Connect with us

Македонија

НА ДЕНЕШЕН ДЕН во сред Софија стрелани македонските поети Никола Ј. Вапцаров и Антон Попов

Published

on

На денешен ден пред 81 години на Гарнизонското стрелиште во Софија стрелани се Никола Јонков Вапцаров и Антон Попов, македонски интелектуалци и патриоти.

Вапцаров бил поет, есеист, новинар и револуционер и еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во Софија (1938-1941). Роден е на 7 декември 1909 година во Банско, во Пиринска Македонија, каде го минал и  детството.

Вапцаров учи гимназија во Разлог, Пиринска Македонија, но поради тешката материјална состојба го прекинува образованието и потоа завршува воено поморско- машинско училиште во Варна. Поради условите во кои живеел, Вапцаров се школувал, а подоцна и пишувал на туѓ јазик, но никогаш нема да заборави дека е Македонец.

Првата своја песна „Кон светлите идеали“ ја објавува во весникот „Борба“ во 1926 год. Наредните две години своите творби ги објавува објавува во списанието „Родина“.

Се жени со Бојка, ќерка на Македонци, доселеници од Егејска Македонија. Во 1935 година Бугарија ја зафаќа економска криза. За да преживее Вапцаров работи како физички работник во фабрика во Софија во многу тешки услови. Борејќи се со сиромаштијата, ќе доживее лична трагедија – ќе му почине синот единец Јонко. И покрај невремето во кое живеел, не престанал да пишува.

Станал член на тамошното антифашистичко движење и еден од организаторите на протестите кои ќе започнат по затворањето на фабриката во која работи. Фабриката повторно проработува, но Вапцаров е веќе трн во окото на власта и останува без работа.

Неговиот талент за пишување е неспорен. Со една негова песна победува на анонимен конкурс на списанието „Летец“. Победува и на натпревар за радио-драма, но откако организаторите дознаваат за кого се работи, неговата драма не е поставена ниту емитувана.

Во 1940 година Вапцаров ја издава својата единствена стихозбирка „Моторни песни“.

Заедно со Михаил Сматракалев и Антон Попов во октомври 1938-ма е еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во Софија, во кој подоцна се вклучуваат и Коле Неделковски, Венко Марковски, Ѓорги Абаџиев и други.

Во реферат по повод основањето на кружокот, Вапцаров напишал:

„На нас, како Македонци што пишуваат, ни е неопходна една правична емоционална сила, што ќе ни ја раздвижи крвта, ќе ни раздвижи многу претопени чувства, многу спомени… Зашто ако последните години македонската револуционерна борба тапка во место, ми се чини дека причината е во недостигот на жива творечка сила… Се случи така што во српска и грчка Македонија (Вардарска и Егејска) – великобугарските утопии се оладуваат и јакне едно поколение инспирирано од лозунгот „Слободна и независна Македонија“.

Вапцаров натаму вели:

„Тоа е најважната етапа од македонското прашање кое навреме не го забележавме и за чие преспивање носиме одговорност… Ако тагуваме за својата Татковина, ако во нас има капка македонска крв, ако во нас останала капка благодарен патриотизам, овојпат треба да се впрегнеме, ропски да се впрегнеме, за да понесеме дел од одговорноста на едно дело и жестоко величие на една епоха… Ние треба да ја познаваме македонската историја и најмногу историјата на национално-револуционерното движење – Илинден, Гоце, Даме… Ние сме Македонци. Затоа и нашето творештво треба да биде во служба на македонската кауза…“

Овие зборови на Вапцаров доволно кажуваат каков Македонец бил тој.

Во април 1939 година е донесен Статут на кружокот, во кој јасно се нагласува дека: „Кружокот е самостојна, независна група од македонски поети и писатели, обединети од заедничка цел да работат за создавање на македонска уметничка литература.“

Освен рефератот на Вапцаров, зачувани се и други написи, статии и реферати на членовите на кружокот, кои на своите собири ги читале своите дела и меѓусебно си давале критики за напишаните творби. Зачуван е и текстот на Антон Попов „За македонската нација“.

Во 1941 година, заради прогонствата и затворањата на членовите на кружокот, тој престанува да постои. Вапцаров започнува илегално да делува и учествува во многу саботажи. На 4 март наредната година е уапсен од бугарските фашисти  и потоа неколку месеци крвнички мачен во софиските затвори.

