Балкан

Редок гостин во Јадранот: Уловена млада голема бела ајкула кај црногорскиот брег

Млада единка од големата бела ајкула (Carcharodon carcharias) е уловена на длабочина од 115 метри, околу 12 километри од брегот на Црна Гора, потврди Институтот за морска биологија. Станува збор за втор регистриран примерок на оваа ретка и критично загрозена вид на ајкула во Јадранот во последните две години, а вкупно трет во последниве три децении.

Ајкулата ја уловил рибарот Гојко Митровиќ, кој на Институтот му доставил и фотографии. „Спротивно на популарното мислење, оваа вид редовно навлегува во Јадранот и претставува дел од фауната на целиот Медитеран, иако нејзината бројност е значително намалена“, истакнаа експертите.

Големата бела ајкула е една од најпознатите морски предатори, но напади врз луѓе се мошне ретки. Според Природонаучниот музеј на Флорида, лани во целиот свет биле регистрирани само четири напади со смртен исход — еден во САД, Египет, Западна Сахара и Малдивите. Овие податоци ги вклучуваат сите видови ајкули, а не само големата бела.

Во Јадранот, последниот напад со фатален исход се случил во Хрватска во 1974 година, а последниот регистриран напад бил во 2008 година кај островот Вис, кога ронилач бил нападнат додека носел уловена риба. Тој го преживеал нападот. Од превентивни мерки, се препорачува избегнување пливање во зори, на големи оддалечености од брегот или во близина на активности за риболов.

Иако се смета за опасна, големата бела ајкула игра клучна улога во морскиот екосистем. Наодите како овој се значајни за науката и ја потврдуваат потребата од континуирано следење и заштита на видот во Јадранот и поширокиот Медитеран.

Балкан

Рама поддржува ограничување на правото на вето за новите членки на ЕУ

Албанскиот премиер Еди Рама оцени дека предложената идеја на Европската Унија за ограничување на правото на вето на новите членки на почетокот од нивното членство е „добра“. Предлогот има за цел да ги смири скептичните главни градови кон проширувањето на Унијата.

„Мислам дека е добра идеја“, изјави Рама за „Политико“ пред самитот ЕУ-Западен Балкан. Тој додаде дека несогласувањата во ЕУ се неизбежни, но дека пристапот на Албанија ќе се разликува од оној на Унгарија кога станува збор за блокирање на политиката на Унијата.

Рама потенцираше дека новите членки треба отворено да ги искажуваат своите ставови, но на крајот да се придржуваат кон колективните одлуки. Албанија се смета за еден од фаворитите за полноправно членство, со цел да стане членка на ЕУ до 2030 година.

Балкан

ЕУ ја укинува блокадата кон Косово: 205 милиони евра помош наскоро достапни

Европската Унија одлучи да ги укине сите санкции против Косово до крајот на јануари 2026 година, што ќе овозможи на земјата да добие 205 милиони евра помош на почетокот на новата година. Одлуката следи по мирната транзиција на локалната власт во северните општини со мнозинство Срби.

Санкциите, кои досега предизвикаа штета од над 613 милиони евра, се однесуваа на клучни сектори како животната средина, енергетиката, дигитализацијата и културата.

Претседателката на Косово, Вјоса Османи, преку социјалните мрежи изрази благодарност до лидерите на ЕУ и сите партнери на Косово за признавањето на посветеноста на земјата во овие процеси.

Балкан

Масовни дојави за бомби во училишта низ БиХ, учениците евакуирани

Утрово повеќе основни и средни училишта во Тузланскиот кантон во Босна и Херцеговина добија дојави за бомби, што доведе до прекин на наставата и итна евакуација на учениците и персоналот. Полициските екипи се на терен и преземаат мерки за проверка на заканите. Според неофицијални информации, пријавите главно биле испраќани преку електронски адреси.

Владата на Тузланскиот кантон и Министерството за образование и наука соопштија дека сите активности се спроведуваат во согласност со законските и безбедносните протоколи. „Училишните администрации и наставниот кадар дејствуваат одговорно, а безбедноста на учениците, наставниците и другите вработени е апсолутен приоритет“, велат од Владата. Учениците беа безбедно евакуирани и испратени во своите домови.

Покрај Тузла, дојави за бомби беа пријавени и во училишта во Република Српска, вклучувајќи градови како Бања Лука, Приједор, Прњавор, Лакташи, Требиње и Добој. Полицијата веднаш започна контрасаботажен преглед и обезбедување на објектите.