Свет

Американците открија досега непознати детали за големата украинска операција наречена “Пајажина”

Според двајца американски официјални претставници, Соединетите Американски Држави проценуваат дека Украина успеала да уништи до 20 руски воени авиони за време на координираниот напад со дронови минатиот викенд, при што околу десет од нив биле целосно уништени. Оваа бројка е значително помала од онаа што претходно ја изнесе украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој тврдеше дека биле погодени 41 авион, од кои половина биле „непоправливо оштетени“.

И покрај разликата во проценките, американските власти го опишуваат нападот како „исклучително значаен“, но предупредуваат дека тој може да ја натера Москва да заземе многу поостар став во тековните преговори за прекин на војната, преговори во кои САД имаат посредничка улога.

Рускиот претседател Владимир Путин, во телефонски разговор со американскиот претседател Доналд Трамп во средата, истакнал дека Москва ќе мора да одговори на нападот.

Украина соопшти дека цел на операцијата, наречена „Пајажина“, биле четири руски воени воздухопловни бази, и дека биле користени вкупно 117 беспилотни летала. Објавено е и видео на кое се гледа како украински дронови погодуваат руски стратешки бомбардери и удираат врз антените на два авиони за извидување од типот А-50 – летала што Русија ги има во ограничен број.

Американските проценки, според изјави дадени под услов на анонимност, укажуваат на тоа дека во нападите биле уништени околу десет авиони, а до 20 биле погодени.

Руското Министерство за одбрана потврди дека украинските дронови навистина ги нападнале аеродромите во Мурманска, Иркутска, Ивановска, Рјазанска и Амурска област. Според нив, нападите врз аеродромите во последните три области биле одбиени, но било потврдено дека неколку авиони се запалиле на локациите во Мурманск и Иркутск.

Претставникот на Доналд Трамп за Украина, Кит Келог, изјави дека ризикот од ескалација на конфликтот е „значително зголемен“, особено откако Киев погодил дел од руската „нуклеарна тријада“ – системот што ја сочинува основата на нуклеарната одбрана преку копно, воздух и море.

„Во сферата на националната безбедност, ако нападнете дел од системот за преживување – а нуклеарната тријада е токму тоа – тогаш ризикот од нуклеарен судир драматично расте, бидејќи никогаш не знаете како ќе реагира другата страна“, изјави Келог за Fox News.

Новинската агенција Ројтерс наведува дека не може независно да ги потврди ниту украинските, ниту американските податоци за бројот на уништени авиони.

Свет

Зеленски апелира за итна финансиска помош на Украина

Украинскиот претседател Володимир Зеленски во Брисел изјави дека не е јасно како ќе завршат денешните разговори меѓу европските лидери за финансирање на Украина, но нагласи дека земјата веднаш мора да обезбеди нови средства поради проектиран дефицит од 45 до 50 милијарди евра за следната година.

Тој предупреди дека без дополнителни средства Украина ќе биде принудена да го намали производството на беспилотни летала, потенцирајќи дека обезбедувањето финансии е критично за одбраната на земјата. Зеленски додаде дека Украина прави сè што може за да ја заврши војната, но дека нема гаранции за успехот на овој процес, особено со оглед на недостатокот на помирувачки изјави од Кремљ.

Претседателот истакна дека Украина мора да остане силна и способна да се брани, и додаде дека имал добар разговор со белгискиот премиер Барт де Вевер за разбирање на меѓусебните позиции, но дека ризиците за Украина остануваат високи.

Зеленски нагласи дека Украина треба да донесе одлука за користење на замрзнатите руски средства пред крајот на годината, посочувајќи дека е морално оправдано да се користат средства против агресијата врз суверена земја. Тој призна дека постојат правни стравувања од Русија, но дека тие не се толку сериозни како непосредната закана од нејзино присуство на границите.

Во однос на пристапувањето во ЕУ, Зеленски рече дека е клучно процесот да не биде блокиран од ниту една земја-членка и дека членството треба да се гледа како дел од пошироки безбедносни гаранции за Киев.

За мировните преговори предводени од САД, Зеленски истакна дека има напредок, но дека Украина изразила загриженост за областите каде што Русија би можела да се спротивстави, вклучувајќи и присуство на европски стабилизациски сили. Тој додаде дека поголем притисок од САД, вклучително и од претседателот Трамп, би можел да го принуди Москва на конкретни чекори за прекин на војната.

Свет

„Неправедно решение“: Зеленски против поделбата на нуклеарната централа Запорожје

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, изјави дека предлогот на Соединетите Американски Држави за поделба на нуклеарната централа Запорожје меѓу Украина, САД и Русија е неправеден и тешко применлив.

Зеленски, одговарајќи на новинарски прашања, појасни дека американската страна предложила компромис според кој централата би продолжила да функционира, а сопственоста и управувањето би биле распределени меѓу три страни. Тој нагласи дека ваквиот пристап не ги зема предвид реалните услови на терен.

Според него, проблемот не е само во прашањето на сопственоста, туку и во сериозните технички и безбедносни ризици. Зеленски истакна дека централата е милитаризирана, нејзината состојба е влошена, а пристапот до основни ресурси како вода и електрична енергија е ограничен, што го доведува во прашање нејзиното безбедно работење.

Тој укажа и на статусот на украинските работници кои моментално се ангажирани во објектот, нагласувајќи дека со враќање на централата на полн капацитет ќе биде потребен поголем број украински специјалисти, а останува отворено прашањето каде и под какви услови тие би живееле и работеле.

Зеленски додаде дека сите можни решенија мора да бидат усогласени со Меѓународната агенција за атомна енергија. Како клучен проблем ја наведе и обновата на браната која беше уништена за време на војната, истакнувајќи дека без неа централата не може стабилно да функционира.

„Има повеќе прашања отколку одговори – од безбедноста и инфраструктурата, до тоа кој ќе плати за обновата“, заклучи украинскиот претседател.

Свет

Русија распореди нуклеарно способна ракета „Орешник“ во Белорусија

Белорускиот претседател Александар Лукашенко соопшти дека новоразвиената руска хиперсонична ракета со нуклеарен капацитет, позната како „Орешник“, е веќе распоредена на територијата на Белорусија и е ставена во борбена готовност.

Во своето годишно обраќање, Лукашенко изјави дека ракетниот систем е присутен во земјата од претходниот ден и дека веќе извршува борбена задача. Станува збор за оружје кое Русија го претстави минатата година, откако беше употребено при напад врз украинскиот град Днипро, што тогаш беше оценето како сериозна ескалација на конфликтот во Украина, кој се приближува кон четвртата година.

Москва уште во 2023 година распореди тактичко нуклеарно оружје во Белорусија и најави дека до крајот на 2025 година може да го стационира и системот „Орешник“. Белорусија, како близок сојузник на Русија, има значајна улога во воената стратегија на Москва, која ја користеше белоруската територија за почетокот на офанзивата против Украина во февруари 2022 година.

Во август, властите во Минск најавија дека ќе се вежба распоредување на ракетите „Орешник“ за време на заедничките воени вежби „Запад-2025“, кои ќе се одржат во близина на источните граници на Европската унија и НАТО.