Знаејќи дека го чека смрт, Вапцаров се обидува да се самоубие сечејќи си ги вените. На 23 јули 1942 година бугарскиот суд го осудува на смртна казна без право на жалба. Истата вечер Никола Јонков Вапцаров и Антон Попов се стрелани на гарнизонското стрелиште во Софија.

Никола Јонков Вапцаров останува еден од најголемите синови на Македонија, пишуваат Македонците од ОМО „Илинден“ од Пиринска Македонија, и додаваат „Македонија не смее да го заборави“.

(Село Игуменец денес Гега во Пиринска Македонија)

Антон Попов е правнук на поп Стојан од Берово

Антон Николов Попов роден е на 20 октомври 1915 година во Попово маало, село Игуменец (денес Гега) во Пиринска Македонија. Тој е македонски писател, патриот и учесник во отпорот против режимот во Бугарија. Бил еден од основачите на Македонскиот литературен кружок.

Неговиот прадедо поп Стојан се доселил од Берово. Тој, како соборец на Иљо Малешевски и учесник во Кресненското востание, бил убиен од Турците. Истата судбина го снашла и дедо му Костадин Попстојанов, војвода на чета во Горноџумајското востание, заедно со неговите двајца браќа. Татко му, учителот Никола Попов бил учесник во револуционерните борби.

Попов основно образование завршил во родното село, потоа продолжил во гимназијата во Самоков. Заради учество во ученички кружок и ширење на марксистички идеи помеѓу учениците на гимназијата бил исклучен и принуден да го продолжи своето средно образование во Неврокоп, каде и го завршил во 1933 година.

Неможејќи поради материјални тешкотии да продолжи на факултет, станал учител во Гега и за кусо време создал интернат за 100 сиромашни деца во селото. Од 1934 година Антон Попов бил член и на Бугарската комунистичка партија (БКП).

Во 1936 година се запишал во Државното високо училиште за финансии и административни науки во Софија, а есента 1937 година станал чиновник во Софија каде работел и како новинар. И Попов е еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во 1938 година. Во тоа време ја напишал статијата „Дали постои македонска нација“, во која дава образложен позитивен одговор.

На почетокот на мај 1941 година е мобилизиран во 25 пешадиски полк на Беломорието. По нападот на нацистичка Германија врз СССР заедно со Никола Вапцаров стануваат членови на Воениот центар при ЦК на БКП, каде пројавил вонредна активност. По апсењето на Вапцаров на 4 март 1942 година, набрзо, на 24 април бил уапсен и Антон Попов. Во судскиот процес против ЦК БРП на 22 јули е осуден на смрт и на 23 јули, заедно со Н. Ј. Вапцаров и четворица други комунисти бил стрелан на софиското гарнизонско стрелиште.

Со неговото име и во негова чест, Петричкиот партизански одред, формиран на 24 мај 1944 година, е наречен „Антон Попов“.

Еве што запишал Антон Попов:

„Беснееја на македонската земја разни господари. Срби, Турци, Грци, Бугари… Тогаш, од македонската нива сите тие береа. До денеска само на еден правото не го признаа. Правото на Македонецот да ја ора својата земја и единствено тој да го бере плодот од својата нива. Стариот господар на таа земја, правото на големиот македонски дух – не беше признат. Историјата на човештвото е полна со неправди. …Кој ги инспирира настојувањата да се избрише македонското сознание, македонското име, да не го признаваат правото на македонскиот народ да биде господар и чувар на својата родна земја? Кој ги поттикнува нивните свирепи мерки, нивното цврсто решение? Кој ги поддржува и оправдува нивните настојувања- плен на угнетување да бидат нивните славјански браќа“?- напишал Попов.

