Селото Зансе Сханс, познато по своите традиционални холандски ветерници, ќе почне да наплаќа влезница од пролетта. Цената на билетот ќе изнесува 17,50 евра, што ќе биде првпат посетителите да плаќаат за да ја доживеат магијата на ова историско место.

Причината е едноставна: притисокот на туристите станува неодолив. Минатата година Зансе Сханс го посетиле неверојатни 2,6 милиони луѓе, додека самото село има само 100 жители. „Имавме 1,7 милиони посетители во 2017 година, а сега се движиме кон 2,8 милиони. Но, ова е мало место, едноставно немаме простор за сите,“ вели директорката на Музејот, Марика Вервеј.

Претставниците на музејот објаснуваат дека многумина посетители не сфаќаат дека селото е живо, со вистински жители. Тие често влегуваат во приватни градини, тропаат на врати, фотографираат и дури користат стапчиња за да ѕирнат внатре. За да се заштитат мештаните и културното наследство, локалната власт смета дека наплатата на влезницата е неопходна.

Советот на Општината ја поддржа одлуката, со образложение дека приходите ќе се користат за долгорочно одржување и управување со селото. Сепак, не сите се согласуваат: некои жители, политички групи и локални претприемачи остро ја критикуваат мерката. Планираниот референдум за воведување на влезницата претходно беше одбиен, оставајќи ги споровите отворени.

Зансе Сханс, иако шармантно и идилично, се соочува со предизвикот да балансира помеѓу туристичкиот бум и секојдневниот живот на неговите жители – и тоа со цена од 17,50 евра по посетител.

По тримесечен период без добитник, американската лотарија Пауербол донесе милијарди среќа за еден играч во Арканзас. Добитните броеви кои го донесоа ова богатство беа 04, 25, 31, 52 и 59, со Пауербол бројот 19

Со конечната продажба на лотовски тикети, џекпотот се искачи над очекувањата, станувајќи втор по големина во историјата на американската лотарија и најголемата Пауербол награда за оваа година. Победникот може да избере еднократна исплата во готово од 834,9 милиони долари.

Овој триумф доаѓа по 46 последователни извлекувања во кои никој не успеал да го погоди сите шест броеви. Последното победничко извлекување беше на 6 септември, кога двајца среќници од Мисури и Тексас делеле џекпот од 1,787 милијарди долари.

Организаторите на лотаријата истакнаа дека ова е вторпат џекпотот на Пауербол да биде освоен со тикет продаден во Арканзас, по првиот случај во 2010 година.

Кога деновите се пократки, а надвор владее студ и дожд, многумина од нас се повлекуваат дома. Се грееме, гледаме филмови, играме игри или готвиме нешто вкусно. Но, удобноста доаѓа со цена: растечка сметка за електрична енергија и поголеми емисии на јаглерод диоксид, штетни за климата.

Дури и во земји како Германија, каде обновливите извори ја покриваат речиси 60 проценти од домашната потрошувачка на електрична енергија, останатите 40 проценти доаѓаат од фосилни горива како јаглен и природен гас. Глобално, само околу една третина од електричната енергија е од обновливи извори, што значи дека секој непотребен киловат чини повеќе од само пари – чини клима.

Најголемата можност за заштеда се крие токму дома, на местата каде трошиме најмногу. Во германските домаќинства тоа се уредите за комуникација и забава: телевизори, компјутери и играчки конзоли. Речиси една третина од домашната електрична енергија се троши токму на овие уреди.

Еден едноставен трик: заменете го големиот десктоп компјутер со лаптоп – годишно можете да заштедите околу 25 килограми ЦО2 и 25 евра. Таблетите и мобилните телефони трошат уште помалку. Поставувањето на екранот на пониска осветленост, брзото ставање на уредите во режим на мирување и исклучувањето на каблите за полнење и Wi-Fi ноќе, се дополнителни мали, но ефективни чекори.

Наместо да купувате нови уреди секоја година, најдобрата климатска стратегија е да ги користите старите што е можно подолго и, ако треба, да купувате половни уреди. Производството и отстранувањето на технологијата имаат поголемо влијание на животната средина од самото користење.

Телевизорите, особено големите плазма екрани, трошат значително повеќе енергија од ЛЕД уредите. Затоа, помал или поштедлив уред може да значи не само помала сметка за струја, туку и помал јаглероден отпечаток.

Есента и зимата не мора да бидат период на расипничка потрошувачка. Со неколку паметни навики, можеме да ја намалиме електричната енергија, да заштедиме пари и да дадеме свој придонес кон зачувување на климата.

Целиот текст можете да го прочитате овде: Како да заштедите електрична енергија – DW – 25.12.2025