Connect with us

Скопје

Емотивно сведочење на Ева: Јас сум била бебе, татко ми со ногата ја искршил вратата ја грабнал мајка ми и брзо се симнале од зградата која се нишала како брод …

Денеска Скопје се сеќава на разузнавачкиот земјотрес од 1963 година, а сеќавањата за блиските загинати сеуште се меѓу скопјани кои и после 60 години се сеќаваат на катастрофата која не треба да се повтори.

Во тоа кобно утро, кога поголемиот дел од жителите беа во длабок сон, околу 1.100 жители никогаш не се разбудија, најмалку 3.000 беа повредени. Околу 200.000 лица останаа без покрив над главата. Оваа природна катастрофа е најголемата во македонската историја.

Старите скопјани и денес се сеќавањаат и раскажуваат за земјотресот.  Тие своите спомени ги раскажаа во групата Стари Скопјани.

ВИДЕО) Скопје тагува: 56 години од кобните 20 секунди на 26-ти јули 1963-та

Во едно од нив Светле Камџијаш раскажува дека таа е родена по земјотресот, но љубовта на нејзините родители започнала од овој трагичен момент. 

„Така започнала и љубовта на моите родители, додека “кампувале” на брегот на Вардар, во страв дека може да удри нов бран тресење“, раскажува Светле.

Таа го раскажува и искуството на нејзината мајка која грабнала бебето на вујко и (мојата братучетка) и летнала надвор, преку дворот на тогашна Комерцијална банка, право на брегот на Вардар. Бебето исто така осетило дека нешто страшно се случува и ја избербатило по ноќницата. Кога стасала и погледнала пред себе, кон Офицорскиот дом, веќе го немало. На негово место полека спласнувал густ облак жолта прав. 

Ева Јанчева Петрушевска била 8 – месечно бебе за време на земјотресот. 

„Јас сум била 8 ипол месечно бебе. Кога почнало силно да тресе татко ми со се корпата во која сум спиела прво ме земал мене и почнал силно да вика по мајка ми ( која била тие мигови во тоалетот) веднаш да трча по него. Се симнал татко ми од зградата додека уште тресело, а мајка ми ја немало се уште. Ме оставил татко ми на некои соседи да ме причуваат и во дел од минута ( на првиот спрат ) повторно се качил горе. Зградата се лулала како брод на немирно море. Вратата од тоалетот се заглавила, бољерот паднал , а мајка ми така чучната со рацете над глава мислела дека тоа се нејзините последни мигови од животот. Татко ми со ногата ја искршил вратата ја грабнал мајка ми и брзо се симнале долу“, раскажува Ева. 

Веста за земјотресот многу брзо се раширила во регионот, а потресот се почувствувал и во соседните земји. За едно вакво искуство раскажува Билјана Топко која во тој период живеела во Метохија. Таа раскажува дека во време на земјотресот имала 6 години.

Паметам дека татко ми ме извлече од кревет, зборувајќи ми дека станува збор за земјотрес. Ми кажа дека е силен потрес, кој најверојатно се случил во Скопје. После неколку денови слушнавме дека докторката Љубинка од Скопје загинала во земјотресот. Потоа уште долг период, моите родители од платата одвојуваа средства за солидарниот фонд формирана за таа намена„, раскажува Билјана.

Своето искуство со земјотресот го раскажува и Велјанка Пандиловска.

Осетот на тресење беше језив, а сите избегавме надвор по скалите кои беа одвоени од зградата. Сите бевме избезумени. Во тој момент јас тргнав кон старата воена болница која не беше многу далеку од нас. Во непосредна близина на болницата имаше фурна, за жал тоа утро загинаа сите кои чекале за леб во тој момент. Лоша слика, луѓе голи и со пижами…секој земал по некое ќебе со себе“, раскажува Велјанка.

Мимоза Вујошевиќ раскажува за еден дел од нејзиното сеќавање по земјотресот. Првиот момент е куче кое цвилело само и напуштено во зграда која половина била срушена, а за вториот момент вели:  

Целиот град го поминавме пешки за да стигнеме до зградата во која требаше да се преселиме, тоа беше познатата 13-ка во Карпош, зградата беше срамнета со земја и никој немаше жив. Сите плачевме гушнати, но никогаш нема да дознаам дали од тага за погинатите или од среќа што останавме живи, заклучува Мимоза.

По земјотресот градот почнал да се гради според модерните проекти на Јапонецот Кензо Танте и на Адолф Циборовски. Старата Железничка Станица денес е „Музеј на Град Скопје“ и преставува симбол на големиот земјотрес.Часовникот на станицата е засекогаш сопрен на фаталните пет часот и седумнаест минути.

Скопје после 58 години е модерна метропола, но скопјани никогаш нема да ги избришат сеќавањата за тој кобен ден. Борко Зафировски кој денеска се сеќава на сликата која зад себе оставил катастрофалниот земјотрес за тв 24 вели дека на свои 14 години заедно со група граѓани и свои соученици помагал во градењето на хангарите каде сега е изградена гиманзијата Јосип Броз Тито.

Зафировски вели дека биле потребни денови за луѓето да се вратат во своите домови, се спиело под ведро небо и во шатори, а неговото семјество сместило повеќе фамилии во нивната куќа која делумно била оштетена.

Секоја година скопјани со едниствена порака никогаш да не се повтори таква трагедија..а Борко Зафировски вели:

Да продолжиме да го развиваме Скопје со ентузијазмот со кој беше обновуван од рушевините, напиша денеска и претседателот Стево Пендаровски на својот фејсбук профил. 

