Свет

Што знаеме досега за земјотресот во Мјанмар? Додека народот страда и бара преживеани, армијата започнала со напади

Бројот на жртви од земјотресот со јачина од 7,7 степени по Рихтер, кој го погоди Мјанмар во петокот, надмина 1.700, а огромни делови од оваа југоисточна азиска земја се уништени.

Прогнозните модели на Геолошката служба на САД проценуваат дека бројот на жртви во Мјанмар може да надмине 10.000, а штетата да го надмине годишниот економски износ на земјата.

Претставници на Црвениот крст изјавија дека Мјанмар се соочува со „катастрофа каква што не е видена во Азија веќе цел век“.

Во соседен Тајланд, најмалку 18 лица загинаа, а напорите за спасување продолжуваат на локацијата на урнатините од 30-катната зграда во Бангкок. Спасувачките тимови се обидуваат да ги најдат 78-те лица кои се уште се водат како исчезнати.

Спасувачите ослободиле жена од урнатините на хотел во Мјанмар, во градот Мандалај, што даде малку надеж за откривање на нови преживеани.

Слики од Мандалај покажуваат целосно уништени квартови и срушени или оштетени храмови. Патишта, мостови, аеродроми и железници во неколку делови на земјата се оштетени, пренесува Ројтерс.

Во исто време, во државата Карен, во Мјанмар, војската на Мјанмар започнала воздушни напади и напади со дронови, според организацијата за помош „Free Burma Rangers“. Нападите биле изведени блиску до седиштето на Каренската национална унија (KNU), вооружена отпорничка група против воената власт на земјата.

KNU ја критикуваше воената влада на Мјанмар за „испраќање сили да ги напаѓаат своите луѓе“, додека би требало да се фокусира на помошта. Министерот за надворешни работи на Сингапур, Вивиан Балакришнан, побара итно примирје за да се олесни дистрибуцијата на помош.

Помошта од Кина, Русија, Индија, Велика Британија и соседните земји од Југоисточна Азија веќе почнала да пристигнува во Мјанмар.

Кина испрати тим од 82 спасувачи во земјата неколку часа по земјотресот, а тим од 118 спасувачи исто така пристигнал во Мјанмар, јави кинеската новинска агенција Синхуа.

Кинеската влада изјави дека ќе обезбеди 100 милиони јуани (13,8 милиони долари) за хуманитарна помош, со што испораките започнуваат во денес.

За разлика од тоа, американската влада, преку својата централна агенција за странска помош, USAID, има ветено само 2 милиони долари за помош.

Во градот Сагаинг, кој беше погоден од земјотресот и серија потреси после главниот удар, одделот за пожарникарство на провинцијата бил меѓу зградите што биле уништени, оштетувајќи ги сите спасувачки машини и возила внатре. Недостасуваат спасувачки тимови за да ги извлечат телата на загинатите, а нема доволно опрема за да се пребаруваат урнатините.

Болницата во Сагаинг, исто така, е оштетена, што ги натерало пациентите да бидат изложени на жешкото време, изјавила Ма Еи, жителка која помага во хуманитарните напори. Исто така, потребни се суви производи, пиење вода и лекови, додала таа.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.

Свет

По инцидентот на Универзитетот Браун, Трамп ја замрзнува програмата за лотарија за зелена карта

Американскиот претседател Доналд Трамп денес нареди итна суспензија на програмата за лотарија за визи за разновидност – попозната како лотарија за зелена карта – преку која, според властите, во САД влегол осомничениот за смртоносните пукања на Универзитетот Браун и убиството на професор на МИТ.

Секретарката за внатрешна безбедност Кристи Ноем соопшти на платформата X дека, по директна наредба од Трамп, им наложила на Службите за државјанство и имиграција веднаш да ја стопираат програмата, јавува Асошиејтед прес. „На оваа презрена личност никогаш не требало да ѝ биде дозволено да влезе во нашата земја“, изјави Ноем, осврнувајќи се на осомничениот, португалскиот државјанин Клаудио Невес Валенте.

Невес Валенте (48) се сомничи дека извршил вооружен напад на Универзитетот Браун, при што загинаа двајца студенти, а деветмина беа повредени, како и дека стои зад убиството на професор на Масачусетскиот институт за технологија. Американските власти соопштија дека тој бил пронајден мртов синоќа, со самонанесена прострелна рана.

Според полицијата во Провиденс, Невес Валенте бил студент на Универзитетот Браун од 2000 година. Судските документи покажуваат дека во 2017 година добил виза за разновидност, а неколку месеци подоцна и статус на постојан легален престој во САД. Сепак, неговото движење и место на живеење во периодот меѓу напуштањето на колеџот во 2001 година и добивањето на визата остануваат нејасни.

Програмата за виза за разновидност секоја година доделува до 50.000 зелени карти преку лотарија на државјани од земји кои се слабо застапени во американските имиграциски текови, при што голем дел од апликантите доаѓаат од африкански држави. Бидејќи програмата е воспоставена со акт на Конгресот, експертите предупредуваат дека нејзината суспензија „речиси сигурно ќе предизвика правни предизвици“.

Само во 2025 година, речиси 20 милиони луѓе аплицирале за лотаријата, а повеќе од 131.000 кандидати биле избрани, вклучувајќи ги и членовите на семејствата на добитниците. По изборот, кандидатите поминуваат низ строги безбедносни и административни проверки пред да им биде дозволен влез во САД. Таа година, португалските државјани освоиле 38 места.

Добитниците на лотаријата се покануваат да аплицираат за зелена карта, да поминат интервјуа во американските конзулати и да бидат подложени на истите проверки на биографијата како и сите други идни постојани жители.

Трамп и во минатото отворено се спротивставуваше на програмата за виза за разновидност. По ноемврискиот напад врз припадници на Националната гарда, кога напаѓачот беше идентификуван како авганистански државјанин, неговата администрација воведе уште построги имиграциски правила за Авганистан и други земји.

Во рамки на својата агенда за масовни депортации, Трамп настојува да ги ограничи или укине и другите законски патишта за легална имиграција, вклучувајќи ја лотаријата за визи и правото на државјанство по раѓање. Врховниот суд на САД неодамна се согласи да го разгледа неговото оспорување на ова уставно право.