Американскиот претседател Доналд Трамп денеска нареди итна суспензија на програмата за лотарија за визи за разновидност – попозната како лотарија за зелена карта – преку која, според властите, во САД влегол осомничениот за смртоносните пукања на Универзитетот Браун и убиството на професор на МИТ.

Секретарката за внатрешна безбедност Кристи Ноем соопшти на платформата X дека, по директна наредба од Трамп, им наложила на Службите за државјанство и имиграција веднаш да ја стопираат програмата, јавува Асошиејтед прес. „На оваа презрена личност никогаш не требало да ѝ биде дозволено да влезе во нашата земја“, изјави Ноем, осврнувајќи се на осомничениот, португалскиот државјанин Клаудио Невес Валенте.

Невес Валенте (48) се сомничи дека извршил вооружен напад на Универзитетот Браун, при што загинаа двајца студенти, а деветмина беа повредени, како и дека стои зад убиството на професор на Масачусетскиот институт за технологија. Американските власти соопштија дека тој бил пронајден мртов синоќа, со самонанесена прострелна рана.

Според полицијата во Провиденс, Невес Валенте бил студент на Универзитетот Браун од 2000 година. Судските документи покажуваат дека во 2017 година добил виза за разновидност, а неколку месеци подоцна и статус на постојан легален престој во САД. Сепак, неговото движење и место на живеење во периодот меѓу напуштањето на колеџот во 2001 година и добивањето на визата остануваат нејасни.

Програмата за виза за разновидност секоја година доделува до 50.000 зелени карти преку лотарија на државјани од земји кои се слабо застапени во американските имиграциски текови, при што голем дел од апликантите доаѓаат од африкански држави. Бидејќи програмата е воспоставена со акт на Конгресот, експертите предупредуваат дека нејзината суспензија „речиси сигурно ќе предизвика правни предизвици“.

Само во 2025 година, речиси 20 милиони луѓе аплицирале за лотаријата, а повеќе од 131.000 кандидати биле избрани, вклучувајќи ги и членовите на семејствата на добитниците. По изборот, кандидатите поминуваат низ строги безбедносни и административни проверки пред да им биде дозволен влез во САД. Таа година, португалските државјани освоиле 38 места.

Добитниците на лотаријата се покануваат да аплицираат за зелена карта, да поминат интервјуа во американските конзулати и да бидат подложени на истите проверки на биографијата како и сите други идни постојани жители.

Трамп и во минатото отворено се спротивставуваше на програмата за виза за разновидност. По ноемврискиот напад врз припадници на Националната гарда, кога напаѓачот беше идентификуван како авганистански државјанин, неговата администрација воведе уште построги имиграциски правила за Авганистан и други земји.

Во рамки на својата агенда за масовни депортации, Трамп настојува да ги ограничи или укине и другите законски патишта за легална имиграција, вклучувајќи ја лотаријата за визи и правото на државјанство по раѓање. Врховниот суд на САД неодамна се согласи да го разгледа неговото оспорување на ова уставно право.

Американскиот производител на воена опрема AM General и Министерството за одбрана на Република Косово, официјално постигнаа тригодишен рамковен договор за директна продажба , со кој Косовските безбедносни сили ќе се опремат со мобилни хаубици Hawkeye од 105 мм.

Според соопштението на компанијата, договорот опфаќа хаубици Hawkeye монтирани на шасија HUMVEE, како и дополнителни возила за логистичка и оперативна поддршка, со што значително се зајакнува мобилноста и огнената моќ на косовските сили.

„Со особена гордост ја објавуваме успешната продажба на системот HUMVEE Hawkeye на Министерството за одбрана на Косово. Оваа соработка ја потврдува нашата посветеност на развој и испорака на напредни решенија кои одговараат на современите воени предизвици“, изјави Џон Чедборн, извршен потпретседател за развој на бизнисот во AM General.

