Фантастичниот триумф на македонската фудбалска репрезентација против Италија во палермо, не престанува да ја бранува спортската јавност ширум Балканот.
Така хрватскиот уредник и новинар Бојан Стилин, за „Тпортал.хр“ на Македонија и посетува опсежен коментар.
Коментарот на го пренесуваме во целост.
Сум доживеал милијарда такви сцени, но синоќа по натпреварот ме погоди ретроспектива од пред една година. Како семеен возач и македонски зет, возев три генерации Македонци – ќерка, сопруга и нејзините родители на патот Крива Паланка – Штип. Прописите за корона на државата Македонија тогаш не третираа како две посебни домаќинства, па се тркалавме низ мистичните Родопски клисури во источна Македонија гледајќи под маски, додека полицијата ѕиркаше зад секоја грмушка за да не скратиза грст пари.
Како што е обичај, во овие семејни прилики се пушта некоја компромисна, но во исто време музика соодветна на амбиентот, така по сто години го пуштив „најдоброто од“ несомнено најголемиот македонски рок бенд Леб и сол. Некаде во вечерните часови, додека вечното сонце на Дадо Топиќ исчезнуваше зад оџаците на уништените рудници изградени од Германците пред сто и повеќе години во некогаш познатиот индустриски град Кратово, од звучниците излегоа првите стихови на македонски што ги имам научено и разбраново мојот живот. Нивниот автор е Влатко Стефановски, на некои омилена, а некои омразена балканска рок легенда кој во тие неколку зборови го исцедува сублиматот на она што Македонците претставуваат самите за себе, но и за сите нас, колку и да звучат патетично и слатко.
Со една надеж,
За трочка љубов,
За малку среќа,
Живееме…
Со надеж за ронка љубов и малку среќа излегоа на теренот на „Ла Фаворита“, култниот стадион во подножјето на Монте Пелегрино, селекторот Благоја Милевски и единаесет напорни фудбалски мрзливци кои лебот го заработуваат најмногу во европските и азиските земји, меѓу кои и тројца печалбари во Хрватска – динамовците Аријан Адеми и Стефан Ристовски, и Дарко Велковски од Риека. Излегоа на мегдан на европскиот шампион, мултифаворизирана фудбалска велесила за која сите навивавме минатото лето за да го освои еврото, бидејќи заедно со Белгија која ја исфрлија, играа најубаво, најквалитетно и најдобро. Македонците излегоа со само еден план, а тој во фудбалот го носи италијанското име – катеначо. Фудбал во кој посилниот тим напаѓа манијакално, а послабиот ја заклучува вратата со катанец, ефективно се брани и бара шанса од контранапад. Фудбал кој е грд и фрустрирачки за гледање, особено ако навивате за посилниот, но фудбал кој ја комплетира смислата на играта и ѝ носи епска димензија на поетска правда – се разбира, ако послабата екипа успее да го оствари тој план.
Македонците трчаа како гладијатори во тој сицилијански амфитеатар, се фрлаа пред и под секоја топка, блокираа 16 од 32-те удари на Италијанците кон голот, се тркалаа на теренот по поострите стартови, направија се што се прави во најдоброто катеначо. Се бореа лавовски, надоместувајќи го индивидуалниот квалитет хендикепиран со тоа што моментално нивниот најкреативен играч Елиф Елмас – патем речено член на италијански Наполи – е под сузпензија, а најголемата фудбалска легенда Горан Пандев – инаку легенда на италијанскиот клупски фудбал – ја заврши репрезентативната кариера на Европсото првенство кое го освоија Италијанците. Ги издржаа и потценувачките исвиркувања од трибините во Палермо, како што тоа го направија и пред година и пол Германците, каде што ги сместија „на Бога зад нозете“ за што помалку припадници на дијаспората да дојдат на натпреварот, но и нив шокантно ги добија на гости.
