Македонија

„Секој што однадвор ќе ни ја подари слободата, ќе ни ја земе земјата“ – Честит 23 Октомври!

Во предвечерието на големиот празник, Денот на македонската револуционерна борба, 23 Октомври, кој годинава се одбележува во знакот на три значајни јубилеи – 120 години од славното Илинденско востание и од загинувањето на апостолот на македонското револуционерно движење Гоце Делчев, како и 130 години од формирањето на ВМОРО, универзитетскиот професор Тодор Чепреганов за весникот ВЕЧЕР вели дека самиот факт што слободата и државата се резултат на самостојната борба на македонскиот народ на страната на антифашистичката коалиција, оди во прилог на зборовите на Петар Поп Арсов.

„Секој што однадвор ќе ни ја подари слободата, ќе ни ја земе земјата“. Се чини дека оваа мисла на еден од основоположниците на Внатрешната македонско-одринска револуционерна организација, големиот Петар Поп Арсов, е актуелна и 130 години подоцна. Во предвечерието на големиот празник, Денот на македонската револуционерна борба, 23 Октомври, кој годинава се одбележува во знакот на три значајни јубилеи – 120 години од славното Илинденско востание и од загинувањето на апостолот на македонското револуционерно движење Гоце Делчев, како и 130 години од формирањето на ВМОРО, универзитетскиот професор Тодор Чепреганов за весникот ВЕЧЕР вели дека самиот факт што слободата и државата се резултат на самостојната борба на македонскиот народ на страната на антифашистичката коалиција, оди во прилог на зборовите на Петар Поп Арсов.

– Во спротивно, оној што ќе ви подари слобода, ве доведува во позиција на вазалност, неслобода и импотентност. Не сте биле способни самите да формирате држава. Подарената слобода ве става во политичка и државна инфериорна позиција и постојана контрола. Тоа што денес ѝ се случува на Македонија е доказ за безвремената вистина искажана во мислата на Поп Арсов. Мисла што ги обврзува сегашните и идните генерации да ја чуваат самостојноста на државноста. Пораката е дека борбата за слобода и нејзиното зачувување никогаш не завршуваат – коментира историчарот за весникот ВЕЧЕР.

Претседателот на МАНУ, Љупчо Коцарев, пак, пред десетина дена, во своето излагање по повод одбележувањето на Денот на МАНУ, рече:

– Македонија може и треба сама да се избори за својата подобра иднина. Инаку ќе нè снема, ќе догори чкорчето и стихот ‘македонско име нема да загине’ ќе остане за навек само во песните.

Професорот Чепреганов вели дека 23 октомври 1903 година е врежан во колективната меморија на македонскиот народ како ден кога започнува организираниот отпор на македонскиот народ против Османлиите.

– Никој не може да го оспори фактот, како што денес некој се обидува да го направи тоа, дека 23 октомври 1893, првиот Илинден 1903 и вториот Илинден 1944 година (АСНОМ) се дело на самиот македонски народ. Создавањето и развојот на македонското револуционерно движење е процес чии корени се врежани во историјата и во традициите на македонскиот народ. Тоа се појавило како културно-национално движење во средината на XIX век, а потоа се изразило како национално-револуционерно движење што највисоката зрелост и револуционерна дејност ги доживеало во Македонското (Кресненско) востание и во создавањето на програмата на Македонската лига. При крајот на XIX век, еволуира во политичко-револуционерно движење. Одлуките од Сан Стефано и Берлинскиот конгрес ќе бидат силен мотив за формирање македонска тајна револуционерна организација, која, како политичка сила ,воено ќе го организира македонскиот народ и ќе го предводи во неговото ослободување – вели историчарот за весникот ВЕЧЕР.

Додава дека револуционерните идеи во Македонија, преку самите учители, успевале да добијат широк замав. Во Бугарија, тоа го правеле македонските друштва, а преку списанието „Лоза“, тие идеи се афирмирале уште повеќе, поради што друштвата биле забранувани, а револуционерите прогонувани. Од тие причини, македонските учители Даме Груев и Пере Тошев во учебната 1892/1893 година, под влијание на позитивната револуционерна плима, во Прилеп ја разработиле идејата за основање револуционерна организација во Македонија.

