Балкан

Зошто Грција е меѓу најголемите воени потрошувачи во НАТО?

Иако на прв поглед не изгледа така, Грција е една од земјите со највисоки воени трошоци во рамките на НАТО. Според проценките на Алијансата, во 2024 година Грција издвојувала околу 3,1% од својот БДП за одбрана — повеќе од повеќето членки, вклучително и Германија и Франција. Поголем процент од БДП за војска имаат само САД, Полска, Летонија и Естонија, кои трошат значително повеќе поради руската агресија врз Украина.

Во случајот на Грција, меѓутоа, примарниот мотив не е Русија, туку комплицираниот и често напнат однос со соседна Турција — исто така членка на НАТО.

Историска напнатост и геополитичка реалност

Како што објаснуваат аналитичарите, историското непријателство меѓу Грција и Турција, кое датира со векови, продолжува да влијае на безбедносната политика на Атина. Спорови околу островите во Егејско Море, статусот на Кипар и блискоста на бројни грчки острови до турската обала создаваат чувство на перманентна закана.

„Турција теоретски би можела лесно да окупира некои од островите“, вели Јакоб Киркегард од институтот „Бругел“. Поради тоа, Грција одржува скапо воено присуство на речиси секој остров, со гарнизони, опрема и логистика.

„Нема алтернатива освен подготвеност“

Според Јоргос Цогопулос од грчката фондација ЕЛИАМЕП, грчката влада гледа на воената потрошувачка како неопходност за заштита на својот суверенитет, особено поради „агресивната политика“ на Анкара во источниот Медитеран. Тој додава дека Атина мора да биде подготвена за сите можни сценарија.

Високи трошоци, но и слабости

И покрај значителните инвестиции, експертите предупредуваат дека грчката армија има сериозни недостатоци. Дел од тенковите се застарени, обуката на војниците е ограничена, а опремата е географски расфрлана по островите. Дополнително, поголемиот дел од набавките се прават во странство, што ја отежнува изградбата на сопствена одбранбена индустрија.

Геополитички адути и позицијата во НАТО

Големите воени вложувања и набавки од САД и Франција ѝ обезбедуваат на Грција политички поени и влијание внатре во НАТО. Според аналитичарот Волфанго Пиколи, трошоците за одбрана се користат и како средство за зајакнување на меѓународната позиција на Грција.

На неодамнешниот НАТО самит, се разговараше за зголемување на воените трошоци до 5% од БДП, од кои 3,5% би биле за конвенционална одбрана. За Грција, тоа би било помал предизвик отколку за други земји, но сè уште би барало сериозни корекции.

„Грција веројатно нема да биде меѓу првите кои ќе ги исполнат новите цели, бидејќи нејзиниот примарен безбедносен проблем не е Русија“, заклучува Киркегард.

Балкан

Пијан возач фатен со 200 км/ч

Припадници на Министерството за внатрешни работи на Србија денес околу 14 часот го запреа Д.В. (39) во Лозница, кој управуваше возило „суди“ со брзина од 200,8 километри на час на дел од патот Лозница – Шабац, каде што ограничувањето е 100 км/ч.

Со алкотестирање е утврдено дека возачот бил во тешка алкохолна интоксикација, со 1,41 промили алкохол во крвта.

Возачот веднаш бил исклучен од сообраќај и задржан во службените простории, а против него е поднесена прекршочна пријава за насилно возење и возење под дејство на алкохол.

Балкан

Вучиќ: Србија има гориво до 15 јануари

Српскиот претседател Александар Вучиќ увери дека Србија има обезбедено доволно керозин, мазут, дизел и бензин најмалку до 15 јануари, а можеби и до 25 јануари, обидувајќи се да ги смири граѓаните по информациите за проблеми во нафтената индустрија.

Иако државата веќе 70 дена функционира без увоз на нафта, Вучиќ истакна дека енергетскиот систем е стабилен и дека нема причина за паника пред претстојните празници. Тој сепак призна дека ситуацијата е комплицирана, особено поради статусот на Нафтната Индустрија Србија (НИС), за што Белград следната недела ќе испрати итни барања до американската канцеларија за контрола на странски средства (ОФАК) за добивање оперативна лиценца.

„Доволно керозин, мазут, дизел и бензин обезбедивме најмалку до 15 јануари, можеби и до 25 јануари. Никој не треба да се грижи, имаме безброј технички проблеми, но државата знае како да ги реши“, рече Вучиќ.

Претседателот потенцираше дека Србија нема да дозволи колапс на енергетскиот сектор и им се заблагодари на граѓаните за поддршката. „Ве уверувам дека ќе имате доволно од сè што е потребно за празниците. Ќе добивате навремени информации за секоја промена“, додаде тој.

Балкан

Тешка несреќа на Дурмитор: Турист загина по пад од жичара, жена тешко повредена

Трагичен инцидент се случи денеска на ски-центарот Савин Кук на Дурмитор, кога две лица – странски туристи – паднале од корпа на ски-лифт, при што едно лице го загуби животот, а друго се здоби со тешки повреди.

Несреќата се случила на жичара број два, во стрмниот втор дел од трасата што води кон Савин Кук. Според првичните информации, загинал маж, додека повредената жена е во свесна состојба и комуникативна.

На терен се ангажирани спасувачки и надлежни служби, кои вршат увид и ја утврдуваат причината за инцидентот. Првичните сознанија укажуваат на можен технички дефект во вториот дел од жичарата, по што корпата во која се наоѓале туристите започнала да се движи наназад.