Connect with us

Македонија

НА ДЕНЕШЕН ДЕН во сред Софија стрелани македонските поети Никола Ј. Вапцаров и Антон Попов

Published

on

На денешен ден пред 81 години на Гарнизонското стрелиште во Софија стрелани се Никола Јонков Вапцаров и Антон Попов, македонски интелектуалци и патриоти.

Вапцаров бил поет, есеист, новинар и револуционер и еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во Софија (1938-1941). Роден е на 7 декември 1909 година во Банско, во Пиринска Македонија, каде го минал и  детството.

Вапцаров учи гимназија во Разлог, Пиринска Македонија, но поради тешката материјална состојба го прекинува образованието и потоа завршува воено поморско- машинско училиште во Варна. Поради условите во кои живеел, Вапцаров се школувал, а подоцна и пишувал на туѓ јазик, но никогаш нема да заборави дека е Македонец.

Првата своја песна „Кон светлите идеали“ ја објавува во весникот „Борба“ во 1926 год. Наредните две години своите творби ги објавува објавува во списанието „Родина“.

Се жени со Бојка, ќерка на Македонци, доселеници од Егејска Македонија. Во 1935 година Бугарија ја зафаќа економска криза. За да преживее Вапцаров работи како физички работник во фабрика во Софија во многу тешки услови. Борејќи се со сиромаштијата, ќе доживее лична трагедија – ќе му почине синот единец Јонко. И покрај невремето во кое живеел, не престанал да пишува.

Станал член на тамошното антифашистичко движење и еден од организаторите на протестите кои ќе започнат по затворањето на фабриката во која работи. Фабриката повторно проработува, но Вапцаров е веќе трн во окото на власта и останува без работа.

Неговиот талент за пишување е неспорен. Со една негова песна победува на анонимен конкурс на списанието „Летец“. Победува и на натпревар за радио-драма, но откако организаторите дознаваат за кого се работи, неговата драма не е поставена ниту емитувана.

Во 1940 година Вапцаров ја издава својата единствена стихозбирка „Моторни песни“.

Заедно со Михаил Сматракалев и Антон Попов во октомври 1938-ма е еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во Софија, во кој подоцна се вклучуваат и Коле Неделковски, Венко Марковски, Ѓорги Абаџиев и други.

Во реферат по повод основањето на кружокот, Вапцаров напишал:

„На нас, како Македонци што пишуваат, ни е неопходна една правична емоционална сила, што ќе ни ја раздвижи крвта, ќе ни раздвижи многу претопени чувства, многу спомени… Зашто ако последните години македонската револуционерна борба тапка во место, ми се чини дека причината е во недостигот на жива творечка сила… Се случи така што во српска и грчка Македонија (Вардарска и Егејска) – великобугарските утопии се оладуваат и јакне едно поколение инспирирано од лозунгот „Слободна и независна Македонија“.

Вапцаров натаму вели:

„Тоа е најважната етапа од македонското прашање кое навреме не го забележавме и за чие преспивање носиме одговорност… Ако тагуваме за својата Татковина, ако во нас има капка македонска крв, ако во нас останала капка благодарен патриотизам, овојпат треба да се впрегнеме, ропски да се впрегнеме, за да понесеме дел од одговорноста на едно дело и жестоко величие на една епоха… Ние треба да ја познаваме македонската историја и најмногу историјата на национално-револуционерното движење – Илинден, Гоце, Даме… Ние сме Македонци. Затоа и нашето творештво треба да биде во служба на македонската кауза…“

Овие зборови на Вапцаров доволно кажуваат каков Македонец бил тој.

Во април 1939 година е донесен Статут на кружокот, во кој јасно се нагласува дека: „Кружокот е самостојна, независна група од македонски поети и писатели, обединети од заедничка цел да работат за создавање на македонска уметничка литература.“

Освен рефератот на Вапцаров, зачувани се и други написи, статии и реферати на членовите на кружокот, кои на своите собири ги читале своите дела и меѓусебно си давале критики за напишаните творби. Зачуван е и текстот на Антон Попов „За македонската нација“.

Во 1941 година, заради прогонствата и затворањата на членовите на кружокот, тој престанува да постои. Вапцаров започнува илегално да делува и учествува во многу саботажи. На 4 март наредната година е уапсен од бугарските фашисти  и потоа неколку месеци крвнички мачен во софиските затвори.

Знаејќи дека го чека смрт, Вапцаров се обидува да се самоубие сечејќи си ги вените. На 23 јули 1942 година бугарскиот суд го осудува на смртна казна без право на жалба. Истата вечер Никола Јонков Вапцаров и Антон Попов се стрелани на гарнизонското стрелиште во Софија.