Домашни и странски делегации пак денеска положија цвеќе пред споменикот на заганатите во скопскиот земјотрес во 1963- та.

Скопје

Дивоградбите го задушуваат Скопје: Професорите предупредуваат за сериозното загадување

Скопје и околината се соочуваат со сериозен проблем со загадувањето на воздухот, а опасноста не доаѓа само од познатите ПМ10 и ПМ2,5 честички. Како што посочија експертите на научната трибина организирана од Македонското еколошко друштво (МЕД), овие честички носат и други токсични супстанци кои, преку дишењето, директно навлегуваат во човечкиот организам и сериозно го загрозуваат здравјето.

„Проблемот не е само присуството на суспендирани цврсти честички, туку и токсичните материи што се врзуваат за нив и преку воздухот навлегуваат во телото. Индексот за квалитет на воздухот покажува сериозна неповолна состојба во Скопје“, рече д-р Марина Стефова, професорка на Институтот по хемија при ПМФ.

Според Стефова, загадувањето е најизразено во зимскиот период, кога температурната инверзија и зголеменото создавање на фини честички го прават воздухот густ и отровен. Но, штетните хемиски соединенија се присутни целата година, дури и кога нивното влијание не е толку очигледно.

Експертите истакнаа дека за решавање на проблемот се потребни сериозни мерки: намалување на емисиите од сообраќајот, намалување на користење на фосилни горива за греење, ограничување на производите со штетни хемикалии, зголемување на зелените површини, пошумување, едукација за еколошка одговорност и строга контрола на емисиите.

Скопје се издвојува како една од „жешките точки“ на загадување во регионален контекст, а високи нивоа на загадување се регистрираат и во Струмичката и Пелагониската Котлина, истакна проф. д-р Ивица Милевски од Институтот за географија при ПМФ.

„Градот е сместен во котлина, а непланската урбанизација дополнително го блокира природниот проток на воздухот низ Вардар. Наместо да се движи, воздухот се врти и создава ‘вртлози’ што го задржуваат загадениот воздух“, објасни Милевски. Тој додаде дека подобрувањето на состојбата бара радикални мерки насочени кон сообраќајот, индустријата, домаќинствата и урбаното планирање, како и повеќе зелени површини.

На трибината беше претставена и платформата Google Earth Engine, која овозможува прецизни и визуелни податоци за загадувањето, вклучувајќи јаглерод моноксид, азот диоксид и сулфур диоксид.

Најопасни се ПМ2,5 честичките, кои можат да навлезат длабоко во белите дробови и дури во крвотокот. Само во Европа, во 2023 година, тие биле причина за 206.000 смртни случаи. Азот диоксид, главно од сообраќајот, исто така предизвикува сериозни заболувања на срцето и белите дробови, со 34.000 смртни случаи во ЕУ само за минатата година.

На трибината се зборуваше и за перзистентните органски загадувачи (ПОПс) – супстанции кои се присутни секаде, од пестицидите во земјоделството до текстилните производи во секојдневна употреба. „Овие материи се исклучително трајни, се акумулираат во организмот и можат да предизвикаат канцер, нарушување на нервниот систем и проблеми со репродуктивното здравје“, истакна Сузана Андонова од Министерството за животна средина.

Проблемот е дополнително продлабочен од нефункционалниот систем за управување со отпад. Проф. д-р Трајче Стафилов посочи дека државата сè уште нема воспоставено ефективна мрежа на регионални депонии, што дополнително го загрозува здравјето и околината.

Continue Reading

Скопје

Дел од Кисела Вода денес без струја

Регионалниот центар за управување со кризи на Град Скопје најави дека, денес ќе има прекин на електричната енергија на улицата 368 бр.3 во општина Кисела Вода, по добиено известување од ЕВН Македонија АД.
Прекинот ќе трае од 9 до 11 часот, а причината се технички зафати во електродистрибутивната мрежа.

Continue Reading

Македонија

ДЕНЕСКА НА МРЃУНАРОДНИОТ  АЕРОДРОМ СКОПЈЕ – Реализирани 26 летови, по 13 слетувања и полетувања поради лошите временски услови

По периодот на прекин поради густа магла, Меѓународниот аеродром „Скопје“ повторно е отворен за сообраќај, соопштија од аеродромските служби.

Денеска се реализирани 13 слетувања и 13 полетувања, откако претходно системот на летови беше значително нарушен од временските услови.


Значителен број летови сè уште почувствуваа последици од маглата – 20 летови беа пренасочени кон други аеродроми, а две планирани авиони беа откажани, додека аеродромот работеше со ограничено функционирање.


Аеродромските оператори потврдија дека ситуацијата на пистите и навигациските системи се нормализира и дека сообраќајот постепено се враќа во вообичаениот режим. Патниците често пати беа известувани директно од авиокомпаниите за измените во нивните летови, вклучувајќи и за пренасочените и откажаните услуги.


Од аеродромот апелираат до патниците да ги проверат состојбите и статусот на нивните летови пред да пристигнат на терминалите, поради можни дополнителни измени што може да се појават при променливи временски услови.


Со обновувањето на летовите, се очекува нормализација на сообраќајот и олеснување за сите што планираат патување преку скопскиот аеродром во текот на денот.

Continue Reading
Advertisement

Advertisement

Advertisement
Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Трендинг