики, унапредување на регулативата и поттикнување на одржливи практики во секторот.

– Амбасадорот Лосон и претставниците на „Англо Американ“ ја поздравија досегашната соработка со Министерството, изразувајќи интерес за понатамошен институционален дијалог и заеднички иницијативи во насока на зајакнување на билатералните односи, се потенцира во соопштението.

Инаку, од достапните информации на Интернет за „Англо Американ“, станува збор за британска мултинационална рударска компанија со седиште во Лондон, фокусирана на производство на метали и минерали, како што се бакар, железна руда и хранливи материи за земјоделски култури. Основана е во 1917 година и е голем глобален производител на платина и дијаманти (преку мнозинско сопствеништво на групацијата „Де Бирс“). Исто така, произведува никел, јаглен за производство на челик и полихалит.

Производите на компанијата ги вклучуваат брендовите за дијаманти De Beers Jewellers и Forevermark.

„Англо Американ“ работи во 15 земји низ Јужна Африка, Јужна Америка и Австралија, со примарна котација на Лондонската берза и секундарна котација на Берзата во Јоханесбург.

На Интернет нема податоци за директни операции или големи инвестиции од „Англо Американ“ во Северна Македонија. Сепак, како што се наведува, присуството на „Англо Американ“ во Северна Македонија се споменува во извештаите за противењето на локалната заедница на странски рударски проекти на Балканот, што укажува на поширок контекст на меѓународни рударски интереси во земјата, дури и ако не се директно поврзани со самата „Англо Американ“.

Исто така се наведува и дека „Англо Американ“ има за цел да биде јаглеродно неутрална до 2040 година и го користи својот План за одржливо рударство за да постави цели за здрава животна средина и просперитетни заедници.

Економија

Патарините донеле речиси 59 милиони евра во првите девет месеци, електронската наплата сè поприсутна

Во првите девет месеци од годинава преку наплатата на патарини биле инкасирани вкупно 3.611.645.604 денари, односно околу 58,7 милиони евра, информираат од Јавното претпријатие за државни патишта (ЈПДП).

Според податоците, најголем промет бил остварен во летните месеци, кога сообраќајниот интензитет е најголем. Во август биле собрани 494,3 милиони денари, во јули 469,8 милиони, додека во јуни прометот изнесувал 399,3 милиони денари. Во септември е забележан промет од 401,9 милиони денари.

Наплатната станица Романовце останува најпрофитабилна, додека најниски приходи се регистрираат на наплатната станица Кадрифаково.

Електронската наплата на патарина, која вклучува М-Таг, М-Кард и дигитални надополнувања, продолжува да расте и сега учествува со околу 35 проценти од вкупниот промет. Во септември преку ЕТЦ профактури биле наплатени 30,8 милиони денари, а преку онлајн надополнување 30,9 милиони денари. Преку системот „Отворен Балкан“ биле наплатени 10,4 милиони денари.

Од ЈПДП наведуваат дека е во завршна подготвителна фаза проектот што ќе овозможи малопродажба на М-Таг уредите преку правни лица низ целата држава, со што се очекува дополнително зголемување на користењето на електронската наплата.

Економија

Македонија и Грција се договорија за продлабочување на техничката енергетска соработка

Можностите за нови интерконекциски врски и иницијативата на Бугарија за проширување на гасната инфраструктура во близина на македонската граница, биле дел од темите на билатералните средби на министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска на маргините на министерскиот состанок што се одржа во рамки на Шестото партнерство за трансатлантска енергетска соработка (P-TEC) во Атина.

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини денеска соопшти дека Божиновска имала интензивна дипломатска активност и оти имала билатерални средби со американскиот секретар за енергетика, Крис Рајт, грчкиот министер за енергетика, Ставрос Папастравру, извршниот директор на грчкиот независен оператор за пренос на електрична енергија (IPTO – ADMIE), Манусакис, како и со бугарскиот колега Жичо Станков.

