Војната во Украина влегува во четвртата година, а тензиите меѓу Русија и западните сојузници дополнително се зголемуваат. Директорот на руската надворешна разузнавачка служба, Сергеј Наришкин, изјави дека безбедносните служби на Русија и Белорусија се подготвени за превентивни акции во случај на понатамошна ескалација.

Тој предупреди дека во случај на напад врз Русија или Белорусија, одговорот ќе биде насочен кон целиот НАТО сојуз, со посебно предупредување за Полска и балтичките држави.

„Чувствуваме и гледаме дека европските земји, особено Франција, Велика Британија и Германија, ја зголемуваат ескалацијата околу украинскиот конфликт. Затоа мораме да делуваме превентивно. Подготвени сме на тоа“, изјави Наришкин според руските државни агенции ТАСС и РИА Новости.

Тој повтори дека целите на Русија во Украина остануваат непроменети – демилитаризација, т.н. „денацификација“ и признавање на сегашните руски граници, кои ги вклучуваат и анектираните украински територии.

Први на удар: четири земји

Наришкин ја обвини Украина дека намерно го одолжува конфликтот за владата на Володимир Зеленски да остане на власт и да ја избегне одговорноста за, како што рече, „криминални одлуки“.

Посебно остро ја критикуваше Полска за милитаризацијата на границата со Русија и Белорусија, оценувајќи дека со тоа дополнително ја дестабилизира безбедносната ситуација во Европа. Исто така, остар став има и кон Естонија, Литванија и Летонија – поранешни советски републики кои стравуваат од руски напад.

„Полска не ги разбира последиците од своите потези. Ако дојде до агресија од страна на НАТО, штетата ќе му се нанесе на целиот блок, но пред сè на оние кои ги туркаат тие идеи – политичките кругови во Варшава и балтичките престолнини. Тие први ќе страдаат“, рече тој.

Белорусија, блискиот сојузник на Москва, продолжува да ја поддржува руската воена кампања, а претседателот Александар Лукашенко дозволи руско нуклеарно оружје да се стационира на белоруска територија, што предизвика остри реакции од Западот.

Лавров: Европјаните полуделе

Во сличен тон се огласи и рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, кој потсети дека претседателот Владимир Путин во јуни 2024 година јасно порача дека Русија бара Украина формално да се откаже од членството во НАТО и да ги повлече своите трупи од четирите украински региони кои Москва ги смета за свои.

„Станува збор за правата на луѓето кои живеат на тие територии. Тие територии ни се важни и не можеме да се откажеме од нив“, рече Лавров. Русија моментално контролира околу една петтина од Украина, вклучувајќи го и Крим (анектиран 2014 година) и делови од Доњецка, Луганска, Херсонска и Запорожката област, чија анексија поголем дел од светот не ја признава.

Лавров ја пофали администрацијата на поранешниот американски претседател Доналд Трамп, бидејќи, за разлика од европските сојузници, „се обидува подлабоко да ја разбере ситуацијата“.

Специјалниот пратеник на Трамп се сретнал со Путин

Американскиот специјален пратеник Стив Виткоф се сретнал со Владимир Путин на 11 април во Санкт Петербург. Изјавил дека разговорот бил „продуктивен и интересен“, дека „Путин сака мир“ и дека фокусот е на можен мировен договор кој би го вклучувал статусот на „пет територии“.

Иако не ги прецизирал, јасно е дека се работи за Крим, како и делови од Доњецка, Луганска, Херсонска и Запорожка област – територии кои Русија ги анектираше во 2022 година.

„Се гледа желба за траен мир, иако ни требаше време да стигнеме до тука“, изјави Виткоф за Fox News. Додаде и дека постојат „многу интересни деловни можности“ кои би можеле да ги стабилизираат односите меѓу САД и Русија.

Зеленски: Путин нема да застане – постои опасност од Третата светска војна

Од другата страна, украинскиот претседател Володимир Зеленски за CBS изјави дека Путин нема да застане во Украина, туку има амбиција да го врати „руското царство“ кое вклучува делови од сегашни членки на НАТО.

„Ако не го сопреме во Украина, ќе оди понатаму“, рече Зеленски, додавајќи: „Сето ова може да прерасне во Трета светска војна.“

Многу експерти од автомобилската индустрија велат дека не е лесно да се заобиколат поскапувањето на  американски автомобили, бидејќи дури и оние што се склопуваат во САД користат увезени делови.