Системот Hawkeye комбинира топ од 105 мм со стандардната платформа HUMVEE, користејќи напредна технологија со низок отскок, што овозможува висока прецизност и стабилност при огнено дејство. Според компанијата, системот може да се распоредува, да отвори оган и повторно да се премести за помалку од 90 секунди.

Оваа способност за брзо „пукај и бегај“ дејствување значително ја зголемува преживливоста на единиците на бојното поле, особено во услови на контра-батериски оган, во споредба со класичните влечени артилериски системи, кои бараат значително повеќе време за распоредување и повлекување.

Со овој договор, Косово прави уште еден чекор кон модернизација на своите безбедносни капацитети, додека AM General ја зацврстува својата позиција како клучен снабдувач на мобилни артилериски решенија на глобалниот пазар.

Европската унија постигна тешко издејствуван компромис за идното финансирање на Украина: за обновување на земјата издвоен е бескаматен заем од 90 милијарди евра. Одлуката беше донесена на самитот на ЕУ во Брисел, а ја соопшти германскиот канцелар Фридрих Мерц, кој нагласи дека замрзнатите руски средства засега нема директно да се користат.

Според Мерц, договорениот заем ќе биде доволен за покривање на воените и буџетските потреби на Украина во наредните две години. „Ќе ги задржиме руските средства замрзнати сè додека Русија не ја обештети Украина“, порача тој, додавајќи дека ЕУ го задржува правото, доколку до тоа не дојде, да ги искористи тие средства – „во целосна согласност со меѓународното право“ – за отплата на заемот.

Канцеларот го оцени договорот како „голем успех“, иако призна дека тој отстапува од неговата првична замисла. Наместо директно користење на средствата на руската централна банка, што се покажа како премногу правно и политички комплицирано, ЕУ се одлучи за обратен редослед: најпрво заем, а потоа евентуална наплата од руските средства. „Целта останува иста – Русија да ја плати цената на оваа војна“, истакна Мерц.

Прашањето за користењето на замрзнатите руски средства со месеци ја дели Унијата. Особено Белгија изразуваше резерви, бидејќи најголемиот дел од околу 210 милијарди евра се наоѓаат во белгиската финансиска институција „Еуроклеар“. Европската комисија процени дека на Украина ѝ се потребни 90 милијарди евра до крајот на 2027 година, но некои земји, како Унгарија, целосно се спротивставија на какво било користење на тие пари.

Според дипломатски извори, планот пропаднал пред сè поради противењето на Франција и Италија, јавува германската агенција ДПА. Двете земји, наводно, не биле подготвени да обезбедат средства за заштитен механизам што го побара белгискиот премиер Барт де Вевер – гаранции дека сите можни ризици ќе бидат заеднички покриени. Белгија стравува од руска одмазда, вклучително и експропријации на европски компании и поединци во Русија, а особено за иднината на „Еуроклеар“, која управува со најголемиот дел од замрзнатите средства.

По постигнувањето на договорот, францускиот претседател Емануел Макрон ја отвори вратата за обновување на директниот дијалог со Кремљ. „Ќе биде корисно повторно да разговараме со Владимир Путин“, изјави тој, оценувајќи дека тоа е во интерес и на Европејците и на Украинците. Во спротивно, предупреди Макрон, разговорите ќе продолжат исклучиво преку преговарачи – сценарио што, според него, не е оптимално.

Во меѓувреме, дипломатската активност не стивнува ни преку Атлантикот. Специјалниот пратеник на САД, Стив Виткоф, и Џаред Кушнер, зетот на американскиот претседател Доналд Трамп, неодамна одржаа одделни разговори со руски претставници, како и со претставници на Европа и Украина. Американските медиуми најавуваат дека нови консултации меѓу Вашингтон и Москва би можеле да се одржат уште за време на викендот.

Извор: ЕУ постигна договор: 90 милијарди евра кредит за Украина – DW – 19.12.2025