Градбите кои се изградени во нашата земја по 2014 година се посигурни бидејќи се градат според нови законски одредби кои бараат придржување кон построги правила за градба, и кои се контролирани за отпорност при потреси. Ова го истакна Михаил Гаревски, директор на Институт за сеизмички отпорни гради и климатски промени (ИСОГКП).
Гаревски за Фактор потенцира дека од 2014 година градбите се контролираат од повеќе институции кои се регистрирани во Министерството за образование и наука, меѓу кои се ИСОГКП кои спроведуваат контроли на терен, Институт за земјотресно инженерство и инженерска сеизмологија (ИЗИИС) и други слични институции, кои ја проверуваат безбедноста на градбите.
По разорнот земјотрес кој ги погоди Турција и Сирија во понеделникот рано наутро, во кој веќе има голем број жртви, многу разуранти објекти, и се уште се трага по преживеани, стравот кај граѓаните се зголеми. На социјалните мрежи и низ медиумите постојано се споделуваат снимки од спасување на преживеани, но обемот на штетите е огромен, и неопходни се повеќе спасувачки екипи за помош на затрупаните граѓани.
Ваквите информации очекувано создаваат паника и меѓу нашите граѓани, кои стравуваат од слично апокалитично сценарио. Сепак, некогашниот прв човек на Инситутот за земјотресно инженерство, Гаревски за Фактор потенцира дека во нашата земја не може да се очекува волку силен удар, а дополително вели новите градби се направени да истрпат посилни земјотреси.
– Во Скопје и Македонија не може да се случи земјотрес со магнитуда од 7,8 степени. Најголемата магнитуда е регистрирана во Пехчево-Берово во 1904 година и таа била меѓу 7,2 и 7,4 степени. Сепак, би нагласил дека во нашата земја не се очекува земјотрес со јачина како во Турција – потенцира Гаревски.
Тој појаснува дека земјотресот во Турција не се очекува да биде тригер за земјотреси во Македонија бидејќи е многу оддалечен. Сепак, додава дека е нормално таласите кои се ослободени да предизвикаат благо придвижување, но тој тип на „микротребори ќе ги регистрираат само апаратите“.
– При волку јака магнитуда на земјотрес, која е во близина на големи градови, бројките на починати може да надминат и 17 илјади жртви, колку што достигнаа при последниот силен земјотрес во тамошниот регион. Турција е една од најтрусните зони заедно со САД, Јапонија, Чиле и Индонезија, но сепак, ова е еден од најјаките земјотреси, втор по јачина во земјата. Најсилниот бил во 1939 година како и сега на анадолскиот растер и при тој земјотрес биле изгубени дури 17 илјади животи. На истиот расед близу Измир имаше исто така силен земјотрес во 1999 година, кога магнитудата достигна 7,4 степени. Тој период два пати ги посетивме погодените региони, и со свои очи сведочевме на огромните штети. Тогаш имаше огромни рушевини, многу разурнати згради, но и покрај силината на земјотресот во големите штети уддел имаше непрописната градба, несоодветната арматура и несоодветните градежни материјали – објаснува Гаревски.
Тој за Фактор додава дека по 1999 година се воведени поризгорозни одредби за градење во Турција, но и контроли. Сепак, појаснува дека и понатаму има многу згради кои се изградени пред новите законски измени, односно пред 1999 година, што ги прави ранливи на силни удари, бидејќи начините на градење претходно биле многу „несериозни“.
– Последователни земјотреси во следниот период е очекувано. Афтершоковите ќе продолжат во следните 2-3 месеци, па дури може да траат и 5-6 месеци. Сепак, по главниот удар, не се очекува нов толку силен удар, или близу до него. Веќе имаше некои посилни, во ваква ситуација, очекувано е одреден период да има последователни земјотреси со магнитуда околу 4 степени, па околу три, па два, но може и пак да се зголеми магнитудата и да има земјотрси со силина околу 5 степени, па пак да намалува и постепено да запрат – дополнува Гаревски.
Македонија е жртва на билатерален спор што две децении го блокира евроинтегративниот процес, порача премиерот Христијан Мицкоски од панелот посветен на пристапувањето на Балканот во ЕУ кој се одржа во рамки на Минхенската безбедносна конференција. Тој беше говорник заедно со албанскиот премиер Еди Рама и еврокомесарката за проширување Марта Кос. Мицкоски, земјава ја спореди со Хрватска која во исто време ги започна евроинтеграциите, но како што рече Македонија е се уште на исто место поради наметнати билатерални прашања од соседите.
-Ние сме жртва на билатеризација или да бидам уште попрецизен, нашиот пат кон ЕУ е многу комплексен. Затоа што наместо да ја добилижиме Европа на Балканот, ние на некој начин го носиме Балканот во Европа. Има за жал земји членки на ЕУ кои се од Балканот и тие го носат билатералните спорови задно со нив во Брисел наместо да ги донесат бриселските вредности на Балканот.изјави – Христијан Мицкоски – Претседател на Влада.
Еврокомесарката за проширување Марта Кос, пак, ја повтори пораката дека според неа, билатералните спорови го отежнуваат процесот. На прашањето на модераторката на панелот Мајда Руге дали Брисел е подготвен да преговара за уставни измени со одложено дејство, предлог кој го оцени како разумен, Кос одговори дека доколку Скопје и Софија се согласни може да помогне билатералниот спор да се реши надвор од проширувачкиот процес.
