Економија

Цените на цигарите, алкохолот и засладените пијалоци може да се зголемат за 50 отсто? СЗО со нов предлог

СЗО предлага: Повисоки даноци на тутунот, алкохолот и засладените пијалаци – цените би можеле да пораснат за 50 отсто

Светската здравствена организација (СЗО) ги повикува државите да воведат повисоки даноци на тутунот, алкохолот и засладените пијалаци, со цел цените на овие производи да се зголемат за најмалку 50 проценти во наредната деценија. Ова е досега најсилната поддршка од СЗО за т.н. „здравствени даноци“, кои имаат за цел и подобрување на јавното здравје и зголемување на буџетските приходи.

Според СЗО, ваквиот пристап би помогнал во намалување на потрошувачката на производи кои значајно придонесуваат за хронични болести – како дијабетес, карцином и срцеви заболувања – а истовремено би обезбедил значаен прилив на средства во време кога развојната помош се намалува, а јавниот долг расте.

„Здравствените даноци се еден од најефикасните инструменти што ги имаме на располагање. Време е за акција“, изјави д-р Џереми Фарар, помошник генерален директор на СЗО за промоција на здравјето и превенција на болести.

Новата иницијатива на СЗО, наречена „3 за 35“, беше претставена на конференцијата на ОН за финансирање на развојот во Севиља. Според проценките на организацијата, само со воведување на оваа стратегија, земјите би можеле да соберат до 1 трилион долари до 2035 година. Примерите на Колумбија и Јужна Африка покажуваат дека ваквите даноци веќе даваат резултати.

Иако СЗО веќе подолго време повикува на поскапување на цигарите преку даночна политика, ова е првпат официјално да предложи таргетирано зголемување на цените за сите три категории производи: тутун, алкохол и засладени пијалаци.

Генералниот директор на СЗО, д-р Тедрос Аданом Гебрејесус, истакна дека приходите од овие даноци може да им помогнат на државите да се прилагодат на новите реалности и да ги зајакнат своите здравствени системи.

Во периодот од 2012 до 2022 година, речиси 140 земји веќе го зголемиле данокот на тутун, со што цените се зголемиле во просек за над 50 отсто, потсетуваат од СЗО.

Дополнително, организацијата најави дека во наредните месеци ќе го финализира концептот за „ултра-преработена храна“ и ќе разгледа можности и за нејзино оданочување. Сепак, од СЗО предупредуваат на можно жестоко противење од засегнатите индустрии.

Иницијативата „3 за 35“ е поддржана од Bloomberg Philanthropies, Светската банка, како и од ОЕЦД, а целта е да им се помогне на државите кои сакаат да преземат храбри чекори за заштита на јавното здравје.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.