Свет

Киев ги откри предлозите за мировни преговори со Русија на 2 јуни во Истанбул

Киев — Украинските претставници подготвија документ со клучни предлози за мировните преговори со Русија што ќе се одржат на 2 јуни во Истанбул, а агенцијата „Ројтерс“ имаше увид во целосниот текст на предлогот. Документот вклучува низа конкретни чекори за постигнување долготраен мир и стабилност во регионот, меѓу кои се целосен прекин на огнот, враќање на депортираните деца и безбедносни гаранции за Украина.

Според украинскиот мировен план, се предлага:

Целосен и безусловен прекин на огнот на копно, во воздух и на море, како предуслов за понатамошни преговори; Размена на сите заробеници, според принципот „сите за сите“, како и ослободување на сите украински цивилни заложници и враќање на депортираните деца; Обврска за непреповторување на агресијата, со цел да се создаде основа за траен мир; Безбедносни гаранции за Украина со вклучување на меѓународната заедница во процесот; Полно почитување на украинскиот суверенитет, без ограничувања за евроатлантските интеграции; Прашањата за територијален суверенитет ќе се разгледуваат само по постигнување целосен прекин на огнот, а руските територијални придобивки од 2014 година наваму не се признаваат; Постепено укинување на санкциите против Русија, само ако се исполнат сите услови, со можност за нивно автоматско враќање; Јасна патека за имплементација и следење на договорите.

По состанокот во Истанбул, страните ќе продолжат со разговори за деталите на примирјето, мерките за градење доверба и подготовките за состанок на лидерите на двете земји. САД и европските држави ќе бидат директно вклучени во процесот како гаранти и набљудувачи.

Според планот, лидерите на Украина и Русија ќе се сретнат за да договорат финален мировен договор, вклучувајќи прекин на непријателствата, безбедносни гаранции, територијални прашања, обештетување и механизми за санкции во случај на прекршување на договорите.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.