Божиновска и Станков ја истакнале важноста на проектот East – West Transmission Corridor (EWTC) како клучна иницијатива за зајакнување на регионалната поврзаност, интеграција на пазарите и зголемување на капацитетите за обновлива енергија, во согласност со целите на Европскиот зелен договор.

– Во разговорите беше подвлечена и иницијативата на Бугарија за проширување на гасната инфраструктура во близина на македонската граница, што ќе придонесе за поголема достапност и пониска цена на гасот, како и за зголемена енергетска сигурност во регионот. Во таа насока, двете страни се договорија за организирање на заедничка средба меѓу претставници на двете земји за подобра координација и размена на информации за заедничките проекти, соопшти МЕРМС.

На средбата со извршниот директор на грчкиот независен оператор за пренос на електрична енергија (IPTO – ADMIE), Манусакис, се разговарало за продлабочување на техничката соработка и за можности за нови интерконекциски врски кои ќе придонесат за стабилен и одржлив регионален енергетски систем.

– Вниманието кон Македонија на P-TEC форумот беше јасно – тоа е потврда дека нашата земја е активен и доверлив партнер кога се зборува за енергетска стабилност, стратешки инвестиции и сигурна иднина за регионот, изјави министерката Божиновска.

Таа изразила особена благодарност до премиерот на Грција, Киријакос Мицотакис, и до грчкиот министер за животна средина и енергетика, Ставрос Папастравру, за поддршката и вниманието што го посветиле кон Северна Македонија.

На маргините на форумот, министерката разговарала и со хрватскиот министер за економија Анте Шушњар, кипарскиот министер за енергетика, трговија и индустрија Ѓоргос Папанастасиу, како и со Дите Јул Јоргенсен, генерална директорка за енергетика во Европската комисија.

Форумот P-TEC, кој ги обединува министерите за енергетика од 25 земји од Европа и Северна Америка, претставува водечка платформа за дијалог и координација на политиките во насока на сигурна, чиста и поврзана енергетска иднина.

Економија

Макпетрол со серија блок-зделки, обврзничкиот пазар со ограничена активност

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

Во периодот од 3 до 7 ноември 2025 година, на Македонската берза беа реализирани 410 трансакции, со вкупна вредност од 98,49 милиони денари и 19.569 тргувани хартии од вредност. Индексот МБИ10 неделата ја заврши со раст од 0,09%, достигнувајќи ниво од 10.304,78 поени, додека индексот ОМБ остана стабилен на 128,27 поени.

Најтргувани хартии од вредност (официјален пазар)

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 32.863.778 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 23.114.083 денари

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – 12.209.901 денари

Блок-зделки

Во текот на неделата беа реализирани пет блок-зделки со акциите на Макпетрол АД Скопје, во вкупна вредност од 44,43 милиони денари, по цена од 116.000 денари по акција.

Топ добитници

● Макпетрол АД Скопје (MPT) +0,86%

● Гранит АД Скопје (GRN) +2,41%

● Шпаркасе Банка АД Скопје (SPB) +3,55%

Топ губитници

● Алкалоид АД Скопје (ALK) –0,80%

● Стопанска банка АД Скопје (STB) –1,65%

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) –0,21%

Обврзнички пазар

На пазарот со државни обврзници беа реализирани две трансакции:

● Р. Македонија – Денационализација 21 – 174.162 денари (цена 92 евра)

● Р. Македонија – Денационализација 22 – 164.892 денари (цена 92,9 евра)

Вкупниот промет на обврзничкиот пазар изнесува 339.054 денари, при што индексот ОМБ остана непроменет на 128,27 поени.

Неделата од 3 до 7 ноември 2025 година се карактеризираше со висока ликвидност и стабилно движење на индексот МБИ10, кој забележа благ раст од 0,09%. Комерцијална банка и Алкалоид останаа најликвидни хартии, додека Макпетрол доминираше во обемот на тргување преку пет блок-зделки. Пазарните движења беа претежно позитивни, а обврзничкиот пазар регистрираше ограничена активност со две реализирани зделки.