-Бугарија и Македонија веќе зборуваат за тоа, ние се понудивме за помош ако е потребно да се олесни. Никогаш не е добро кога се внесуваат билатерални спорови, со се случува повторно и повторно. За тоа зборував претходно, можам да ја разберам фрустрацијата. Секогаш ќе треба да се справуваме со билатерални прашања, мојата визија е доколку е можно ве молам, и ние ќе помогнеме да се реши ова надвор од процесот на проширување.изјави – Марта Кос – Еврокемсар за проширување.
Во врска со идните перспективи на ЕУ и безбедносните предизвици со кои се соочува, Мицкоски рече дека Македонија е комплетно усогласена со надворешната и безбедносната политика на ЕУ. Но упати забелешка молкот на Брисел кога земја членка на Унијата го негира македонискиот идентитет, посочувајќи ја Бухарија.
-Кога Русија навредливо го занемарува и негира украинскиот идентитет, за што претседателот Зеленски зборуваше вчера, и украинскиот јазик итн, сите сме гласни, сите критикуваме, секако се бориме за правата на украинскиот народ и за оваа агресија без преседан која Путин и ја направи на Украина. Но кога парламентот на една земја членка на ЕУ, го занемарува и негира македонскиот идентитет и мојот македонски јазик, тогаш сите се силни. Секој знае дека зборувам за Бугарија,-изјави – Христијан Мицкоски – Претседател на Влада.
Албанскиот премиер Рама кој исто така беше дел од панелот, порача дека очекува ЕУ да ги забрза процесите на интегрирање. Еврокомесарката Кос смета дека во нејзиниот мандат две или три земји до крајот на 2027 може да го затворат преговарачкиот процес посочувајќи ги Црна Гора и Албанија како предводници, веднаш потоа рече ќе се продолжи со Македонија.
Првите исплати од Европскиот план за раст за земјите од Западен Балкан нема да бидат извршени во првиот дел од оваа година, односно се одложени, според објаснувањето на прес-службата на Европската комисија (ЕК).
„Европската комисија сега ги финализира процедуралните чекори, што треба да овозможат ослободување на предфинансирањето што е можно поскоро во 2025 година. Првите редовни исплати се очекуваат меѓу вториот и третиот квартал на 2025 година, откако ќе се исполнат соодветните услови“, се наведува во објаснувањето.
Планот за раст на Западен Балкан усвоен од Европската комисија уште во јануари 2024 предвидува шест милијарди евра во форма на грантови и заеми за земјите од овој регион.
Министерот за евроинтеграции Орхан Муртезани на крајот на минатата година објави дека наскоро Собранието ќе го ратификува Договорот за Инструментот за реформи и раст со кој се ослободуваат вкупно 52,5 милиони евра како првата рата од над 750 милиони евра од Брисел кои ни припаѓаат.
Како што објаснуваат упатените, овие меѓународни договори мора да бидат ратификувани од парламентите на тие земји.
„Изгледа дека овојпат ЕУ е поподготвена да изврши плаќања од овој пакет отколку што се подготвени да ги добијат земјите од регионот“, изјави извор од Брисел за Радио Слободна Европа (РСЕ).
Од Европската комисија нема прецизно објаснување во која фаза е секоја земја од регионот во однос на обврските неопходни за започнување на плаќањата.
„За да започнат реформите, земјите може да побараат до 7 отсто од предфинансирањето од вкупниот износ предвиден со овој инструмент (од првичниот индикативен износ на финансирање што е достапен за секој корисник). Ова го побараа сите пет корисници со одобрени реформски агенди (освен Босна и Херцеговина, која се уште не доставила)“, се наведува во одговорот на Европската комисија.
За да може да добие финансиска помош од Планот за раст, од секоја земја во регионот се бараше да развие реформска агенда која потоа беше одобрена од ЕК. Босна и Херцеговина е единствената земја која нема одобрена агенда бидејќи Сараево до Брисел достави нецелосен документ кој не ги исполнува критериумите на ЕК.
Министерот за здравство Арбен Таравари најави можно спојување на четирите партии од коалицијата „Вреди“ во една партија после локалните избори во октомври годинава.
За кандидати на „Вреди“ на локалните избори, Таравари вели дека се зборува и се прават анкети за некои имиња.
„ВО ПОВЕЌЕТО ОПШТИНИ, КАДЕ ШТО МНОЗИНСТВО, ОДНОСНО ИМА ШАНСИ И АЛБАНЦИТЕ ДА ПОБЕДАТ, ПОВЕЌЕ СЕ АЛБАНЦИ, РАЗМИСЛУВАМЕ ЗА ПОТЕНЦИЈАЛНИ КАНДИДАТИ. МЕЃУТОА, СЕ НАДЕВАМ, КОН КРАЈОТ НА МАРТ, ЌЕ ИЗЛЕЗЕМЕ И СО ПРЕДЛОЗИ КОИ БИ БИЛЕ НАШИТЕ КАНДИДАТИ ВО ОДРЕДЕНИ ОПШТИНИ ЗА ИДНИ ГРАДОНАЧАЛНИЦИ“, ВЕЛИ ТОЈ.
Таравари се осврна и на последната одлука на Основниот суд Тетово кој пресуди дека печатите на Алијанса за Албанците и официјално му припаѓаат на Зијадин Села.
Најави дека ќе ја обжали одлуката на Судот бидејќи, како што вели, важно е кој ги има членовите, а не печатите.