Економија

Новиот Закон за енергетика носи паметни броила, заштита за граѓаните и поддршка за зелената транзиција

Со новиот Закон за енергетика, кој деновиве беше презентиран на првиот јавен брифинг на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, се воведуваат историски реформи во македонскиот енергетски систем. Законот, кој содржи над 300 страници регулатива, целосно го транспонира европското законодавство за чиста енергија и поставува темел за дигитализирана, ефикасна и транспарентна енергетска инфраструктура.

Министерката Сања Божиновска истакна дека до 2031 година, 80 отсто од граѓаните ќе имаат паметни броила, што значи крај за паушалните сметки и почеток на прецизно и далечинско отчитување. „Секоја промена што ја донесовме има конкретен ефект: попрецизни сметки, повисоки стандарди и појасна одговорност“, нагласи таа.

Законот предвидува и формирање на енергетски заедници во станбени згради, задолжително складирање на 20% од произведената енергија од обновливи извори, како и нови правила за заштита на енергетски сиромашните граѓани – со забрана за исклучување во зимскиот период и фискални мерки за поддршка.

„Со новите мерки потрошувачот станува центар на енергетскиот систем“, истакна директорот на Електродистрибуција, Сашо Салтировски, посочувајќи дека веќе имаат инсталирано околу 200.000 смарт броила, а до крајот на годината ќе биде изработена студија за новата генерација броила што ќе се набавуваат од 2026 година.

Заменик-директорот на МЕПСО, Александар Пауноски, додаде дека батериите за складирање енергија ќе овозможат поголема стабилност и флексибилност на системот, а законот ги дефинира и новите технички стандарди за интеграција на обновливите извори.

Извршниот директор на ЕВН Македонија, Волфганг Мајер, оцени дека станува збор за „најдобар закон досега“ и додаде дека компанијата веќе активно работи на имплементацијата на новите регулативи.

Со новиот закон, граѓаните ќе имаат можност за смена на снабдувач за само 48 часа, ќе се воведе инвестициски план за следната деценија, а јавноста ќе добива јасни информации за пресметките на сметките и приговорите.

Министерството најави серија отворени настани за дополнително запознавање со законот. Следните теми ќе бидат гасификацијата, енергетската ефикасност и критичните минерали. „Ова е само почеток“, порача министерката Божиновска.

Економија

МБИ10 во пораст од 0,23%, без активности на обврзничкиот пазар

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На берзанската сесија од 22 декември 2025 година, индексот МБИ10 порасна за 0,23%, достигнувајќи ниво од 10.114,76 поени, додека индексот ОМБ остана непроменет на 129,44 поени . Вкупниот дневен промет на берзата изнесуваше 90,79 милиони денари, со доминантно учество на Комерцијална банка, Алкалоид и Македонијатурист, кои го водеа тргувањето и го зголемија вкупниот обем на пазарот во однос на претходниот ден.

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 4.949.390 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 4.914.120 денари

● Македонијатурист АД Скопје (MTUR) – 77.490.000 денари (блок-зделка)

Топ добитници

● АЛТА Банка АД Битола (ALTA) +2,78%

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) +0,07%

● Алкалоид АД Скопје (ALK) +0,28%

Топ губитници

● Макпетрол АД Скопје (MPT) –0,69%

Обврзнички пазар

Во текот на сесијата не беа реализирани трансакции со државни или корпоративни обврзници. Цените на државните обврзници од сериите Денационализација 15–23 останаа непроменети, а индексот ОМБ се задржа на 129,44 поени.

Тргувањето на Македонската берза на 22 декември 2025 година се карактеризираше со висок вкупен промет од 90,79 милиони денари, главно поради реализираната блок-зделка со акциите на Македонијатурист .Индексот МБИ10 забележа раст од 0,23%, поддржан од Комерцијална банка и Алкалоид, додека Макпетрол беше меѓу малкуте хартии со ценовен пад. Обврзничкиот пазар остана неактивен, а целокупната пазарна динамика укажува на стабилно тргување во последната недела пред празниците.

Економија

Германската економија е во загуба 200 милијарди евра од боледувања

Германија се соочува со растечки економски товар од боледувањата на вработените. Минатата година, производствените загуби и исплатите на плати за време на боледување ја чинеле германската економија повеќе од 200 милијарди евра, објави владата.

Според статистиката, секој вработен во просек отсуствувал од работа по 20,8 дена, што е речиси четири дена повеќе отколку во 2020 година. Вкупно се забележани 881,5 милиони денови боледување, а секој изгубен работен ден компаниите го чинел во просек 152 евра.

Како најчести причини за отсуство од работа биле наведени проблеми со мускулно-скелетниот систем, заболувања на респираторните органи и психички нарушувања. Производствените загуби достигнале 134 милијарди евра, додека трошоците за надоместок на плати изнесувале 72,3 милијарди – за 26 отсто повеќе од пред пет години.

Најмногу погодени се секторите здравство, социјални служби, метална индустрија, јавна администрација и трговија, додека финансискиот сектор и угостителството бележат најниски стапки на боледување.

Штефан Гент, директор на Германската федерација на трговци на мало, предупредува дека високата стапка на боледувања го зголемува товарот врз компаниите и ја намалува нивната конкурентност. Тој го посочува и телефонското добивање на потврди за боледување како еден од проблемите, предлагајќи укинување на овој начин на работа.

Економија

ИКЕА пристигнува и во Македонија

Идејата за отворање на ИКЕА во Македонија не е нова – за неа се зборува повеќе од една деценија. По неколку неуспешни обиди, шведскиот бренд кој ја освои светската малопродажба на мебел, конечно се чини дека ќе стапи и на македонскиот пазар.

Веста неодамна ја потврди новоформираната Шведско-Македонска стопанска комора. Извршниот директор, Самуел Наумовски Викиус, во разговор за медиумите во Скопје изјави дека преговорите за влезот на ИКЕА во Македонија се во завршна фаза. „Има простор за работа на ИКЕА во нашата земја, а иницијативата е поддржана и од шведскиот амбасадор“, рече Наумовски Викиус, додавајќи дека комората активно работи на ова прашање.

ИКЕА е еден од најпознатите меѓународни брендови за мебел со силно присуство во регионот, вклучувајќи ги Грција, Бугарија, Србија и Хрватска. За споредба, инвестицијата за стоковната куќа „Икеа – Белград Исток“ изнесуваше 70 милиони евра за објект од 35.000 квадратни метри и отвори повеќе од 400 нови работни места. Во Хрватска, пак, во 2014 година, ИКЕА вложи околу 100 милиони евра и првично вработи 350 лица.

Македонските купувачи во меѓувреме имаат ограничен пристап до интернет-страниците на ИКЕА: грчката и бугарската веб-страница се достапни само од нивните земји, додека македонските граѓани можат да се информираат преку сајтовите во Србија (ikea.rs) и Хрватска (ikea.hr).

Со оглед на досегашното искуство на ИКЕА во регионот, отворањето на првата продавница во Македонија се очекува да донесе значителни инвестиции и нови работни места, а граѓаните конечно ќе имаат можност да ги купуваат светски познатите производи на локално ниво.