Никола Јонков Вапцаров останува еден од најголемите синови на Македонија, пишуваат Македонците од ОМО „Илинден“ од Пиринска Македонија, и додаваат „Македонија не смее да го заборави“.

(Село Игуменец денес Гега во Пиринска Македонија)

Антон Попов е правнук на поп Стојан од Берово

Антон Николов Попов роден е на 20 октомври 1915 година во Попово маало, село Игуменец (денес Гега) во Пиринска Македонија. Тој е македонски писател, патриот и учесник во отпорот против режимот во Бугарија. Бил еден од основачите на Македонскиот литературен кружок.

Неговиот прадедо поп Стојан се доселил од Берово. Тој, како соборец на Иљо Малешевски и учесник во Кресненското востание, бил убиен од Турците. Истата судбина го снашла и дедо му Костадин Попстојанов, војвода на чета во Горноџумајското востание, заедно со неговите двајца браќа. Татко му, учителот Никола Попов бил учесник во револуционерните борби.

Попов основно образование завршил во родното село, потоа продолжил во гимназијата во Самоков. Заради учество во ученички кружок и ширење на марксистички идеи помеѓу учениците на гимназијата бил исклучен и принуден да го продолжи своето средно образование во Неврокоп, каде и го завршил во 1933 година.

Неможејќи поради материјални тешкотии да продолжи на факултет, станал учител во Гега и за кусо време создал интернат за 100 сиромашни деца во селото. Од 1934 година Антон Попов бил член и на Бугарската комунистичка партија (БКП).

Во 1936 година се запишал во Државното високо училиште за финансии и административни науки во Софија, а есента 1937 година станал чиновник во Софија каде работел и како новинар. И Попов е еден од основачите на Македонскиот литературен кружок во 1938 година. Во тоа време ја напишал статијата „Дали постои македонска нација“, во која дава образложен позитивен одговор.

На почетокот на мај 1941 година е мобилизиран во 25 пешадиски полк на Беломорието. По нападот на нацистичка Германија врз СССР заедно со Никола Вапцаров стануваат членови на Воениот центар при ЦК на БКП, каде пројавил вонредна активност. По апсењето на Вапцаров на 4 март 1942 година, набрзо, на 24 април бил уапсен и Антон Попов. Во судскиот процес против ЦК БРП на 22 јули е осуден на смрт и на 23 јули, заедно со Н. Ј. Вапцаров и четворица други комунисти бил стрелан на софиското гарнизонско стрелиште.

Со неговото име и во негова чест, Петричкиот партизански одред, формиран на 24 мај 1944 година, е наречен „Антон Попов“.

Еве што запишал Антон Попов:

„Беснееја на македонската земја разни господари. Срби, Турци, Грци, Бугари… Тогаш, од македонската нива сите тие береа. До денеска само на еден правото не го признаа. Правото на Македонецот да ја ора својата земја и единствено тој да го бере плодот од својата нива. Стариот господар на таа земја, правото на големиот македонски дух – не беше признат. Историјата на човештвото е полна со неправди. …Кој ги инспирира настојувањата да се избрише македонското сознание, македонското име, да не го признаваат правото на македонскиот народ да биде господар и чувар на својата родна земја? Кој ги поттикнува нивните свирепи мерки, нивното цврсто решение? Кој ги поддржува и оправдува нивните настојувања- плен на угнетување да бидат нивните славјански браќа“?- напишал Попов.

(Д. Г.) Денешен.мк

Македонија

Грците доаѓаат на грчко гиро во Битола

Published

on

БИТОЛА – Иако звучи по малку парадоксално, но Грците од северот на нивната држава веќе доаѓаат на грчко гиро во Битола. Познат угостител од Лерин, кај кого битолчани чекаат редици за да јадат гиро и други грчки специјалитети кога одеа на шопинг или прошетка во Лерин, сега отвори свој угостителски дуќан во новиот трговски центар „Блис“ на излезот од Битола на страната кон Прилеп, објави nezavisen.mk

Грците од Лерин, Кајлари, Костур, Кожани, Воден кои се оддалечени околу стотина километри од Битола нагрнаа на пазарување во трговскиот центар и на веќе испробано грчко гиро кај угостителот Павле, ама сега во Битола. Наскоро и втор угостител од Лерин која има кафетерија во Лерин покрај реката Сакулева (Јелешка река), го отвора своето кафуле во молот со брендирано кафе. 