А, потоа, во 92. минута, кога Италијанците веќе сменија половина тим подготвени да ги скршат жилавите Македонци во продолжение или – како на Еврото – да се извлечат на пенали, од нигде никаде се појави тој, некојси Александар Трајковски, кој од скопска Цементарница преку Запрешиќ во 2015 година пристигна во Палермо и токму на таа „Ла Фаворита“ четири години го живеше тој печалбарски фудбалски живот. Постигна еден од оние голови од балкански инает, од мака што нашминканата италијанска одбрана, вредна десетици милиони евра, не му дозволува да се доближи на 20 метри. Во својата копака ја наби целата крвава мака сицилијански гастербејтер и шутираше со малку надеж во трошка љубов и малку среќа и преживеа. Ја пикна топката зад грбот на Џанлуиџи Донарума, најскапиот голман на светот, кој прима седум милиони евра годишно од емирот Ал Тани од Катар, сопственик на фудбалската корпорација Пари Сен Жермен, додека Трајковски заработува дваесет пати помалку во саудиска Ал Фајха.
Македонците ја преживеаја таа вечер во Палермо и сега сонуваат за чудо во Порто, затоа што треба да одработат уште една рунда катеначо против Кристијано Роналдо, Пепе и другите фудбалски касапи кои секогаш „се изгребуваат“ барем за еден гол, дури и кога не го заслужуваат тоа (види под Хрватска, Тулуз, 2016 година). Сите можности велат дека ќе го видат Порто и ќе умрат, ќе дојдат пред рајските порти и ќе паднат, исто како македонските кошаркари, носители на дрвениот медал од Литванија во 2011 година, филмското ремек дело „Медена земја“ на Оскарите или гордата Тамара Тодевска на Евросонг, со исклучокот кој го потврдува правилото, а го нарекуваат ракометен клуб Вардар, европски првак од 2017 и 2019 година. Баш како, впрочем, и државата кога денес се вика Cеверна Македонија, со која западниот и источниот свет, но и соседите, ја пошутнуваат како топка, домашните политичари ја черечат по принципот „раздели па владеј“, а обичните луѓе во целиот тој хаос го кратат патот до надежта, љубовта и среќата, секој на свој начин – често со земање бугарски пасош и како нивните фудбалски легионери заминуваат во светот.
И кој може тогаш да им замери кога по натпреварот на градските плоштади ќе запалат факели под спомениците на псевдомитологијата од гипс и стиропор, ќе го преплавата интернетот со мемиња во кои симит погачата ги јаде пицата и шпагетите за појадок, а претседателот на државата ќе му се заканува на Кристијано Роналдо дека „тој е следниот“? Сите сме по малку Македонци, аутсајдери составени од љубов, среќа и надеж дека еден ден ќе биде подобро, бидејќи полошо не може. И како што повторно би рекол Влатко откако трипати ќе чукне во дрво за среќа – тоа е тоа, тоа е се. Дали е тоа така навистина? Ќе гледаме во вторник во Порто. Што се однесува до мене, она сонцето зад оџакот во Кратово се уште не е зајдено.
Пробиен претпоследниот тунел на пругата кон Бугарија: Напредок на делницата Бељаковце – Крива Паланка
Рано изутринава беше пробиен претпоследниот од вкупно 15 тунели на железничката делница од Бељаковце до Крива Паланка, која претставува втор дел од изградбата на пругата кон Бугарија. Овој чекор беше оценет како значаен исчекор во реализацијата на проектот, кој со години се соочува со бројни предизвици.
„Добро е кога на крајот од тунелот ќе се појави светло,“ изјави директорот на ЈП ЖРСМ – Инфраструктура, Синиша Ивановски, кој го истакна значењето на денешниот напредок.
Тој нагласи дека делницата е една од најкомплексните инфраструктурни точки во земјата, особено поради обемната и технички сложена изградба на тунелите.
„Градбата на оваа траса изобилува со предизвици, а еден од поголемите се пробивањето и градбата на тунелите. Прогресот на целиот проект не е на посакуваното ниво, но мора да се пофали изведувачот за успехот токму во овој сегмент,“ додаде Ивановски.
Тој изрази уверување дека постигнатиот напредок ќе биде мотив и за динамизирање на останатите делови од работите на трасата, додавајќи дека очекува наскоро да се бележат успеси и во другите сегменти од изградбата.
Можни промени во ставовите на ЕУ за Македонија: Шансата за компромис со Бугарија
Претседателката Гордана Сиљановска Давкова денеска го отвори прашањето за промена на заклучоците на ЕУ за Македонија и најави дека постои излезно решение за спорот со Бугарија. Сепак, таа со остар тон потсети дека одлуката не е во наши раце.
