Смртта на децата загинати во пожарот во дискотеката „Пулс“ продолжува да буди сомнежи и прашања кај семејствата на жртвите. Родителите тврдат дека обдукцискиот извештај, кој го утврдува јаглеродниот моноксид како причина за смртта, не е доволен и отворен е простор за дополнително, независно вештачење. Особено, тие се сомневаат дека цијанидот ослободен при согорување на токсичните материјали во таванот можеби бил клучниот фактор за брзата смрт на нивните деца.

„Цијанидот е можен, но нема анализи. Има сериозен јаз меѓу институционалните тврдења и обдукциската документација, а тоа го остава прашањето за вистинската причина за смртта на нашите најмили отворено“, вели Александар Наунов, татко на загинато девојче и претседател на Здружението „16 Март 2025 Кочани“.

Според него, иако обдукцискиот наод утврдил присуство на јаглероден моноксид, останатите токсиколошки анализи се уште не се доставени до семејствата. „Дали е направена конкретна анализа за цијанид и други отровни гасови во телата? Обдукцискиот извештај го остава тоа неодговорено“, додава Наунов.

Од Основното јавно обвинителство, сепак, велат дека нема причина за дополнителна обдукција или ексхумација. Според нив, вештачењата на Институтот за хемија и МВР-ОФИ веќе потврдија веројатност за ослободување на цијанидни гасови при согорувањето на материјалите во клубот. Исто така, судската медицина утврдила дека дополнителна кислородна или друга терапија немала да го промени исходот, бидејќи покрај јаглеродниот моноксид, кај жртвите биле присутни и цијаниди и термички оштетувања на дишните патишта.

Сепак, семејствата остануваат незадоволни. „Имаме три неспорни факти: ослободување на цијанидни гасови, обдукциски наод кој наведува само јаглероден моноксид како причина, и признавање дека останатите токсиколошки анализи допрва треба да се достават. Без тие податоци, не можеме со сигурност да тврдиме дека причината за смртта е точно утврдена“, изјави Наунов.

Обвинителството, од своја страна, потенцира дека материјалите кои произведувале отровни гасови биле вградени уште од отворањето на клубот во 2012 година, а тоа влијаело врз определувањето на обвинителниот акт и опсегот на обвинетите.

Судењето продолжи со воведните зборови на обвинетиот сопственик на обезбедувањето „Рубикон“, Александар Нацев. Тој тврди дека е жртва на медиумски линч и обвинувања, а дека државните органи за превенција и надзор се тие кои носат главна одговорност. „Дури и Орвел би позавидел на оваа конструкција“, рече Нацев, алудирајќи на, како што вели, политизирано префрлање на вината.

Во следните фази од судењето се очекува испрашување на сведоци и детално разјаснување на околностите на трагедијата, кои семејствата ги сметаат за неодговорени и клучни за воспоставување на вистината.

Премиерот Христјан Мицкоски жестоко одговори на пратеничкото прашање на Венко Филипче за состојбата во енергетскиот сектор и причините за поскапувањето на струјата. Според него, она што владата го наследила од претходната власт било стабилно и здраво, додека денешната ситуација е „катаклизма“.

„Во август 2017 година, ЕЛЕМ имаше нула долгови, 25 милиони евра депозити, милијарда и пол денари и приближно 380 милиони денари на сметка. Сите плати беа исплатени, блоковите работеа, а компанијата беше финансиски стабилна. Денес, во август 2024, состојбата е шокантна: само 7% акумулации на електрична енергија, нула откривка во РЕК Битола, неремонтирани блокови во Битола и Осломеј, а долговите достигнуваат 150 милиони евра. Ако тоа е напредок, тогаш катаклизма е премногу благ опис“, изјави Мицкоски.

Премиерот го отфрли и одговорот за поскапувањето на струјата, препраќајќи го Филипче кон Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), која е независно тело. „Зошто поскапување на струјата? Ова прашање можеби најдобро ќе го одговори новиот член на вашиот Извршен комитет, господинот Бислимоски, брат на претседателот на РКЕ, Марко Бислимоски. По закон, РКЕ е независна. Не знам зошто мене ми го поставувате ова прашање“, рече Мицкоски.

Во однос на обвинувањата дека ништо не е направено во енергетскиот сектор измината година ипол, Мицкоски потсети дека над 50 лица се под истрага или водат судски процеси за уништување на она што било оставено од претходната власт, а поранешниот директор на ЕСМ и висок функционер на СДСМ е во бегство.

„Дали зборувате за уништување на енергетските капацитети или за скандали поврзани со компании кои добивале ексклузивно право да увезуваат јаглен и за тоа биле наградувани јавни личности со скапи возила? Сето тоа е дел од катастрофалната состојба во енергетскиот сектор“, нагласи Мицкоски.

Според него, одговорноста за моменталната ситуација лежи кај власта која управувала со секторот, додека поранешната ВМРО-ДПМНЕ влада оставила стабилна и финансиски здрава компанија.

Премиерот Христијан Мицкоски денеска јасно порача дека новиот државен јавен обвинител мора итно да ја врати довербата на граѓаните во институцијата. Според него, суштинската реформа не лежи во зголемување на платите или буџетите за судиите и обвинителите, туку во сериозна и континуирана борба за правда.

„Народот со право е жеден и гладен за правда. Очекувам новиот јавен обвинител да се зафати со темелна и напорна работа, да ги разгледа поднесените преку 100 кривични пријави кои сега стојат во нечии фиоки и да им даде вистинска содржина“, истакна Мицкоски, одговарајќи на пратеничко прашање.

Премиерот посочи дека процедурата за избор на нов јавен обвинител според информациите од правниот тим не би требало да трае повеќе од еден и пол до два месеци. Тој потсети дека во последната година и половина, институциите поднесувале стотици кривични пријави, а Обвинителството молчело.

„Не правиме шоу, не правиме упади во домови и не снимаме со камери. Но тоа не значи дека поднесоците не постојат. Граѓаните имаат право да негодуваат кога гледаат слаб одговор од институциите. Се надевам дека идниот јавен обвинител ќе се позанимава многу подетално и со многу повеќе посветеност“, рече премиерот.

Мицкоски нагласи дека Владата не е судска власт и не може да суди, туку единствено да доставува пријави. Одговорноста за кривичните постапки е кај обвинителите и судиите. „Првата и основна задача на јавниот обвинител е да ја врати довербата во институцијата, а потоа и во судовите. Без силна правна држава, нема успех ниту на економски ниво, ниту во инвестиции, ниту во работни места“, истакна тој.

Во рамките на реформската агенда, Мицкоски најави дека до крајот на годината или почетокот на следната, Собранието ќе ја разгледа новата законска регулатива за Судски совет, Совет на јавни обвинители, Јавно обвинителство и судска служба.

Премиерот истакна и дека Владата веќе се усогласила со барањето на обвинителите и судиите за плановите за вработување и унапредување да се одобруваат од Советот на јавни обвинители и Судскиот совет. Исто така, најави мапирање на судовите и обвинителствата за потребите на ИТ експерти, сметководители и технички персонал, со цел обезбедување соодветни средства преку Буџетот и ребалансот.

„Сè што бараат, ние го направивме. Сега ред е на новиот јавен обвинител да ја преземе вистинската борба за правда“, заклучи Мицкоски.