Републиканскиот конгресмен Томас Маси одлучно го крева гласот против долгогодишното учество на САД во Северноатлантската алијанса (НАТО), поднесувајќи сензационален предлог-закон во Претставничкиот дом со директно барање за повлекување на земјата.

Неговата иницијатива, именувана како „Закон за недоверливата организација“, не штеди зборови: НАТО е етикетирана како „реликвија од Студената војна“, бесцелна организација која го изгубила своето оправдување откако Советскиот Сојуз се распадна пред повеќе од три децении.

Кабинетот на Маси соопшти дека учеството во Алијансата ги чинело американските даночни обврзници трилиони долари. Конгресменот жестоко реагира:

„Нашиот Устав не санкционира континуирано учество во странски конфликти; нашите татковци-основачи предупредуваа против тоа. Америка не треба да биде заштитник на светот, особено кога богатите земји одбиваат да плаќаат за сопствената одбрана.“

Доколку оваа легислатива помине, американскиот претседател би бил обврзан во рок од само 30 дена да го извести НАТО за формалното повлекување на САД. Згора на тоа, законот строго би забранил користење на парите на американските даночни обврзници за финансирање на буџетите на Алијансата.

Истовремено, сопартиецот на Маси, сенаторот Мајк Ли од Јута, веќе го поднесе идентичниот предлог-закон и во Сенатот, најавувајќи двоен фронт против Алијансата.

Оваа иницијатива добива на тежина во светло на претходните изјави на поранешниот претседател Доналд Трамп, кој постојано се закануваше со повлекување на САД, критикувајќи го недоволното трошење за одбрана од страна на европските сојузници.

Иако земјите-членки, по неговите остри критики, се обврзаа на зголемување на трошоците за одбрана до 5 отсто од БДП до 2035 година, прашањето за напуштање на НАТО останува жешко.

За време на администрацијата на Џо Бајден, Конгресот одобри закон за забрана на повлекување на САД од НАТО од страна на кој било претседател. Сепак, како што алармира „Политико“, Трамп би можел да се обиде да ја заобиколи оваа забрана, повикувајќи се на своите широки претседателски овластувања во надворешната политика.

Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров денеска оцени дека американски претседател Доналд Трамп е единствениот западен лидер кој има реално разбирање за ставот на Москва во однос на војната во Украина. Според државната агенција ТАСС, Лавров го издвоил Трамп како реток политичар на Западот кој „ја сфаќа руската позиција“, пренесе „Скај њуз“.

Во своето обраќање, Лавров остро се осврна и на политиките на Обединетото Кралство и Европската Унија, наведувајќи дека двете страни се наоѓаат во „политичко слепило“ и оперираат со илузии дека можат да ја надмудрат или надвладеат Русија.

ТАСС дополнително пренесува дека шефот на руската дипломатија истакнал оти Москва нема намера да влезе во воен судир со европските држави. Сепак, тој предупреди дека Русија е подготвена да реагира доколку западни трупи бидат испратени на украинска територија.

Преговорите за пристапување на Србија кон Европската Унија, започнати во 2014 година, се многу бавни. Годините минуваат, ветувањата остануваат неисполнети, а виталните реформи се. На Европската Унија ѝ е преку глава, па сега со зголемен притисок бара од Белград конечно да докаже вистинска посветеност.

Пораката беше јасна како ден: „Очекуваме Србија да покаже посветеност, со дела како и со зборови“, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за време на нејзината посета на Белград на 15 октомври.

Овој остар тон беше дел од нејзината турнеја низ Западен Балкан, наменета за инспекција на напредокот на земјите кандидати. Истиот ден, Фон дер Лајен му испрати отворена покана на српскиот претседател, Александар Вучиќ, да допатува во Брисел еден месец подоцна, за заедно да направат „биланс“.

Долгоочекуваната средба била дискретно одложена. Причината била наводно дека Србија немала значаен напредок што би го претставила пред европските лидери.

Сепак, конечно има термин: во вторникот (9.12) беше потврдено дека претседателот Вучиќ денес патува за Брисел на средба со врвот на ЕУ – Урсула фон дер Лајен од Европската комисија и Антонио Кошта од Европскиот совет.

ЕУ не само што е уморна од чекање, туку има и јасно дефинирани барања.

Немања Тодоровиќ Стиплија, главен уредник на порталот European Western Balkans, истакнува дека Европската комисија и Европскиот совет го сведоа напредокот на Србија на три клучни теста: подобрување на медиумската слобода, обезбедување слободни и фер избори и целосно усогласување на надворешната политика на Србија со онаа на ЕУ.

Дополнително, портпарол на Европската Комисијата потврди дека ова не е сѐ. Од Србија се бара да вложи повеќе напор и да направи компромиси за да го унапреди нормализирањето на односите со Косово и да се справи со дезинформации и странска манипулација со информации.

На крај, Брисел јасно бара стратешка гаранција од Белград:

„Србија треба да ги засили своите напори кон постабилно и повисоко усогласување и да нè увери во нејзината стратешка насока, вклучително и преку усогласување со рестриктивните мерки на ЕУ донесени поради агресивната војна на Русија против Украина.“

Вучиќ во Брисел нема да има лесна средба. Времето за зборови е завршено – сега на маса се бараат дела.

Остатокот од веста може да го прочитате на: Може ли Србија да покаже на ЕУ дека е сериозна за реформите? – DW – 10.12.2025