Антонија Марополо, хемиски инженер од Национален технички универзитет во Атина, во ексклузивно интервју за дневниот весник „Дневник“ открива како течел процесот на отворање на светиот гроб на Исус Христос во Ерусалим. Марополо сведочи и за моментот кога престанале да работат мерните инструменти кои биле поставени во внатрешноста.

Во продолжение текстот од Дневник

Чувствував нешто што не може да се опише со зборови. Kако може да се опише чувство кога по цели седум века пред вас се крева плочата што го покрива најсветото место на христијаните во светот, дека сте први што го гледате тоа и оти токму вам ви припаднала задачата да ги реконструирате местото на кое воскреснал Исус Христос и црквата што е направена на местото на пештерата во која бил погребан.

Откако сe се заврши, среќна сум што сe направивме и сигурна сум дека ова свето место сега ќе биде уште подобро заштитено и ќе трае со векови. Но, мерките за заштита не смеат да запрат, бидејќи сега откривме дека подолу, под Светиот гроб и црквата „Едикуле“ има подземни води, кои можат да направат проблеми, што значи дека треба да бидеме внимателни… На ваков начин Антонија Марополо, хемиски инженер од Национален технички универзитет во Атина, ги опишува своите чувства како водач на експертскиот тим кој минатата година направил единствен потфат во светот со отворањето на гробот на Исус Христос во Ерусалим, односно местото на неговото воскреснување.

Во ексклузивното интервју за „Дневник“ таа ја коригира информацијата што во октомври минатата година ја пренесоа медиумите дека местото на воскреснувањето се отвора првпат по 550 години.

– Отворањето се случи првпат по седум века. Затоа и нашите чувства и одговорноста беа уште поголеми – вели таа.

 не случајно беше избрана да го предводи поголемиот тим на експерти од различни области, главно од овој атински универзитет. Зад 65-годишната професорка, чија потесна специјалност е хемиски инженеринг, се повеќе од стотина различни проекти за заштита на стари споменици – од „Аја Софија“ во Истанбул, преку манастирите на Света Гора, па до храмот во Луксор, Египет.

Задачата што сега била поставена пред неа и колегите била не само да се изврши реставрацијата на гробот, туку и на целата црква „Едикуле“, која веќе со децении не доживеала темелна реконструкција.

Проектот вклучувал отстранување железни столбови, кои ја поткрепувале црквата од сите страни, а кои биле поставени во педесеттите години од минатиот век. Тоа подразбирало зајакнување на камените блокови од кои е изграден храмот што е подигнат во 325 година, од римскиот цар Kонстантин на местото за каде што се верува дека е погребан Исус Христос.

Познато е дека во Библијата, во Евангелието според Матеј, пишува оти откако Исус починал распнат на крстот на местото Голгота, Јосиф го зел телото, го завиткал во белото платно и го погребал во пештерата во која го изделкал сопствениот гроб. Kонстантиновата црква на Светиот гроб била уништена од муслиманскиот калиф Ал- Хаким во 1009 година, а во 12 век крстоносците и го дале сегашниот изглед. Последен пат била реконструирана во 19 век. Со неа управуваат Грчката православна црква, Ерменската православна црква и Римокатоличката црква.

Професорката Антонија Марополо ни објасни дека зафатот бил исклучително сложен, бидејќи никој не можеше да знае како објектот ќе реагира кога ќе се отстранат досегашните метални столбови што ја поддржуваа конструкцијата.

СИГУРНА СУМ ДЕКА ТОА Е ГРОБОТ ШТО ГО ОТКРИЛЕ KОНСТАНТИН И ЕЛЕНА

ДНЕВНИК: Kако го доживеавте тоа што токму вие го предводевте тој зафат, на најсветото место за христијаните во светот?

– Нашата работа на овој проект ја доживуваме со голема почит и завет кон овој единствен споменик на христијанството. Целта беше да се анулираат деформациите на светата Едикула, кои беа видливи на портите по реставрирањата од 1810 година. Беше видливо и дека подземните води го загрозуваат објектот и оти има промени на теренот. Отворањето на гробот на Исус беше единствено и предизвикувачко, бидејќи моравме да го направиме тоа без никаква грешка. Во исто време беше и многу големо искуство, емоционално и религиозно бидејќи се случи по седум века од последното отворање.

ДНЕВНИК: Секако дека највозбудливиот момент беше самото отворање на Светиот гроб. Во медиумите беше објавено дека во тој момент се случија чудни феномени на небото, дека се слушале звуците на трубата… Имаше ли таков нешто?

– Јас не сум кажала дека имало невообичаени феномени на небото и звуци кога го отворивме гробот. Во тој момент на отворањето бев внатре со другите за да одлучиме како да продолжиме. Немаше таков феномен, но кога излегов надвор откако почнавме да го истражуваме гробот, реков дека инструментите што претходно ги поставивме на плочата на гробот за да го забележиме секој момент, вибрации и слично, се исклучија. Тоа беше факт. Не можам да го објаснам тоа, но го снимив. Со сигурност можам да ви кажам дека околу ова место постои некоја енергија, која е многу, многу силна.

