И додека очите на Европа и на Западот најмногу се насочени кон војната во Украина, тензиите во Западен Балкан растат. Врвот на британските власти го нарекуваат регионот „уште една фокусна точка“ и предупредуваат дека рускиот претседател Владимир Путин го користи моментот за да ги дестабилизира поранешните југословенски земји, да ги поттикне поделбите и да го турка регионот подалеку од ЕУ и Западот, а поблиску до Москва и Пекинг, пишува Политико.

Британскиот министер за надворешни работи Дејвид Лами го посети регионот минатата недела за да ја потврди поддршката на Велика Британија за проширување на Европската Унија во сите шест земји од Западен Балкан – Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Косово, Северна Македонија и Србија. 

– Со војната во Европа и долгата рака на руското мешање и овде, би било крајно неодговорно да се игнорира Западен Балкан, изјави Лами за Политико.

Според Лами, целта на Путин не е помирување, туку постојана нестабилност и немири. 

„Во негов интерес е да го држи регионот на работ, да ги одржува општествата немирни и да ги одржува конфликтите поттикнати од сајбер и хибридната војна“, рече тој.

Многу западни дипломати веруваат дека Кремљ би можел да ги искористи длабоко вкоренетите етнички и верски тензии за да поттикне нови конфликти и да го зајакне своето влијание во дворот на Европската Унија.

Британски функционер предупреди дека Балканот мора брзо да оди напред, бидејќи Брисел наскоро би можел да биде преокупиран со влезот на Украина во ЕУ. 

„Прозорецот на можности е многу тесен. Балканот повеќе не може да седи на две столчиња“, рече тој.

Иако Србија преговара за влез во ЕУ од 2009 година, британскиот министер признава дека постојат две визии за иднината на земјата – едната ориентирана кон Европа, а другата поавторитарна, со поголема контрола, корупција и блискост со Русија. На белградските улици јасно се гледаат овие поделби.

Бранот масовни студентски протести, кои траат од ноември минатата година, кога 16 лица загинаа при уривање на настрешница на Железничката станица во Нови Сад, секојдневно ги блокираат патиштата. Протестите се проширија и на спротивставување на планираниот луксузен комплекс на Џаред Кушнер, зет на американскиот претседател Доналд Трамп, на местото на поранешното Министерство за одбрана што беше бомбардирана од НАТО во 1999 година.

Знамињата на ЕУ не се веат на протестите, а многу студенти сметаат дека Брисел е соучесник на корупцијата против која се борат.

„Истовремено со Вучиќ преговараат за членство и се обидуваат да му пријдат поради српскиот литиум“, велат организаторите, нагласувајќи го лицемерието на европската политика.

Србија не ја признава независноста на Косово, одбива да воведе санкции кон Русија и продолжува да ги продлабочува воените и економските односи со Москва и Пекинг. 

„Парадоксот е жив и здрав овде“, рече Лами, кој вели дека Путин го сака Западен Балкан како негово „следна игралиште“.

Иако САД и Велика Британија веќе му воведоа санкции, британската политичарка Арминка Хелиќ бара построги мерки. 

„Ова не е брзо расекување, туку бавна инфекција“, вели Хелиќ, која и самата побегнала од Босна за време на војната.

Хелена Иванов од британскиот тинк-тенк „Здружението Хенри Џексон“ смета дека Западот може повторно да доцни, како што беше доцна во 1990-тите. 

„Тоа не е војна, но тие би можеле да се разбудат во време кога руските и кинеските влијанија се веќе длабоко вкоренети и тогаш ќе биде предоцна“, рече таа.

Заедничкиот заклучок на британските и косовските претставници, како и политичките аналитичари е јасен: доколку ЕУ и пошироката меѓународна заедница не дејствуваат брзо и решително, Путин би можел да го претвори Балканот во нова зона на конфликт и нестабилност, исто како што направи во Украина.