Свет

Тивките кардинали: Кој во сенка се подготвува да го наследи Папата Франциск?

Никој не знае кого ќе изберат кардиналите за наследник на папата Франциск и за нов поглавар на Католичката црква, но оние кои посветуваат големо внимание понекогаш можат да видат навестувања за тоа кој би можел да биде следниот папа.

Процесот на избор на нов папа е долг и таинствен. Повеќето од 252 кардинали од целиот свет пристигнуваат во Рим. Но, само оние помлади од 80 години, од кои 135 се подготвуваат да влезат во конклавата за да го изберат следниот папа. Откако ќе започне процесот, кој според црковниот закон не треба да биде пред 6 мај, кардиналите ќе бидат целосно исклучени од современиот свет додека не се избере нов папа.

Пред тоа, тие можат да одат на јавни настани и да даваат интервјуа за тоа што бараат 1,4 милијарди католици во светот од следниот лидер.

„Читањето на знаците за да се идентификуваат папските кандидати е незгодно бидејќи знаците се обично многу суптилни“, рече Џон Тавис, дописник од Ватикан кој опфатил три понтификати.

Франциск почина во понеделникот на 88-годишна возраст. Нема јасен фаворит да биде негов наследник.

Погребот на папата в сабота, 26 април, ќе биде првиот голем момент за следење на знаците за тоа кој би можел да биде следниот поглавар на Католичката црква.

Десетици илјади луѓе, меѓу кои и десетици светски лидери, како што се американскиот претседател Доналд Трамп и украинскиот претседател Володимир Зеленски, се очекуваат на плоштадот Свети Петар на церемонијата. Милиони други ќе го следат збогувањето на Папата ширум светот.

Присутните кардинали со внимание ќе ја слушаат проповедта на италијанскиот кардинал Џовани Батиста Реа, декан на Колеџот на кардинали и поранешен префект на Конгрегацијата за бискупи.

На погребот на папата Јован Павле Втори. Во 2005 година, проповедта ја одржа германскиот кардинал Џозеф Рацингер, а многумина мислеа дека тој одржа интересен говор за животот и наследството на покојниот папа. Единаесет дена подоцна Рацингер беше избран за папа Бенедикт Шеснаесетти.

Ре има 91 година, не може да влезе во конклавата и да биде кандидат за папа. Но, упатените очекуваат дека тој би можел да им понуди насоки на своите кардинални браќа за тоа како да го опишат папството на Франциск или со зборовите што тој ќе ги употреби при опишувањето на потребите на Католичката црква денес.

Погребот на папата го означува првиот од деветте дена на жалост за светската црква. Во недела на плоштадот Свети Петар ќе се одржи уште една комеморација, предводена од италијанскиот кардинал Пјетро Паролин, до неодамна државен секретар, кој често се споменува како водечки кандидат за наследник на Франциск.

Другите навестувања за наследниците на Френсис најверојатно ќе се појават побавно.

Кога кардиналите се собраа во Рим во 2013 година по ненадејната оставка на Бенедикт, некои американски прелати, подготвувајќи се да учествуваат на конклавата, почнаа да свикуваат прес-конференции. Подоцна, поширока група други кардинали побараа од нив да престанат да го прават тоа.

И покрај недостатокот на прес-конференции овој пат, кардиналите кои поминуваат време во Рим честопати водат миси во црквите низ градот. Проповедите што ги даваат во овие прилики може да понудат индиции за тоа што мислат.

„Знаците ќе доаѓаат во делови или фрази кои се користат за да се опише она што кардиналите го бараат кај следниот папа“, рече Тавис. „Зборовите како „отвореност“ и „реформа“ можеби доликуваат на одредени кардинали, додека „административни вештини“ и „цврста теологија“ може да опишуваат други“, рече тој.

Најголемите индиции ќе се појават на дневните состаноци на кардиналите во неделата пред конклавата.

На овие состаноци, наречени „генерални конгрегации“, кардиналите имаат можност да зборуваат слободно и можеби дури и да понудат визија за сопственото идно папство.

Аргентинскиот кардинал Хорхе Марио Бергољо даде краток приказ на една од овие средби во 2013 година.

Тој рече дека Католичката црква, оптоварена со свештеничка сексуална злоупотреба и финансиски скандали, станала „болна“ и премногу „самореферентна“, според текстот подоцна објавен. Тој додаде дека Црквата треба да направи повеќе за да се обиде да се отвори кон современиот свет.

Неколку дена подоцна, Бергољо бил избран за папа.

Конечните размислувања за тоа кој треба да го наследи Френциск ќе се одржат на конклава. Кардиналите кои ќе влезат во Систинската капела ќе бидат одвоени од светот, ќе им биде забрането да читаат весници или да имаат било каков контакт со надворешниот свет.

Свет

Украина добива 90 милијарди евра – ЕУ: Русија ќе ги плати парите

Лидерите на Европската Унија постигнаа договор за одобрување на бескаматен заем од 90 милијарди евра за Украина, со кој на Киев му се обезбедува финансиска стабилност за наредните две години. Според договорот, кредитот ќе започне да се враќа дури откако Русија ќе исплати репарации за штетите предизвикани од инвазијата.

Одлуката се толкува како јасна политичка и финансиска порака дека трошокот за обновата на Украина на крајот ќе падне врз агресорот, додека Европа презема улога на гарант за функционирањето на украинската држава во услови на војна.

Претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, истакна дека договорот испраќа три јасни пораки: дека Русија не ги остварила своите цели, дека Европа останува цврсто со Украина и дека Москва мора да се врати на преговарачката маса. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, порача дека целта е постигнување праведен и траен мир, а средствата се наменети за покривање на најитните буџетски потреби на Киев.

Првичната идеја заемот директно да се финансира од замрзнатите руски средства беше изменета поради резервите на Белгија, каде што се чува најголемиот дел од тие пари. Белгискиот премиер Барт де Вевер изјави дека средствата остануваат замрзнати и дека на крајот ќе бидат искористени за обнова на Украина, нагласувајќи дека никој во ЕУ не сака тие пари повторно да се вратат во Москва.

За да се обезбеди консензус, Словачка, Унгарија и Чешка беа изземени од каква било одговорност поврзана со отплатата на заемот, со што беше избегната можна блокада на одлуката.

Паралелно со европските финансиски чекори, САД интензивираат дипломатски активности. Американскиот претседател Доналд Трамп ја повика Украина побрзо да се движи кон мировен договор, предупредувајќи дека одложувањата носат огромни човечки загуби. Тој изјави дека секој месец гинат илјадници војници и дека постои опасност Русија да ја смени позицијата доколку процесот се развлекува.

Во рамки на таканаречениот ревидиран мировен план, викендов во Мајами се очекува средба меѓу претставници на администрацијата на Трамп и советник на рускиот претседател, по неодамнешните разговори на американските пратеници со украински и европски претставници во Берлин.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.