Култура

Повеќе од 17.000 посетители во првата недела: „Македонска Држава“ го разбуди интересот за историјата

Над 17.000 корисници ја посетија платформата „Македонска Држава“, која успешно беше лансирана на 8 септември годинава. Бројот на посетители во првите десет дена го докажува огромниот интерес за македонската историја и култура, и воедно е потврда дека вакво дигитално богатство беше потребно. Платформата е прифатена со ентузијазам од публика која излегува од границите на Македонија, од каде се и најголем дел од посетите. Значителен интерес покажаа и корисници од САД, Германија, Австралија, Грција и Бугарија илустрирајќи силна поврзаност на македонската дијаспора со корените, како интерес од пријателите на нашата култура ширум светот.

Дигитална платформа нуди избор на електронски книги, историски документи и истражувања што опфаќаат повеќе од 150 години македонска историја, култура, поезија и патриотско творештво. Посетителот може да избере македонски и англиски јазик, а во наредниот период е планирано содржините да бидат преведени и на други странски јазици. Онлајн библиотеката претставува и централно место за учење, истражување и инспирација. Содржините се внимателно селектирани и организирани во јасни категории, а платформата е изработена со лесна и интуитивна навигација за максимално корисничко искуство.

Проектот „Македонска Држава“ им овозможува на сите заинтересирани бесплатно да пристапат до сеопфатната дигитална библиотека чија основна тема е македонското историско и културно наследство. Цел на организаторите е платформата да продолжи да расте и да го збогатува својот фонд секој месец со нови книги, истражувања и тематски содржини, наменети за ученици, професори, новинари и љубители на историјата. Таа функционира како културен мост меѓу генерации и нации, потсетувајќи нѐ дека културата не е само наследство, туку и темел за иднината што ја градиме заедно.

„Веруваме дека историјата треба да биде жива, разбирлива и достапна за секого – без ограничувања и без филтри,“ истакнува Антонио Илијевски кој стои зад оваа иницијатива. „Со дигитализацијата на материјалите и нивната бесплатна достапност, ја отвараме вратата за нова генерација истражувачи, ученици, студенти, новинари и сите љубители на македонската култура.“

Платформата стартуваше со работа на 8 Септември – Денот на независноста – а денес веќе со десетина дена активна работа, посетителите имаат можност да ја истражуваат нејзината содржина и да станат дел од заедницата што ја продолжува македонската приказна.

„Македонска Држава“ ги повикува сите институции, организации и дигитални платформи, како во Македонија така и во странство, да се приклучат на оваа иницијатива и да соработуваат во прикажувањето на богатиот фонд на македонската историја без филтри. Тимот на платформата останува посветен на својата визија – македонската историја и култура да бидат достапни и за идните генерации, без оглед на географските и временските граници.

Култура

80 години МНТ: Одбележани со премиера на монографија и театарски настап

Во фоајето на Македонскиот народен театар, се одржа свечена промоција на монографијата „Македонски народен театар 1945 – 2025 – Приказни поголеми од времето“, по повод 80 години од своето постоење. Монографијата е објавена со поддршка на Министерството за култура и туризам на Р. Македонија и претставува вистински поклон за сите кои ја ценат македонската театарска традиција и нејзината бесценета историја.

Ивана Јарчевска е главната уредничка на монографијата, а текстовите се дело на врвни автори и истражувачи: д-р Ана Стојаноска, Снежана Коневски-Руси, Загорка Поп-Антоска-Андовска, Бранко Ставрев, Емил Рубен, Игор Џамбазов, Лилјана Мазова, Братислав Димитров, Ѓорѓи Јолевски, Сашко Насев, Никола Ристановски, Дејан Дуковски, Звездана Ангеловска, Весна Петрушевска, Срѓан Јаниќијевиќ, Тања Кочовска, Синиша Евтимов, Искра Ветерова, Бојан Трифуновски, Сашко Коцев, Николина Кујача, Нела Витошевиќ, Сашка Димитровска, Нина Николиќ, Дарја Ризова, Драгана Костадиновска и Борче Начев.

