Од 1 јануари 2026 година, Бугарија официјално ќе ја замени националната валута лев со евро, стапувајќи на патот на европската интеграција. Но, она што го прави овој премин навистина посебен е дизајнот на новите монети – Бугарија ќе биде првата земја членка на Еврозоната што на своите редовни апоени ќе прикаже православна иконографија.

На монетите од 1 и 2 евра ќе блескаат ликот на свети Јован Рилски и свети Паисиј Хилендарски – личности кои го обликувале духовниот и културниот идентитет на нацијата. Според грчкиот портал newsbeast.gr, изборот на овие светители има и силна културно-образовна порака. Двајцата се поврзани со грчкиот јазик и византиската образовна традиција: Паисиј Хилендарски дејствувал на Света Гора, каде грчкиот бил доминантен јазик во управата и богослужението, додека Јован Рилски живеел во време на силно византиско влијание и неговите духовни текстови сведочат за познавање на грчката светоотечка традиција.

Додека Грција, првата православна земја што го прифати еврото во 2001 година, се одлучи за мотиви од античката и поновата световна историја, Бугарија прави значителен пресврт: таа го носи православното наследство директно во секојдневниот живот на своите граѓани и низ Европа, следејќи го примерот на Ватикан и Сан Марино, кои исто така користат религиозни мотиви на своите монети.

Помалите апоени – од 1 до 50 центи – ќе ја чуваат визуелната традиција на националната валута, со ликот на Мадарскиот коњаник, споменик од VIII век и дел од светското културно наследство на УНЕСКО. Сите монети ќе имаат кириличен натпис: „евро“, „стотинки“ и „Бугарија“, а на работ на монетата од 2 евра ќе стои гравираниот повик: „Боже, чувај ја Бугарија“.

Фиксниот курс е утврден на 1 евро = 1,95583 лева, што обезбедува стабилен транзициски период. Со оваа серија монети, Бугарија симболично ги спојува своето православно и културно наследство со современиот европски процес на интеграција, нудејќи уникатен допир на историјата во секојдневната европска економија.

За споредба, Словачка во 2013 година издаде јубилејна монета со светите браќа Кирил и Методиј, што предизвика јавна дебата дали тие треба да бидат прикажани со ореоли – тематика која го потенцира чувствителниот баланс помеѓу религиозниот симболизам и современиот дизајн на монетите.

Американскиот бизнисмен и технолошки визионер Илон Маск испиша нова историска страница, станувајќи првиот човек во светот чиј вкупен имот надмина 700 милијарди долари, покажуваат најновите финансиски проценки.

Само неколку дена откако го проби прагот од 600 милијарди долари, богатството на Маск продолжи да расте со рекордна брзина, поттикнато од значителниот раст на вредноста на неговите компании, пред сè Tesla, SpaceX, како и другите технолошки и инвестициски проекти под негово водство.

Финансиските аналитичари оценуваат дека ваков скок на личното богатство досега не е забележан во историјата, што го прави Маск уникатен феномен во глобалната економија. Неговата нето-вредност значително ги надминува богатствата на другите водечки милијардери, создавајќи јаз без преседан на врвот на светската листа на најбогати луѓе.

Растот на богатството доаѓа во период кога пазарите позитивно реагираат на новите технолошки развои, успешните лансирања и зголемените инвестиции во вештачка интелигенција, вселенски технологии и електрични возила – сектори во кои Маск има клучна улога.
И покрај рекордните бројки, економските експерти предупредуваат дека најголемиот дел од ова богатство е поврзано со пазарната вредност на компаниите и акциите, што значи дека може да варира во зависност од движењата на берзите.

Со ова достигнување, Илон Маск уште еднаш ја зацврсти својата позиција како најбогатиот човек во модерната историја, оставајќи силен печат врз глобалната економија и технолошкиот развој.

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

Во периодот од 15 до 19 декември 2025 година, на Македонската берза беа реализирани 328 трансакции со вкупна вредност од 68,18 милиони денари и 15.278 тргувани хартии од вредност . Индексот МБИ10 неделата ја заврши со пад од 0,41%, на ниво од 10.091,11 поени, додека индексот ОМБ остана стабилен на 129,44 поени, без позначајни промени.

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 30.446.550 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 14.924.156 денари

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 5.861.013 денари

Блок-зделки

Во текот на неделата беа реализирани четири големи блок-зделки, во вкупна вредност од 245,47 милиони денари, меѓу кои:

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 65,41 милиони денари

● Гранит АД Скопје (GRN) – 2,12 милиони денари

● Македонијатурист АД Скопје (MTUR) – 115,23 милиони денари

Топ добитници

● Реплек АД Скопје (RPK) +0,93%

● Макстил АД Скопје (MST) +2,34%

● ВВ Тиквеш АД Кавадарци (VVK) +0,03%

Топ губитници

● Гранит АД Скопје (GRN) –2,82%

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) –1,15%

● Алкалоид АД Скопје (ALK) –0,52%

Обврзнички пазар

Во текот на неделата беа реализирани три трансакции со државни обврзници од сериите „Денационализација 16“, „Денационализација 19“ и „Денационализација 23“, со вкупна вредност од 97.841 денар. Индексот ОМБ остана непроменет, со стабилни цени на обврзниците во опсег од 90 до 93,7 евра по обврзница.

Неделата од 15 до 19 декември 2025 година се карактеризираше со значителен обем на промет, главно поттикнат од големите блок-зделки со акциите на Комерцијална банка, Македонијатурист и Карпош. Индексот МБИ10 бележи пад од 0,41%, под влијание на корекциите кај Гранит и Комерцијална банка, додека Реплек и Макстил беа меѓу ретките добитници.

Обврзничкиот пазар остана со ограничена активност и стабилни приноси, одржувајќи ја генералната пазарна стабилност во последната целосна недела пред празничниот период.