Свет

Објавени се нови детали од разговорот на Трамп и Путин кој траеше два и пол часа, рускиот претседател изнесе нов услов за крај на војната

Рускиот претседател Владимир Путин во телефонски разговор со американскиот претседател Доналд Трамп минатата недела го поставил новиот услов за завршување на војната во Украина – предавање на целосната контрола над Донецк, стратешки важна регија на истокот на земјата, објави The Washington Post, повикувајќи се на два високи извори запознаени со разговорот.

Путин се обидува да го заземе Донецк повеќе од 11 години, но украинските сили, длабоко утврдени во регионот, го одбиваат неговиот напредок. Донецк е клучен бастион за Украина, кој ѝ овозможува одложување на рускиот продор кон главниот град.

Според изворите, рускиот лидер бил подготвен да предаде делови од регионите Запорижја и Херсон во замена за целосна контрола над Донецк. Овој предлог е поповолен територијално отколку претходниот од август, но европските дипломати го оценуваат како неповолен за Украина.

Американскиот претседател Трамп не го поддржа рускиот услов, но најави дека во наредните недели ќе се сретне со Путин во Унгарија за разговори за завршување на војната. На социјалните мрежи Трамп порача дека е време да се запре крвопролевањето и да се постигне договор.

Линиите на фронтот меѓу руските и украинските сили во последната година остануваат замрзнати, а ниту една страна не постигна значајна предност. Русија контролира околу 20 отсто од украинската територија, откако инвазијата започна во февруари 2022 година.

Украинската страна останува цврста во одбивањето на предлогот за предавање на Донецк, додека Трамп повторно го истакнува фокусот на завршување на конфликтот без дополнително користење на далекусежни ракети.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.