Настанот привлече голем број уметници, театарски професионалци и љубители на сценската уметност, кои со восхит и почит ги проследија сведоштвата, документите и личните приказни што ги нуди ова издание. Меѓу присутните беше и министерот за култура и туризам, Зоран Љутков.

Култура

Филозофскиот факултет во Скопје празнува 105 години инспирација и образование

Големата сала на Македонската филхармонија денес ќе биде епицентар на македонската интелектуална историја. Со свечена академија, Филозофскиот факултет одбележува 105 години постоење — импозантен јубилеј на институцијата која ја постави темелната плоча на високото образование во земјава.

Пред присутните ќе се обратат клучните фигури на образовниот систем: министерката за образование и наука, Весна Јаневска, ректорката на УКИМ, проф. д-р Биљана Ангелова, како и деканот на факултетот-домаќин, проф. д-р Оливер Бакрески. Овој настан не е само прослава, туку и поклон пред традицијата на првата единица на скопскиот универзитет, која веќе повеќе од еден век е симбол на македонскиот стремеж кон знаење и наука.

Денешниот ден е резервиран за чествување на столбот на македонската едукација. Во срцето на Скопје, под сводовите на Македонската филхармонија, Филозофскиот факултет со свечена академија ќе ги одбележи своите 105 години. Како прв факултет во рамките на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, тој останува живиот доказ за институционализацијата на македонската наука.

Говорницата ќе ја споделат министерката Весна Јаневска, ректорката проф. д-р Биљана Ангелова и деканот проф. д-р Оливер Бакрески, кои ќе се осврнат на значењето на овој факултет како лулка на интелектуалната елита низ децениите.

Култура

Во вечнo сеќавање: Гоце Николовски, гласот што ја обележа македонската народна песна

Постојат гласови кои едноставно пеат песни, но постојат и оние, ретките, кои низ нотите ја испишуваат историјата на еден народ. Гоце Николовски, роден во 1947 година во Скопје, не беше само пејач – тој беше музичкиот амбасадор кој на Македонија ѝ го подари нејзиниот неофицијален завет, вечната „Бисер балкански“.

Неговиот музички пат започнува во Ниш, каде како 16-годишно момче ја освојува публиката во култната емисија „Максиметар“. Иако денес го паметиме по изворниот мелос, Николовски своите корени ги влече од поп-рок сцената. Како дел од групите „Рубинси“ и легендарните „Далтони“, тој со хитот „Рука од сна“ стана препознатлив лик на југословенската сцена, најавувајќи го вокалниот капацитет кој допрва ќе ечи низ Балканот.

Вистинската пресвртница и врвот на неговата кариера се случија на сцената на Фолк фест Валандово во 1990 година. Во предвечерјето на распадот на Југославија, Николовски ја отпеа „Бисер балкански“ – песна која во истиот миг престана да биде обична фестивалска композиција и стана национален симбол.

Додека државата чекореше кон својата независност, народот во неговиот глас препозна надеж, гордост и идентитет. Во дијаспората, оваа песна се слушаше во став „мирно“ како државна химна, а самиот Гоце оттогаш, па засекогаш, стана познат како „Балканскиот бисер“.

Иако неговиот опус ги вклучува емотивните „Серенада“, „Приказна за Ангелина“ и „Запејте сите ангели“, неговата слава го надмина океанот. Во Австралија и Канада, Николовски беше повеќе од музичар – тој беше жива врска со татковината. За својот придонес кон македонската заедница, тој ја доби честа да биде почесен граѓанин на Аделаида и го прими „клучот на градот“ од тамошниот градоначалник.

Во 2000 година, „Бисер балкански“ беше официјално прогласена за песна на векот во Македонија. Иако неговиот физички пат заврши, наградите за животно дело кои му беа доделени постхумно само го потврдија она што народот одамна го знаеше: Гоце Николовски е еден од столбовите на македонската музичка меморија.

Неговите песни денес не се само рефрени за забава, туку потсетник на тешките времиња, на издржливоста и на нескршливиот македонски дух кој продолжува да живее низ секој отпеан стих.