Отворањето на новиот трговски центар во Битола ги менува трговските и економски прилики на градот.  Изградбата на трговскиот центар и до него новиот маркет на „Лидл“ кој треба наскоро да биде отворен, како и изградбата на втор трговски центар во градот во поранешната касарна веќе крои нова слика за Битола.

„Често во сабота доаѓаме во Битола на пазарување во чаршија и на главната улица, но сега стана поинтересно со новиот трговски центар каде може да се купи брендирана стока. Убаво е што тука го има и нашиот специјалитет – гиро, па не мора да одиме в град за да ручаме. Ме радува што гледам дека најголемата гужва е пред грчкото гиро, тоа значи доверба. Наскоро ќе пиеме и грчко кафе во Битола“, вели жителка на Лерин, која се претстави како Вула.

Новиот трговски центар во Битола е приватна инвестиција и во него веќе се сместија повеќе брендови присутни во големите молови во Скопје. Ова за битолчани и жителите од околните градови како Прилеп, Ресен, Охрид, Струга, Кичево… е нов момент во пазарењето и можност да го скратат патувањето и трошоците за гориво и патарина до Скопје. Пазарџиите велат Скопје и Солун се далеку, ама пак затоа Битола е блиску.  

„Ние сме прилепчани, одевме до Скопје за брендирана роба или поретко до Солун, ама како велат до ‘Солуна сто сомуна’, овде во Битола ни е блиску, а има сѐ. Доаѓаме после работа и не мора да губиме цел ден во Скопје“, вели Рубин од Прилеп.

Она што посетителите на новиот трговски комплекс го сметаат за нерешен проблем е немањето доволно паркинг места, па автомобилите често ги паркираат и на несоодветни места по околните улици. Инфраструктурата се уредува од ден на ден.

Општина Битола изгради нова улица за потребите на комплексот „Блис“ и „Лидл“ што вклучи изградба на коловоз, улично осветлување, водоводна и канализациска мрежа.  

„Претходно поради новата улица се направени измени и во самиот кружен тек, а се работи и на тротоарите околу кружниот тек. Изведувач на градежните работи е фирмата ‘Стентон градба’, а вредноста е во висина од 18,8 милиони денари“, соопштија од општина Битола.

Општина Битола по повеќе од 20 години веќе започна постапка за нов генерален урбанистички план на градот.

Continue Reading

Македонија

Распишан е тендерот за изградба на штипската обиколница

Published

on

Општина Штип, го распиша тендерот за изградба на новата обиколница, која ќе се протега од приградската населба Железничка, до месноста Рибник, кај Кежовица. Тендерот ќе трае 30дена и  веднаш по изборот на изведувачот и евалуација на проектот, ќе се започне со градежните активности.  Освен што ќе се намали интензитетот на сообраќајот, новата обиколница ќе овозможи и урбанизирање на овој дел од градот,  кој  сега е запуштен и се користи како дива депонија.

„Ќе овозможи полесно поврзување на жителите од останатите населби, побрз проток на возила, но крајната цел е да се создаде развој и можност за зони за домување и индустрија, нешто што на градот му е неопходно. Перспективно планираме развој на овој дел од градот и можност за урбанизација“ изјави Иван Јорданов, градоначалник на Штип

Истата  ќе се  гради  по сите европски сообраќајни стандарди. Ќе  биде во должина од 2,9км и ширка 13метри  и ќе ги порзува влезовите на Штип од Струмица и Скопје. Нејзината изградба ќе чини околу 2милиони евра, средства кои Владата ги  обезбеди со кредитот од Унгарија.

„Општина Штип, од овие 100милиони евра  за поддршка на локалните самоуправи ја следуваат околу 2милиони евра. Затоа го прилагодивме овој проект да се вклопи во тој финансиски износ и да може во целост да се реализира. Секако дополнителни фази од реализацијата на пректот ќе бидат оставени за следната година, коишто ќе овозможат пуштање во употреба на оваа обиколница„ изјави Иван Јорданов, градоначалник на Штип.

Според планот, новата обиколница која ќе ги поврзува влезовите на Штип, од Струмица и Скопје, треба да биде готова за една година.

Continue Reading

Македонија

Трагедија вечерва во Чаир: Загина жена, ја прегази автомобил

Published

on

Жена загина во скопската неселба Чаир, кога во неа удрил автомобил со скопски регистерски ознаки.

Според информациите од СВР Скопје за „Макфакс“, несреќата била пријавена во 18.43 часот на булеварот Христијан Тодорвски-Карпош.

Засега нема информации за возраста на жената и околностите за несреќата.

На лице место присутни се припадници на полицијата и екипи на Итната помош.

Во тек е увид.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк