Свет

Членовите на администрацијата на Трамп се побогати од БДП на 160 земји во светот

Кога Доналд Трамп по вторпат ќе положи заклетва на 20 јануари, тој не само што ќе стане најбогатиот претседател во американската историја со имот од околу шест милијарди долари, туку ќе ја предводи и најбогатата влада во светот.

Богатството на идните лидери на американската администрација се проценува на повеќе од 346 милијарди долари, што го надминува бруто домашниот производ (БДП) на повеќе од 160 земји. За концентрацијата на финансиската моќ говори и податокот дека кабинетот на Трамп во првиот мандат беше „тежок“ само шест милијарди долари.

Иако за време на претседателската кампања вети дека ќе биде „шампион“ за Американците од работничката класа, Трамп им подели владини работни места на богати донатори, успешни претприемачи и берзански посредници од Вол Стрит, пишува Гардијан.

Џаред Ајзакмен (41), првиот цивил кој прошета во вселената, назначен за шеф на вселенската агенција НАСА, е деветтиот милијардер кој доби позиција во администрацијата на новоизбраниот американски претседател. Ајзакме, кој според Форбс заработил богатство од три милијарди долари од бизнисот на неговата компанија за електронско плаќање, ќе го замени директорот на НАСА Бил Нелсон (82), поранешен демократски сенатор од Флорида, кој беше назначен од претседателот Џо Бајден.

Милијардерскиот „дрим-тим“ на Трамп го предводи најбогатиот човек на светот Илон Маск, чиј имот се проценува на 336 милијарди долари. Првиот човек на „Тесла“, „Спејс Икс“ и платформата „Х“, кого лондонски „Индипендент“ го нарече „Сорос на политичката десница“ поради идеологијата што ја застапува, ќе го предводи новиот оддел за ефикасност на владата заедно со бизнисменот Вивек Рамасвами. Нивната цел е да го направат административниот апарат помал и поефикасен со намалување на масата на федералните регулативи, агенции, а со тоа и непотребното трошење.

Имотот на Вивек Рамасвами (39), кој го привлече вниманието на јавноста како кандидат на републиканските прелиминарни избори, се проценува на 1,1 милијарда долари. Бизнисменот Рамасвами, со дипломи од престижните универзитети „Харвард“ и „Јејл“, се збогатил со биотехнолошката компанија „Роивант Сајанс“, која ја основал во 2014 година.

Трамп објави и дека го назначува Ворен Стивенс (67) за свој амбасадор во Обединетото Кралство. Неговото богатство се проценува на 3,4 милијарди долари. Стивенс, еден од главните донатори на кампањата на Трамп, ја предводи инвестициската банка Stevens Inc. со седиште во Арканзас, која ја основаше неговиот вујко пред речиси еден век.

Минатиот викенд, новоизбраниот американски претседател го назначи Чарлс Кушнер за нов амбасадор во Франција. Таткото на Џаред Кушнер, зетот на Трамп, е поранешен магнат за недвижнини. Чарлс Кушнер претходно беше осуден за даночно затајување и одмаздничка шема која вклучуваше местење на секс скандал против неговиот шура. Трамп го помилува во 2020 година, велејќи дека Чарлс станал „посветен на важни филантропски организации и цели“. Според последните проценки на Форбс, „компаниите Кушнер“ имаат пазарна вредност од речиси три милијарди долари, а Чарлс и неговата сопруга Шерил поседуваат околу 20 отсто од компанијата.

Линда Мекмахон, кандидатот на Трамп за министер за образование, има богатство од три милијарди долари, а беше копретседател на преодниот претседателски тим заедно со милијардерот Хауард Латник. Таа е поранешен извршен директор на професионална медиумска компанија за борење (WWE).

Изборот на Трамп за министер за трговија Хауард Лутник е „тежок“ 1,5 милијарди долари. Голем поддржувач на воведувањето високи царини, клучна компонента на економската политика на Трамп, Лутник е извршен директор на компанијата за финансиски услуги Кантор Фицџералд.