„Од наша призма можно е да се смени заклучокот, но одлуката не ја носиме ние. Точно е дека сме разговарале за излезни решенија,“ изјави претседателката по Меѓународниот форум „Глокализација 2.0“.
Сиљановска Давкова детектира значителна промена во реториката на највисоките претставници на ЕУ. Според неа, Брисел почнува да сфаќа дека се работи за опасен преседан кој може да се повторува.
„Мислам дека има промена во реториката, бидејќи не се работи само за еден преседан, туку за приказна што ќе се повторува доколку во стартот не се најде решение. Затоа јас предлагав некои излезни решенија,“ нагласи таа.
Претседателката испрати и директна критика кон придавката „француски предлог“, посочувајќи на парадокс:
„Честопати слушаме француски предлог. Не знам колку е добро да кажам, ама не одговара придавката бидејќи Франција е држава којашто ја нема потпишано ниту ратификувано Рамковната конвенција за заштита на правата на малцинствата. И сега да го користите предлогот за гарантирање на малцински права како француски не е во ред.“
Таа не ги амнестираше ниту домашните претставници, велејќи дека и нашиот дел од историската комисија учествувал во креирањето на заклучоците и решенијата.
Сиљановска Давкова ја отвори вратата за маневар: иако е тешко да се менуваат протоколи, таа гледа решение во интерпретацијата и изјавата за отворање на преговорите.
„Има можност со интерпретација. Мислам дека мора да ги тргнеме историјата, културата и јазикот од критериумите,“ категорична е претседателката.
Таа самоуверено тврди: Македонија има едни од најдобрите уставни гаранции за правата на малцинствата, вградени во Уставот и Рамковниот договор.
Критиката кон источниот сосед е најостра. Претседателката ја потенцира лицемерноста на барањата, наспроти сопственото однесување:
„Обично го барате од другиот она што вие го гарантирате. Ако вие не гарантирате имплементација на пресудите на Судот за човекови права во Стразбур, а се повикувате на заштита на човековите права, тогаш имате проблем,“ заклучи Сиљановска Давкова, префрлувајќи го центарот на вината кај Софија.
Истражување: Тренд на опаѓање на користењето религија во политичките кампањи
Новото истражување „Религијата во политичките кампањи“, спроведено во ноември 2025 година од Институтот за политички истражувања – Скопје (ИПИС), порталот Religija.mk и Фондацијата Конрад Аденауер, покажува дека опаѓа влијанието и употребата на религијата во политичките кампањи во Македонија, но и дека дел од граѓаните сè уште ја препознаваат како фактор во изборниот процес.
Според податоците, 28% од испитаниците сметаат дека религијата повеќе или помалку е користена во кампањите, што претставува пад во однос на претходните мерења во 2020 и 2017 година. Истовремено, 51% веруваат дека религијата малку или воопшто не се користи во политичката комуникација на партиите.
Граѓаните генерално се против користење религиозни симболи во кампањи – дури 68% го сметаат тоа за злоупотреба на религиозните чувства.
И покрај тоа, околу една петтина од гласачите признаваат дека религиозноста на кандидатот, посетите на верски објекти или барањето благослов од верски лидери може да има одредено влијание врз нивниот избор.
Истражувањето покажува и дека етнички албанските партии нешто повеќе ја користат религијата во кампањите во споредба со македонските политички субјекти, но и кај нив е забележан тренд на намалување во последните години.
Кога станува збор за вмешаноста на верските заедници во политиката, 49% од граѓаните сметаат дека верските лидери имаат одредено влијание. Сепак, големо мнозинство – 77% – се против верските претставници јавно да поддржуваат политички субјекти.
Според анализата, само 24% од испитаниците веруваат дека верските заедници фаворизирале одредена партија на последните избори, а меѓу нив, по околу 6% сметаат дека фаворити биле ВМРО-ДПМНЕ, НАИ или ВРЕДИ.
Истражувањето потврдува дека Македонија останува мултирелигиско и генерално религиозно општество, но трендовите укажуваат на постепено одвојување на политичките процеси од религиозните влијанија и намалување на нивната улога во современите изборни кампањи.