ДНЕВНИК: Kако конкретно изгледаше внатрешноста на гробот откако ја тргнавте плочата? Имаше ли предмети внатре?

– Во гробот немаше никакви предмети. И јас претходно не очекував дека ќе најдеме нешто. Најдовме празен гроб при што видливи беа оштетувањата на долната плоча на гробот. Таа е камена и на неа има резби. Плочата беше скршена, а имаше и ситни парчиња камења. Се разбира, извршивме репарации, кои беа потребни. Но, скршената плоча ја оставивме како таква. Само ја покривме со белата мермерна плоча.

ДНЕВНИК: Дали таа скршена плоча, всушност, е оригинална плоча, со која првично било покриено местото на воскреснувањето на Исус откако била направена црквата?

– Геометриските мерења покажуваат дека големата плоча над камената подлога на гробот на Исус е оригиналната. Ја оставивме така, скршена, но таа е оригиналната. Тоа посочува дека ние сме го откриле гробот кој бил откриен од Kонстантин и Елена и бил обвиен со мермер. Другата плоча што е над неа, исто така, беше оригинална, но од подоцнежен период.

ДНЕВНИК: Постојат различни мислења дали токму на ова место била пештерата во која Јосиф го погребал Исус. Има сомнежи за тоа?

– Она во што сум сигурна е тоа дека плочата што ја откривме е токму таа од периодот на цар Kонстантин и царица Елена. Тоа значи дека сум убедена оти ова е местото што тие го откриле како Светиот гроб и каде што е направена црквата.

ДНЕВНИК: Дали зедовте материјали од Светиот гроб, од местото на воскреснувањето?

-Да, зедовме мали примероци на камењата што ги најдовме внатре. Сега ќе ги анализираме во Атина. Ќе видиме што ќе покажат истражувањата.

НЕ ОСТАВИВМЕ НИШТО ВНАТРЕ

ДНЕВНИК: Ќе има ли потреба во наредните години, децении, векови, повторно да се отвора Светиот гроб?

– Не знам кога ќе биде следното отворање, но можам да ви кажам дека таму има подземни води. Затоа побаравме дозвола да ја истражиме и подземната област. Подземниот дел е еродиран и направивме студија како во иднина да интервенираме за да се заштити светата Едикула и црквата на Светиот гроб.

Инаку, храмот сега е безбеден од земјотреси. Дизајнот на рехабилитацијата ги зеде предвид најсилните потреси во светата земја. Ги конзервиравме фреските, капелата на ангелите и мермерните скулптури внатре и се надеваме дека оваа света сабота светлината ќе биде силна како што била, но преку посветла света едикула.

ДНЕВНИК: Дали нешто оставивте внатре, нешто во функција на следење на состојбите или знак за извршената реконструкција?

– Не оставивме ништо внатре. Веруваме дека вредноста на споменикот е толку единствена што никој не треба да го пишува своето име таму. Но, сигурни сме дека сите знаат што направивме.

ДНЕВНИК: Дали е ова круна на вашата научна и стручна кариера во областа на заштитата на историските споменици?

– (Се насмевнува на прашањето) Верувам дека сум благословена од оваа работа, бидејќи беше голема чест за мене. Се надевам дека одговорноста ја презедовме на соодветен начин и ги постигнавме нашите цели. Но, се надевам дека ќе можеме да продолжиме со подземните интервенции и тоа е нешто што би сакала да го направам во иднина за да сме сигурни дека сме направиле нешто што ќе трае со векови.

ЕРУСАЛИМСКИОТ ПАТРИЈАРХ РЕЧЕ „ОУУ…“

ДНЕВНИК: Ерусалимскиот патријарх Теофил Трети беше со вас во моментот на отворањето. Kако тој реагираше, како духовник, предводник на христијаните во Светата земја?

-Бевме четворица и сите влеговме заедно и единствениот збор што можам да го кажам на англиски и со кој се опишува како тој реагирал е: „Оуу…“. Тоа значи почит, не страв. Пребарував како да ги искажам своите чувства и чувствата на другите и дискутирав со патријархот и зборот е: „Оуу…“

ГРОБОТ БЕШЕ ОТВОРЕН 60 ЧАСА

ДНЕВНИК: Kолку долго гробот беше отворен додека вршевте реконструкција?

-Гробот беше отворен 60 часа и за тоа време завршивме се што планиравме. Инаку, сето друго време во тие осум месеци работевме само ноќе за да можат поклониците да го посетуваат местото.

Порака за надеж, мир и разбирање

– Ние силно ја чувствуваме пораката од гробот на Исус, која е пораката на воскреснувањето, пораката на надеж, на мир и заемно разбирање. Ова е многу важно за целиот свет. Силно верувам дека ова е порака за сите нас, не само за христијаните, туку и за муслиманите, Евреите, па дури и неверниците – потенцира Антонија Марополо.