Копретседателот на инаугуративниот комитет на Трамп, инвеститорот во недвижнини Стив Виткоф, е именуван за специјален пратеник на Блискиот Исток. Имотот на овој долгогодишен пријател на Трамп се проценува на една милијарда долари. Тој поседува 51 имот, вклучувајќи ја и зградата Вулворт на Менхетен.

Кандидатот за министер за финансии, Скот Бесант формално не е на листата на Форбс, но неделникот „Њусвик“ смета дека, според сите проценки, тој е милијардер. Според Блумберг, овој поранешен менаџер на Џорџ Сорос, ентузијаст за криптовалути и основач на инвестицискиот фонд „Key Square Capital Management“ се очекува да донесе

Свет

ЕУ формира Меѓународна комисија за компензација на штетите во Украина

Европската унија ја формираше Меѓународната комисија за компензација на штетите во Украина, со цел да се обезбеди отштета за стотици милијарди долари штета предизвикана од руските напади и можни воени злосторства.

Во Хаг, на состанокот присуствуваа десетици лидери, вклучувајќи го и украинскиот претседател Володимир Зеленски, во рамки на дипломатските напори под водство на САД за завршување на конфликтот. Зеленски нагласи дека „секоја воена злосторство на Русија мора да има последици за оние што ги извршиле“.

Нидерландскиот премиер Дик Шуф истакна дека за праведен и траен мир е потребно Русија да ја обештети Украина за нанесената штета. Шефицата за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, додаде дека формирањето на комисијата испраќа јасна порака до идни агресори дека „ако започнете војна, ќе бидете повикани на одговорност“.

Сепак, Reuters нагласува дека основањето на комисијата не значи дека Украина може да очекува брзи отштети. Механизмот за исплата на компензацијата, кој ќе има седиште во Нидерланд, сè уште е во развој, со разгледување на можностите за користење на замрзната руска имотнина и придонеси од земјите-членки.

Регистарот на штети, создаден пред две години и кој ќе стане дел од комисијата, веќе прими над 86.000 барања од поединци, организации и јавни институции во Украина. Комисијата ќе разгледува и оценува овие барања и ќе одлучува за доделување на отштета од случај до случај.

Руски официјални лица не беа веднаш достапни за коментар, а Кремљ ги негира обвиненијата за воени злосторства и ја оцени идејата за користење на замрзната руска имотнина како незаконска, со закана за одмазда.

Светската банка процени дека трошоците за обновување на Украина во следната деценија ќе изнесуваат 524 милијарди долари (447 милијарди евра).

Свет

Германија создава исклучително силна војска, но има огромен проблем

Германија има амбиција да изгради најсилна конвенционална војска во Европа, но и покрај огромните финансиски вложувања, се соочува со клучен проблем – недостиг од воен кадар и соодветна инфраструктура. Она што пред три децении предизвикуваше страв кај европските соседи, денес сè повеќе се гледа како неопходен столб за безбедноста на континентот, особено во услови на намалена американска ангажираност во Европа.

Пресврт во германската безбедносна политика настана по руската инвазија врз Украина во февруари 2022 година. Тогаш беше воведен поимот „Zeitenwende“, кој означуваше радикална промена на досегашниот пристап. Со него беше најавен раскин со политиката на зависност од Москва и формирање посебен фонд од 100 милијарди евра за модернизација на Бундесверот.

Германската армија со години беше запоставена. Бројот на војници од околу 500.000 во 1980-тите падна на помалку од 180.000, а резервите на муниција и опрема беа сведени на минимум. Симбол на таквата состојба стана инцидентот на НАТО-вежба во Норвешка, кога германските војници поради недостиг од оружје користеа импровизирани реквизити наместо митралези.

