Балкан

Бугарите го кренаа гласот: Сиромашните се плашат дека ќе станат уште посиромашни

Бугарија на пат кон еврото: Стравови, протести и поделени мислења

Се очекува Бугарија во јуни да добие зелено светло од Брисел за влез во еврозоната, но оваа перспектива предизвика загриженост кај голем дел од граѓаните.

„Приклучувањето на Бугарија кон еврозоната ќе биде како да се качуваме на Титаник“, изјави Николај Иванов, пензиониран висок функционер, на неодамнешен протест со кој се бара задржување на националната валута – левот.

Од почетокот на годината, противниците на воведувањето на еврото организираат протести и бараат одржување на референдум по ова прашање. Дебатата се одвива во атмосфера исполнета со дезинформации и манипулации, особено на социјалните мрежи.

Граѓаните повторно се потсетуваат на економската катастрофа од 1996–1997 година, кога 14 банки пропаднаа, а инфлацијата достигна над 300%. Овие трауми повторно ги поттикнаа стравовите од економска нестабилност.

Неодамнешни анкети покажуваат дека речиси половина од испитаниците се против воведување на еврото. Дел од протестите се проследени со појави на проруска симболика и анти-ЕУ реторика, што укажува на широка политичка и идеолошка поделеност.

Бугарија, членка на Европската Унија од 2007 година, останува најсиромашна земја во блокот. Како што вели Боријана Димитрова од истражувачкиот институт Алфа: „Сиромашните стравуваат дека ќе станат уште посиромашни“.

Нестабилната политичка сцена и ниската доверба во институциите дополнително го зголемуваат отпорот кај населението од 6,4 милиони луѓе кон економските реформи.

Крајно десничарската партија „Вазраждане“ организираше уште еден митинг против еврото, а бугарскиот претседател Румен Радев – познат по проруските ставови – неочекувано повика на референдум за ова прашање. Тој ја обвини Владата дека не обезбедила доволно мерки за заштита на најранливите граѓани во пресрет на монетарната трансформација.

Според податоци од Евростат, минатата година една третина од бугарските граѓани биле изложени на ризик од сиромаштија или социјална исклученост.

На социјалните мрежи се шират неточни тврдења, како она дека „Брисел ќе ги конфискува бугарските заштеди за да ја финансира Украина“.

Во меѓувреме, проевропските гласови тешко се пробиваат во јавниот дискурс. Во поголемите градови, особено во Софија, каде што живее посоцијално и економски поразвиена популација, еврото се гледа како логичен чекор во процесот на европска интеграција.

Балкан

Бугарските улици повторно преплавени со масовни демонстрации

Синоќа Софија и градовите ширум Бугарија беа преплавени од илјадници граѓани кои изразија гнев и незадоволство од власта, барајќи фер избори и независно судство способно да се бори против длабоко вкоренетата корупција.

Овие масовни демонстрации дојдоа по минатонеделните протести против контроверзниот буџетски план за 2026 година, кој предвидуваше повисоки даноци и зголемени владини трошоци. По бурните реакции, владата го повлече планот, но притисокот од улиците ја принуди да поднесе оставка, исполнувајќи го клучниот услов на граѓаните.

Сега Бугарија, членка на ЕУ од 2007 година, се наоѓа без буџет и редовна влада, на само неколку недели пред историското приклучување кон еврозоната на 1 јануари, кога ќе стане 21-та членка на еврозоната и ќе воведе еврото како официјално средство за плаќање.

Претседателот Румен Радев наскоро ќе назначи привремена влада и ќе закаже предвремени избори – веќе осми по ред од 2021 година.

Демонстрантите не бараат само оставки – тие инсистираат на избори кои нема да бидат компромитирани со манипулации, купување гласови и фалсификување резултати, како што се случи во претходните изборни циклуси.

Во центарот на гневот е влијателниот олигарх Делјан Пеевски, кој е под санкции од САД и Велика Британија. Неговата партија, Алијанса на права и слободи, ја поддржа коалицијата на партијата ГЕРБ предводена од поранешниот премиер Бојко Борисов, што само го засили чувството на незадоволство меѓу граѓаните.

Народот бараат слободни и фер избори, без манипулации, купување гласови и изборни фалсификати кои ја обележаа претходната кампања. Главната причина на нивната фрустрација е влијанието на олигархот Делјан Пеевски, санкциониран и од САД и од Велика Британија, чија што партија – Алијанса на права и слободи – го поддржа коалицискиот владин блок предводен од поранешниот премиер Бојко Борисов.

Балкан

Ново вооружување во Приштина – САД испорачуваат хаубици

Американскиот производител на воена опрема AM General и Министерството за одбрана на Република Косово, официјално постигнаа тригодишен рамковен договор за директна продажба , со кој Косовските безбедносни сили ќе се опремат со мобилни хаубици Hawkeye од 105 мм.

Според соопштението на компанијата, договорот опфаќа хаубици Hawkeye монтирани на шасија HUMVEE, како и дополнителни возила за логистичка и оперативна поддршка, со што значително се зајакнува мобилноста и огнената моќ на косовските сили.

„Со особена гордост ја објавуваме успешната продажба на системот HUMVEE Hawkeye на Министерството за одбрана на Косово. Оваа соработка ја потврдува нашата посветеност на развој и испорака на напредни решенија кои одговараат на современите воени предизвици“, изјави Џон Чедборн, извршен потпретседател за развој на бизнисот во AM General.

Системот Hawkeye комбинира топ од 105 мм со стандардната платформа HUMVEE, користејќи напредна технологија со низок отскок, што овозможува висока прецизност и стабилност при огнено дејство. Според компанијата, системот може да се распоредува, да отвори оган и повторно да се премести за помалку од 90 секунди.

Оваа способност за брзо „пукај и бегај“ дејствување значително ја зголемува преживливоста на единиците на бојното поле, особено во услови на контра-батериски оган, во споредба со класичните влечени артилериски системи, кои бараат значително повеќе време за распоредување и повлекување.

Со овој договор, Косово прави уште еден чекор кон модернизација на своите безбедносни капацитети, додека AM General ја зацврстува својата позиција како клучен снабдувач на мобилни артилериски решенија на глобалниот пазар.

Балкан

Рама поддржува ограничување на правото на вето за новите членки на ЕУ

Албанскиот премиер Еди Рама оцени дека предложената идеја на Европската Унија за ограничување на правото на вето на новите членки на почетокот од нивното членство е „добра“. Предлогот има за цел да ги смири скептичните главни градови кон проширувањето на Унијата.

„Мислам дека е добра идеја“, изјави Рама за „Политико“ пред самитот ЕУ-Западен Балкан. Тој додаде дека несогласувањата во ЕУ се неизбежни, но дека пристапот на Албанија ќе се разликува од оној на Унгарија кога станува збор за блокирање на политиката на Унијата.

Рама потенцираше дека новите членки треба отворено да ги искажуваат своите ставови, но на крајот да се придржуваат кон колективните одлуки. Албанија се смета за еден од фаворитите за полноправно членство, со цел да стане членка на ЕУ до 2030 година.