(Д. Г.) Денешен.мк

Македонија

НАШЕТО ЗНАЕЊЕ ГО НАСОЧУВАМЕ КОН ПРОЕКТИ ЗА ПОУБАВА БИТОЛА – ОБРАЌАЊЕ НА ГРАДОНАЧАЛНИКОТ КОЊАНОВСКИ ПО ПОВОД 80 ГОДИНИ ОД ОСЛОБОДУВАЊЕТО НА ГРАДОТ

Published

on

По повод „4 Ноември“ – Денот на ослободувањето на Битола, во Центарот за култура се одржа Свечена академија на која беа доделени четвртоноемвриските награди. На свеченоста на која присуствуваа голем број делегации и гости, свое обраќање имаше градоначалникот Тони Коњановски, кој направи кратка ретроспектива на значењето на денешниот ден за градот и реализираните проекти од локалната самоуправа во изминатата една година:

„Вечерва се потсетуваме на борбата и храброста на нашите предци, на направените жртви, но и на издржливоста на нашиот народ, во очекувањето на светлината на новата зора, исполнета со надеж и можности.
Оние кои некогаш сонуваа за посветла иднина, презедоа акција за да го направат сонот – реалност. Наследството живее во нашата посветеност да ги поддржуваме вредностите на слободата, правдата и мирот. Наша должност е да се погрижиме нивните жртви никогаш да не се заборават, а лекциите од историјата да не водат во нашата потрага по подобро утре.
Токму затоа, денес продолжуваме да се бориме со нашите интелектуални капацитети за понатамошен раст на Битола, нејзин развој и напредок во сите области, пред се преку активна вклученост на младите во сите области на делување.
Изминатите денови, почнувајќи од 26 октомври направивме едно поврзување на спортот, културата, уметноста, односно се она што е гордост на Битола и за што нашиот град, можам да речам дека е расадник на голем број таленти, покажани и докажани на нашите простори, но и во светски рамки.
Синоќа, добивме и една посебно значајна честитка од нашиот фудбалски клуб „Пелистер“ со победата над екипата на „Вардар“, на првиот ноќен натпревар на Стадионот Петар Милошевски по поставувањето на рефлекторите.
Поддршката на спортот и културата е само дел од она што ни овозможува напредок, додека инфраструктурната изградба е главниот услов за економски просперитет во убав, уреден и град кој нуди многу можности.


Како локална самоуправа, продолжувајќи ја визијата за Битола и изминатата година, се насочивме кон реализација на проекти кои значајно ја подобруваат инфраструктурата, овозможуваат подобри услови за живот на сите граѓани, ја збогатуваат културно – туристичката понуда и придонесуваат за економско заживување на градот и нови инвестиции, што се потврдува со новонајавените инвеститори во Индустриската зона Жабени, новоотворениот трговски центар БЛИС, најавениот ЛИДЛ.
Битола повторно станува привлечно место за инвестиции, како резултат на повеќе капитални проекти со кои веќе се случуваат видливи промени.
Традиционално, на 4 Ноември, правиме краток осврт на она што сме го направиле изминатата година во интерес на Битола.
Во тој контекст изминатата една година:

Покрај доделувањето на наградите, Програмата беше збогатена и со културно – уметнички перформанс на кој преку настап на културно – уметнички друштва, хорови, актери, новинари, пејачи и изведувачи беа прикажани значајни настани, фестивали и други карактеристични обележја на Битола, кои постоеле во минатото, а многу од нив и денес се значајни промотори на Битола.

Continue Reading

Македонија

Трајановски за договорот „Бехтел и Енка“: Нормално е да прифатиме нешто што е веќе договорено и има донесено специјален закон

Published

on

Директорот на Јавното претпријатие за државни патишта Коце Трајановски за прифаќањето на договорот со „Бехтел и Енка“, од страна на актуелната власт која како опозиција го критикуваше, вели дека е нормално да прифатат нешто што веќе е договорено и за што е донесен специјален закон во Парламентот.

– Сосема е нормално нешто што е договорено, ние да го прифатиме со оглед на тоа што беше донесен специјален закон во Парламентот на Република Македонија.,Ддадени се големи пари за „Бехтел и Енка“, некаде 227 милиони евра за аванс, подготовка, пред да дојдам за директор. Сепак, влеговме во една финансиска обврска и сметаме дека е подобро да се преиспитаме дали може проектот да го ставиме на брза лента, да не плаќаме пенали, да се ангажира „Бехтел и Енка“ со целокупната нивна машинерија за да се заврши овој проект и видливи се резултатите во последните три месеци, вели Трајановски во интервју за „360 степени“ на МРТ.