Американскиот претседател Доналд Трамп најави дека може да ја ослободи автомобилската индустрија од тарифите за да им даде време на производителите да ги прилагодат синџирите на снабдување.

-Размислувам нешто да им помогнам на некои автомобилски компании. Им треба малку време бидејќи ќе произведуваат овде, но мора да преселат капацитети од Канада, Мексико и други места – рече Трамп.

Претседателот на Американскиот совет за автомобилска политика, Мет Блант, чија организација ги претставува Ford, General Motors и Stellantis, рече дека ги споделуваат целите на Трамп за зголемување на домашното производство. Но, тој предупреди дека широките тарифи за делови може да ги поткопаат тие цели бидејќи им треба време да се приспособат.

Многу експерти од автомобилската индустрија велат дека не е лесно да се заобиколат поскапувањето на  американските автомобили, бидејќи дури и оние што се склопуваат во САД користат увезени делови.

-Концептот на автомобил од американско производство со сите американски делови е чиста фикција. Тие ќе мора да плаќаат тарифи за тие делови – вели Даниел Ајвс, висок аналитичар на капитал во Wedbush Securities.

Производителите на автомобили се потпираат на увезените делови во различен степен. На пример, Tesla Model Y има 70% од вредноста на неговите делови произведени во САД или Канада. За Ford F-150 тоа е 45%.

Националната администрација за безбедност на сообраќајот на автопатиштата (NHTSA) објави податоци за содржината во САД и Канада по вредност на деловите што се користат за склопување на патнички моторни возила во САД и во странство. Податоците покажуваат дека некои линии на автомобили Тојота произведени во САД, како што е Корола, вклучуваат најмалку 25% од вредноста на деловите увезени од Јапонија.

-Сите возила користат барем одреден процент странски делови. Не постои модел на возило што користи 100% делови од американско производство – објасни Ејми Р Броглин-Петерсон, експерт за управување со синџирот на снабдување на Државниот универзитет во Мичиген.

Портпаролот на Кокс Аутомотив рече дека просечното возило од американско производство има речиси 50% од деловите или компонентите што се увезени по вредност.

Тешко е да се предвиди каков ќе биде долгорочниот ефект на царините врз автомобилската индустрија. Cox Automotive предвиде силна продажба додека не се намалат залихите пред тарифите.

„Но, сите патишта водат до овој факт: во следните месеци и години, како што ќе се стабилизираат новите тарифи, се очекува зголемување на цените на возилата во САД“, напиша Кокс во извештајот за пазарните увиди од 4 април.

Кокс предвиде дека возилата погодени од овие тарифи би можеле да се зголемат за 10 до 15%, а најмалку 5% повеќе за возилата кои не подлежат на целосниот износ на давачката.

Трамп воведе постојани царини од 25% за автомобили кои стапија на сила на 3 април, но сега се повеќе се повлекува и ги ревидира своите мерки за да ги ублажи политичките и економските последици.

-Не се предомислувам, но флексибилен сум – рече Трамп.

Словачкиот премиер Роберт Фицо денеска изјави дека ќе присуствува на комеморацијата за Денот на победата во Москва и дека силно се противи на предупредувањето на високата претставничка на ЕУ за надворешни работи Каја Калас дека европските лидери не треба да учествуваат на настанот.

„Предупредувањето и заканата на Каја Калас се непочитување и остро се спротивставувам“, објави Фицо на Х профилот.

Тој потсети дека Калас ги предупредил лидерите на земјите-членки на ЕУ да не учествуваат на прославата на Денот на победата во мај во Москва и им порачал дека „таквото учество нема да биде сфатено лесно“ во Брисел.

„Ќе одам во Москва на 9 мај. Дали предупредувањето на г-ѓа Калас е форма на уцена или сигнал дека ќе бидам казнет по враќањето од Москва? Не знам. Но знам дека годината е 2025, а не 1939 година“, рече Фицо.

Тој оцени дека предупредувањето на Каласова потврдува дека е потребна дебата во ЕУ за суштината на демократијата, „за тоа што се случи во Романија и Франција во врска со претседателските избори, за „мајданите“ организирани од Западот во Грузија и Србија“, и за тоа како се игнорираше злоупотребата на кривичното право против опозицијата во Словачка.