Во меѓувреме, Берлин започна масивна финансиска офанзива. Во 2025 година беше одобрен одбранбен буџет од над 86 милијарди евра, а целта е трошоците за одбрана да достигнат над 3 проценти од БДП до 2029 година. Клучен чекор беше уставната реформа со која трошоците за одбрана над 1 процент од БДП се изземаат од строгите фискални ограничувања, што ѝ овозможува на Германија значително поголемо задолжување за воена намена.

Плановите вклучуваат стотици нови проекти за набавка на тенкови, борбени возила, противвоздушни системи, воени авиони и ракети со долг дострел. Сепак, и покрај амбициозната модернизација, човечкиот фактор останува најслабата алка.

Германија моментално има околу 185.000 активни војници, далеку под целта од 260.000 договорена во рамки на НАТО. Иако неодамна беше одобрено повторно воведување на делумна воена обврска, таа се темели главно на доброволност. Протестите низ земјата покажуваат дека голем дел од младите не се подготвени за воена служба.

Експертите предупредуваат дека и со најоптимистичките сценарија, Германија ќе има доволно персонал дури во 2030-тите. Дополнителен проблем е застарената инфраструктура – касарните и основните капацитети се во лоша состојба, а недостигот од офицери и подофицери останува сериозен предизвик.

Иако Германија располага со финансиска и индустриска моќ да стане водечка воена сила во Европа, јасно е дека без решавање на проблемот со човечките ресурси и инфраструктурата, амбициите ќе се реализираат побавно отколку што планира Берлин.

Свет

Брисел со офанзива против скапото домување: најавена изградба на јавни станови низ ЕУ

Европската Унија оваа недела најавува сериозен пресврт во политиките за домување, со усвојување на првиот сеопфатен План за прифатливо домување, насочен кон справување со растечките цени на недвижностите низ цела Европа. Од Лисабон до Талин, скапото домување станува еден од најголемите социјални проблеми, а Европската комисија оценува дека повеќе нема простор за одложување.

Комесарот за енергија и домување, Дан Јергенсен, истакна дека кризата со домувањето директно погодува милиони граѓани и дека досегашниот пристап не дава резултати. Новиот план предвидува ослободување на јавни средства за изградба на нови, државни и општински станови по прифатливи цени, како и мерки за контрола на шпекулациите на пазарот на недвижности.

Една од клучните промени е најавената ревизија на правилата за државна помош, со што ќе им се овозможи на земјите-членки да финансираат изградба на станови не само за семејства со ниски приходи, туку и за граѓани со средни примања кои се истиснати од пазарот поради високите цени. Ова, според Комисијата, треба значително да го зголеми фондот на достапно домување.

Планот вклучува и алатки за регулирање на краткорочните туристички изнајмувања, кои во голем број европски градови го намалуваат бројот на станови за постојано живеење. Иако не се предвидува целосна забрана, Брисел предупредува дека овој модел во одредени области излегол од контрола и станал чисто профитен, на сметка на локалното население.

Дополнително, Европската комисија најавува засилен надзор врз шпекулативните купувања на недвижности, кои, според Јергенсен, сè почесто се третираат како финансиски инструмент, а не како основно човеково право. Првиот чекор ќе биде детална анализа на обемот на шпекулациите, по што може да следуваат и политички чувствителни регулативи.

Во пакетот мерки се вклучени и иницијативи за намалување на бирократските бариери во градежниот сектор, воведување заеднички стандарди за материјали и олеснување на прекуграничната соработка. Посебно внимание се посветува и на проблемот на бездомништвото, кој зафаќа повеќе од еден милион луѓе во Европската Унија.

Иако голем дел од мерките ќе бидат во форма на препораки, од Брисел порачуваат дека одговорноста ќе биде на националните и локалните власти. Комисијата предупредува дека игнорирањето на кризата со домувањето може дополнително да го засили незадоволството кај граѓаните и да отвори простор за раст на популистичките движења низ Европа.