Во однос на критиките што ВМРО-ДПМНЕ ги упатуваше како опозиција за овој проект, Трајановски вели тие биле по неколку основи – од фактот дека зад договорот не стои ниту една банка, до плаќањето пенали кон „Бехтел и Енка“ оти од претходната влада не бил испочитуван шестмесечниот рок за реализирање на обврските што ги презела државата, како што се експропријација и деминирање.

Вели дека се откочени одредени процеси и дека во наредните четири години ќе бидат завршени автопатите од коридорите 8 и 10-д.

– Откако успеавме одредени процеси да ги откочиме, одредени неопходни работи да почнат да работат, веќе сме во предност. Прилеп – Битола некаде би требало да биде две до две и пол години, да речеме за три максимум да биде завршен. Слична е ситуацијата со Тетово – Гостивар, а Гостивар – Букојчани можеби една година плус. Така што, тоа ќе бидат роковите, вели Трајановски, додавајќи дека претходната власт бавно ја работела експропријацијата.

Според Трајановски, се разгледуваат начини за ревидирање на договорот за надзор над изградбата на автопатите од „Бехтел и Енка“, кој го доби конзорциум предводен од италијанската компанија „ИРД инженеринг“. Смета дека една од опциите е во надзорот да се вклучи уште една компанија која ќе биде со светско реноме.

– Неколку пати разговарав со „ИРД“. Ако мене лично ме прашувате, јас не сум задоволен од тоа колку пари им се плаќаат врз основа на тоа што го сработуваат. Меѓутоа, тоа е договор што е потпишан и ние сега гледаме начини дали би можеле тоа да го ревидираме. Го викнав одговорниот на „ИРД“ и му реков за конкретна секција, бидејќи ништо не се работи, а во предлогот имаат предложено и ние плаќаме 12 луѓе. Таму 12 луѓе немаат работа, имаат четири до пет луѓе. Во дргата делница слично, во третата делница слично, наведува Трајановски.

На новинарско прашање дали има репреговарање на договорот, Трајановски вели дека тоа прашање треба да биде адресирано лично до премиерот, но според информациите со кои располага, дека се преговара на високо ниво.

Во однос на трајноста на договорот потпишан со „Бехтел и Енка“ што исто така тогашна опозиција го критикуваше, Трајановски вели дека иако тоа е обврска на Владата, тој мисли дека во моментов се разговара за тоа кои делови од документот да бидат јавно достапни и оти има одредено померување.

Continue Reading

Македонија

Безбеносната состојба во земјата стабилна и нема индиции за загрозеност, констатирано на конститутивна седница на Советот за безбедност

Published

on

Во Кабинетот на Претседателот на државата во понеделникот се одржа конститутивната седница на новито состав на Советот за безбедност.
На седницата со која претседаваше претседателката Гордана Сиљановска Давкова, присуствуваа членовите на Советот за безбедност по функција: Африм Гаши, претседател на Собранието, Христијан Мицкоски, претседател на Владата, Панче Тошковски, министер за внатрешни работи, Владо Мисајловски, министер за одбрана и тројцата членови именувани од претседателката: Џевдет Хајредини, Малинка Ристевска Јорданова и Владо Спиридонов.

На покана на претседателката Сиљановска Давкова, во работата на Советот за безбедност учествуваа и реферираа: началникот на Генералштабот на Армијата, генерал-мајор Сашко Лафчиски, директорката на Агенцијата за разузнавање, Габриела Јаковлева и директорот на Агенцијата за национална безбедност, Бојан Христовски.

Советот за безбедност на седницата констатираше дека состојбата во земјата е стабилна и нема индиции за загрозеност на границите, интегритетот и суверенитетот на државата.

Присутните констатираа дека надлежните институции редовно ги следат состојбите во земјата и опкружувањето и дека системот за национална безбедност е функционален и обезбедува рано предупредување за евентуални закани и ризици.

Учеството на Армијата во НАТО-мисиите, ЕУ-мисиите и во мисии во ОН е успешно и продолжува, а бројот на учесниците во мисиите се одредува во зависност од потребите и одлуките на надлежните институции.

Советот за безбедност ќе се состанува на секои тра месеца а по потреба и почесто, известуваат од Кабинетот на шефот на државта.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк