Економија

Две фирми поврзани со Заеви први одбиени да произведуваат електрична енергија

Регулаторната комисија ги одби енергетските проекти поврзани со семејството Заеви

Две струмички компании блиски до семејството Заеви – „Соар Енерџи Груп“ и „Ековат – Груп“ – не добија одобрение за започнување со производство на електрична енергија, и покрај тоа што ги поминале сите претходни институционални филтри, покажуваат податоци од Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ).

Барањата на компаниите за доделување привремена лиценца беа одбиени на крајот од мај, иако биле поднесени уште минатата година со комплетна документација, а во меѓувреме биле земени високи кредити и набавена опрема.

„Соар Енерџи Груп“ – сопственост на „Тотал Инженеринг“ на Вице Заев и „Бобан Заев Холдинг“ – планирала производство на електрична енергија од три фотоцентрали во Валандово, со вкупна инсталирана моќност од околу 24 мегавати. Финансиската изложеност на компанијата во моментов изнесува 6,5 милиони евра, а ланските обврски достигнале 8,5 милиони евра.

„Ековат – Груп“ инвестирала во три фотоцентрали во селото Сушица, општина Ново Село, со вкупна моќност од 10 мегавати. Според финансиските податоци, лани направила расходи од половина милион евра, а обврските изнесувале околу 14 милиони евра. Сопствеништвото е поврзано со Симеон и Горан Крстеви – познати бизнис-соработници на семејството Заеви, а во структурата индиректно учествуваат и бугарските фирми „Грал“ и „Зунче“.

Од РКЕ за медиумите изјавија дека барањата на двете компании биле одбиени затоа што технички не било возможно приклучување на нивните капацитети на електродистрибутивната мрежа, поради потребата од претходна надградба на трафостаниците во регионот.

„РКЕ ги одби барањата за привремени лиценци бидејќи не е реализиран условот за приклучување на електродистрибутивната мрежа. Според решението за согласност, мора прво да се изврши надградба на соодветните трафостаници“, соопштија од Регулаторната комисија.

Од таму нагласуваат дека нивната одлука е конечна, но на компаниите им останува можноста да покренат управен спор пред суд. Дополнително, посочија дека поднесените барања за привремена лиценца се веќе несоодветни според новиот Закон за енергетика, кој не предвидува ваков тип лиценци.

„Ако се подобрат техничките услови и се заврши надградбата на мрежата, друштвата може да поднесат нови барања за пробна или трајна лиценца“, додаваат од РКЕ.

Познавачите на состојбите во енергетскиот сектор коментираат дека доделувањето на привремена лиценца е вообичаена постапка пред да се одобри трајна лиценца, која најчесто следи по шест месеци. Засега, од ЕВН Електродистрибуција нема одговор за конкретните услови за приклучување на двата проекта.

Економија

Среброто го надмина „Microsoft“ по пазарна вредност

Среброто достигна пазарна капитализација од 3,54 трилиони долари, надминувајќи ја вредноста на американскиот технолошки гигант „Microsoft“, објави компанијата „Companiesmarketcap“, пренесува ТАСС.

Златото останува највредно со пазарна капитализација од 29,92 трилиони долари, додека „Nvidia“ и „Apple“ се на второ и трето место со 4,29 трилиони, односно 4,07 трилиони долари. „Alphabet“, матичната компанија на Google, има капитализација од 3,734 трилиони долари, а „Microsoft“ сега е веднаш зад среброто со 3,53 трилиони долари.

Пазарната вредност на среброто се пресметува според моменталната цена и проценетиот обем на ископано сребро – околу 1.751.000 метрички тони. Значителен дел од ова сребро е изгубен или уништен преку индустриска употреба, велат експертите.

На берзата Comex, цената на фјучерсите за сребро за март 2026 година падна на 63,31 долари за унца, по рекордот од 65,085 долари забележан на 12 декември. Од почетокот на годината, цената на среброто се зголеми за повеќе од двојно, со раст од 115,24 отсто.

Економија

Божиновска во Прага: македонскиот електроенергетски систем се усогласува со европските оперативни стандарди

Делегација предводена од министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари работна посета на чешкиот оператор на преносниот систем ČEPS, a.s., во Прага, во рамки на интензивната агенда за унапредување на институционалните капацитети и усогласување на македонскиот електроенергетски систем со европските стандарди.

Целта на посетата беше размена на искуства и добри практики, со посебен фокус на напредното оперативно и планско работење на ČEPS во услови на целосно интегриран европски енергетски пазар и строга регулаторна рамка. Во состав на делегацијата учествуваа и претставници на Македонскиот оператор на преносниот систем – МЕПСО, како клучен носител на стабилноста и развојот на националната преносна мрежа. Во рамки на работната посета беше остварена билатерална средба со г-дин Мартин Дурачак, претседател на Бордот на ČEPS.

Во рамки на посетата, делегацијата оствари увид во националниот диспечерски центар на Чешката Република, каде беа разгледани напредни решенија за управување и диспечирање на електроенергетскиот систем, употреба на алатки за работа во реално време, како и процесите на модернизација на контролни центри, SCADA/EMS системи и зајакнување на сајбер-безбедноста на критичната енергетска инфраструктура.

Посебен акцент беше ставен на долгорочното планирање на преносната мрежа, интеграцијата на обновливи извори на енергија и системи за складирање, како и на обезбедувањето флексибилност и стабилност на системот во услови на забрзана енергетска транзиција.

На средбата беше изразена заедничка подготвеност за продлабочување на соработката меѓу МЕПСО и ČEPS, преку размена на експерти, студиски посети, специјализирани обуки и можност за воспоставување подолгорочна рамка за техничка соработка од стратешко значење.

Работната посета во Прага претставува конкретен и значаен исчекор во јакнењето на институционалните и техничките капацитети на македонскиот електроенергетски систем и јасен сигнал за определбата на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини за системска модернизација, стабилност и целосно приближување кон европските најдобри практики.

Економија

Независен, кредибилен, клучен: Димитриеска Кочоска за улогата на ДЗР во управувањето со јавните финансии

На јубилејното одбележување на 26 години од постоењето на ДЗР, министерката за финансии Гордана Димитриеска Кочоска испрати јасна порака: ревизорите се клучниот механизам кој обезбедува рационално и законито трошење на секој денар од даночните обврзници.

Во ера на сериозни фискални предизвици и ограничени ресурси, тежината на одговорното управување со парите на граѓаните станува поголема од кога било. Според министерката, ДЗР веќе не се доживува само како „контролор“, туку како суштински партнер во градењето на силни институции.

„Ревизорските наоди се темелот врз кој ја градиме довербата на граѓаните во институциите. Тие не се само извештаи, туку патоказ за подобри јавни политики,“ истакна Димитриеска Кочоска.

Најзначајната новина која ја најави министерката е новиот закон за државна ревизија, кој веќе е во својата финална фаза. Ова законско решение ветува: целосна финансиска и оперативна автономија на ДЗР, строги механизми за проверка (повеќе нема да има „заборавени“ препораки – нивното спроведување ќе се следи под лупа) и директно усогласување со барањата на ЕУ и меѓународните ревизорски практики.

Министерството за финансии останува на линијата дека само со силна и капацитетна државна ревизија може да се остварат амбициозните реформски цели. Крајната цел е јасна – целосна транспарентност и систем во кој граѓаните точно ќе знаат како се менаџира нивниот влог во државата.