– Во исто време, во Солун, група истомисленици: Петар Поп Арсов, Иван Хаџи Николов и д-р Христо Татарчев работеле на идејата дека „само една тајна револуционерна организација може да го пресече патот на туѓите пропаганди во Македонија“. Со истата идеја бил запознаен и Гоце Делчев, кој веќе имал изградено свое мислење за тоа прашање. Според негo, требало да се формира „револуционерна организација внатре во Македонија и таа да дејствува таму за да не се смета од Србите и од Грците за бугарско орудие; основачите да се месни жители што живеат во Македонија, политичката лозинка на Организацијата да биде автономија на Македонија; Организацијата да биде тајна и самостојна, без да влегува во врска со владите на соседните држави; а од македонската емиграција во Бугарија и од бугарското општество да се бара само морална и материјална помош во борбата на македонските револуционери – појаснува професорот Чепреганов.

Додава дека на 23 октомври 1893 година, во Солун, бил одржан состанок на група македонски револуционери: Даме Груев, Христо Татарчев, Петар Поп Арсов, Иван Хаџи Николов, Христо Батанџиев и Антон Димитров, кои ја основале Македонската револуционерна организација и тоа на следните принципи: Организацијата да биде револуционерна; револуционерната дејност да се спроведува строго конспиративно; да дејствува исклучително на територијата на Македонија во нејзините природни граници; во Организацијата да се примат лица кои се родени и живеат во Македонија без разлика на народноста и на верата; Организацијата да дејствува за остварување политичка автономија на Македонија.

– Илинденското востание дојде како резултат од десетгодишната револуционерна активност на МРО. Тоа претставуваше највисок дострел на антиосманската ослободителна револуција и беше понесено исклучиво од организираните македонски народни маси, потпирајќи се само и само на сопствените сили, што треба да биде показ и денес на денешните политичари дека само со сопствени сили, со интегритет и единствени може да се постигне и да се реализира поставената цел – појаснува професорот Чепреганов.

Во чест на Денот на македонската револуционерна борба, кој е прогласен за државен празник и неработен ден за сите граѓани, ќе се одржат пригодни манифестации. (Е.А.)

Вечер прес

Up Next

Штипјанка роди четворка, трите момчиња и едно девојче голема радост во семејството

Don't Miss

На Бугаринот Виктор Стојанов изречена му е доживотна забрана за влез во Македонија

Македонија

Отворен шалтер за корекција на неточни прекршочни известувања

Сообраќајниот прекршок го прави еден возач, а казната завршува во рацете на сосема друго лице. Ваква неправда во изминатиот период погодува дел од граѓаните, откако системот „Безбеден град“ започна да испраќа известувања со погрешни податоци. Наместо вистинските прекршители, санкциите ги добиваат луѓе кои немаат никаква врска со сторениот прекршок. Од Министерството за внатрешни работи појаснуваат дека проблемот произлегува од неправилности во евиденцијата при регистрацијата на возилата, што доведува до сериозни пропусти во автоматизираниот систем.

За надминување на ваквите ситуации, МВР отвори посебен шалтер на приземјето во Одделението за граѓански работи, во зградата на МРТ, каде граѓаните ќе можат директно да пријавуваат случаи во кои добиле казна што не им припаѓа.

„Од денес шалтерот за ‘Безбеден град’ е целосно во функција. Секој што добил известување со неточни податоци за сообраќаен прекршок може да поднесе барање за корекција на информациите“, соопштуваат од МВР.

Истата постапка, како што појаснуваат од Министерството, може да се заврши и преку станиците за технички преглед на возила, на локациите каде што е присутен службеник на МВР. Граѓаните ќе имаат можност да ги ажурираат контакт-податоците оставени при регистрацијата на возилото, доколку тие се променети или доколку добиле погрешно известување.

„Граѓаните можат да поднесат барање за промена на контакт-податоците што ги доставиле при регистрацијата на своите возила, во случај на промена или при добиено известување со неточни информации“, изјави портпаролот на МВР, Гоце Андреев.

