Гренланд, најголемиот остров во светот, деновиве беше во центарот на вниманието на јавноста бидејќи американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека би било добра идеја САД да го купат.
Тоа предизвика бројни реакции, пред се од данските власти, бидејќи Гренланд се смета за автономна данска територија.
Можеби ќе ве интересира
Додека дипломатите дебатираат за овој контроверзен предлог, можеме да потсетиме на неколку интересни факти за арктичкиот остров.
Географски, Гренланд е дел од Северна Америка, но се смета за европска територија. Од 9 век, со неа владеат две колонијални сили – Норвешка и Данска.
Гренланд најмногу се потпира на риболов, а Данска значително придонесува во нејзиниот буџет – најмалку 60 проценти.
Областа е исто така богата со нафта, гас и ретки минерали.
Континуираниот ден таму трае два месеци, а 80 отсто од островот е покриен со вечен мраз, кој во некои делови е дебел околу четири километри. Сепак, ова се менува и поради глобалното затоплување.
САД долго време го гледаа Гренланд како стратешки важна точка и воспоставија база таму за време на Студената војна.
Најголемиот остров на светот
Гренланд зафаќа површина од 2,16 милиони квадратни километри, вклучувајќи неколку острови лоцирани во близина на брегот.
Иако само мал дел од островот не е покриен со мраз, тој сепак е со големина на Шведска.
Гренланд е дом на околу 56.000 луѓе, што го прави една од земјите со најмала густина на население.
Порано беше навистина зелено.
Со поголемиот дел од нејзината територија покриена со снег и мраз, арктичката нација ја зрачи белата боја.
Но, како Гренланд го доби името „Гренланд“? Кога Ерик Црвениот, исландски убиец, бил протеран на островот, тој го нарекол зелен со надеж дека ќе привлече доселеници.
Сепак, според научниците, Гренланд некогаш бил навистина зелен, иако тоа било пред повеќе од 2,5 милиони години.
Една нова студија откри дека античката земја била замрзната милиони години под околу 3 километри мраз.
Гренланд е автономна земја во рамките на Кралството Данска. Иако е поблиску до Северна Америка, тој е политички и културно поврзан со Европа веќе еден милениум.
Данска има колонија на Гренланд од 1721 година, а таа стана дел од таа земја дури во 1953 година.
Подоцна, постепено им беа дадени поголеми овластувања, а според новата структура, Гренланд може да преземе поголема одговорност. Се очекува и во иднина да се одржи референдум за независност.
Историја долга 4.500 години
Историчарите тврдат дека првите луѓе пристигнале на Гренланд околу 2500 година п.н.е. Група доселеници наводно умрела таму, а подоцна биле наследени од други групи од Северна Америка.
Исланѓаните почнале да се населуваат на почетокот на 10 век, но и тие исчезнале до крајот на 15 век.
Инуитите пристигнале на Гренланд од Азија во 13 век, а нивната лоза преживеала до денес. Повеќето од денешните жители се директни потомци на тие доселеници и сè уште почитуваат некои вековни обичаи.
88 проценти од населението се Инуити или луѓе со мешано данско и инуитно потекло.
Тие не сакаат да ги нарекуваат Ескими, туку Инуити или Калаалити бидејќи зборот Калалит на нивниот јазик значи Гренланѓанец.
На Гренланд нема патишта.
Иако зафаќа површина од 2,16 милиони квадратни километри, таму нема патишта или железнички системи.
Има патишта во градовите, но тие завршуваат во предградијата.
Патувањето меѓу градовите е со авион, брод, хеликоптер, моторни санки или санки со кучиња.
Чамците се најпопуларно превозно средство, па така во лето можете да видите голем број локални жители кои крстарат по фјордовите.
Риболов и ловење китови
Главната индустрија на Гренланд е риболовот. Земјата увезува речиси сè освен риба, морски плодови и други животни што може да се ловат на островот, како китови и фоки.
Секоја административна единица има одредена квота кога станува збор за лов на китови, фоки и риби, за да не се загрозени видовите.
Синиот кит не смее да се лови бидејќи е заштитен, а неговото месо и месо од фоки не може да се извезуваат, туку може да се консумираат само локално.
Живописниот главен град
Речиси една четвртина од населението живее во главниот град Нукуалофа. (Нук). Тој е најголемиот град и содржи бројни музеи, интересни кафулиња и бутици.
Се препорачува посета на Националниот музеј на Гренланд, Музејот на уметност Нук, Домот на културата Катуак…
Градот е опкружен и со мрежа од фјордови, па затоа се популарни и екскурзии во природа.
Полноќно сонце
Сонцето не заоѓа од 25 мај до 25 јули и во тој период е видливо на небото. Полноќното сонце е интересен природен феномен кој секој треба да го доживее барем еднаш во својот живот.
Најдолгиот ден во годината, 21 јуни, е национален празник – кога мештаните се собираат на сонце и уживаат во скара.Еуправозато
18-годишно момче од Велес доби кривична пријава откако, според полицијата, на 3 јануари оставил торба со марихуана во автобус кој сообраќал на линијата меѓу Скопје и Велес.
„СВР Велес поднесе кривична пријава против П.К.(18) од Велес поради постоење основи на сомнение за сторено кривично дело „неовластено производство и пуштање во промет на наркотични дроги, психотропни супстанци и прекурзори“. На 03.01.2025 на седиште во автобус кој сообраќал на релација Скопје – Велес, пријавениот оставил торба со марихуана која била пронајдена и одземена од полициски службеници при СВР Велес“, пишува во полициското соопштение.
Велешанец е тешко повреден во сообраќајна несреќа што се случила по полноќ на наплатната станица Сопот.
– На 13.01.2025 во СВР Велес било пријавено дека околу 00.06 часот на автопатот Скопје – Велес, на наплатна станица Сопот, патничко возило „опел“ со велешки регистарски ознаки, управувано од А.Д.(41) од Велес, удрило во столб од наплатната станица. Во несреќата со тешки телесни повреди се здобил Л.М.(41) од Велес, сопатник во возилото, а со телесни повреди се здобил возачот, констатирани во болницата во Велес, информираа од полицијата.
По овластување на јавен обвинител, увид на местото извршила увидна екипа од СВР Велес.
Контролор во автобус на ЈСП „Скопје“ синоќа бил физички нападнат на подрачјето на Центар од едно машко лице кое немало билет.
Како што се наведува во МВР-билтенот, се работи за С.А.(44) од Скопје, кој синоќа во 19:20 часот случајот го пријавил во СВР Скопје. Според пријавата, инцидентот се случил во 19:02 часот.
Полицијата презема мерки за расчистување на случајот.