Шалтерот ќе работи секој работен ден од 8:00 до 17:00 часот, а дополнително, граѓаните можат да пријавуваат нејаснотии, прашања или проблеми поврзани со системот „Безбеден град“ и по електронска пошта на адресата bezbedengrad@moi.gov.mk.

Македонија

Пресврт во случајот „Синџир“: „Ѓаволот“ се предаде, затворот заменет со домашен притвор поради загрозена безбедност

Првообвинетиот во мега-аферата за даночно затајување „Синџир“, Љупчо Пецов – познат како Ѓаволот, по долг период во бегство, од вчера е во рацете на правдата, но не зад решетки во Шутка, туку во својот дом.

Во ненадеен пресврт, Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција (ОЈО ГОКК) се откажа од барањето за затворски притвор. Наместо тоа, обвинителството предложи, а Кривичниот суд прифати на Пецов да му биде одреден куќен притвор под строг 24-часовен полициски надзор.

„Судијата немаше избор – законот не му дозволува да одреди построга мерка од онаа што ја предлага самиот обвинител,“ појаснуваат од Кривичниот суд.

Обвинителството го оправда ваквиот „попуст“ со неколку клучни причини:

Влошено здравје: Пецов доставил медицинска документација за претходно болничко лекување и препораки за понатамошна терапија.
Безбедносен ризик: Обвинителите процениле дека неговата лична безбедност во истражниот затвор не може да биде гарантирана.
Сериозни влијанија: Постојат индиции за притисоци врз постапката и врз самиот обвинет.
Доброволно предавање: Пецов сам се појавил пред органите на прогонот и веднаш ги предал своите два пасоша.

Овој случај доби филмски пропорции по неодамнешното апсење на неговиот адвокат, поранешниот државен правобранител Фехми Стафа. Стафа „падна“ во полициска заседа под сомнение дека примил поткуп од 50.000 евра (од првично побараните 100.000) за да изврши притисок врз судии во Апелација за укинување на притворот на Пецов. Додека Стафа сега е во затворски притвор, неговиот клиент успеа да издејствува престој дома.

Случајот „Синџир“ е една од најобемните истраги за финансиски криминал во државата. Пецов е првообвинет во група од 26 лица и 28 компании кои, преку шема со фиктивни фактури и лажен ДДВ, се сомничат дека „испумпале“ 8 милиони евра од државниот буџет.

Иако Апелација претходно ја одби неговата милионска гаранција за слобода, неговото доброволно предавање и „кревкото здравје“ ги отворија вратите на неговиот дом, каде под будното око на полицијата ќе го чека продолжението на судскиот процес.

Македонија

Само 15 од 3.690 автобуси во Македонија се електрични – јавниот транспорт останува далеку од еко-трансформација

Иако македонските патишта се преплавени со автобуси, квантитетот во овој случај не значи и квалитет. Најновите податоци на Евростат откриваат фасцинантен, но загрижувачки парадокс: додека Европа активно оди кон „зелена“ мобилност, македонскиот јавен превоз останува заглавен во облак од дизел чад.

Со 2 автобуси на секои 1.000 жители, Македонија со леснотија го престигнува просекот на Европската Унија (1,6). На хартија, нашата мрежа е погуста од онаа на многу европски метрополи. Сепак, од вкупно 3.690 регистрирани автобуси во 2024 година, дури 97,8% се движат на дизел.

Додека европските градови инвестираат во тивок и чист транспорт, во Македонија само симболични 15 возила (0,4%) се електрични – капка во морето на фосилните горива.

Интересен е податокот дека Македонија го обновува својот возен парк со двојно побрзо темпо од ЕУ. Минатата година биле регистрирани 379 нови автобуси, што претставува стапка на обнова од 10,2% (наспроти европските 5,1%).

Но, ние купуваме нови возила, но купуваме стари технологии. * Во ЕУ: Речиси секој петти нов автобус (17,8%) е со нулта емисија.

Речиси секој нов автобус е повторно – дизел.

Додека автобуската мрежа е натпросечно застапена, кај патничките автомобили сликата е обратна. Со 319 автомобили на 1.000 жители, Македонија сè уште е далеку под европскиот стандард од 578 возила. Ова сугерира дека граѓаните сепак се потпираат на јавниот превоз, што само ја зголемува итноста тој да биде модерен и еколошки.