Балкан

Можно „грузиско сценарио“ во Бугарија – европратениците бараат итна интервенција

Во Европскиот парламент в среда ќе се одржи итна дебата за драматичната состојба со владеењето на правото во Бугарија, откако европратеници предупредија на „грузиско сценарио“ и можност за целосно заробување на државата од страна на олигархот Делјан Пеевски.

Пеевски, кој е санкциониран според американскиот закон Магнитски, се обвинува дека го презема контролата врз бугарското обвинителство, тајните служби и политичките партии, вклучително и владејачката ГЕРБ на Бојко Борисов. Прво ја презеде сопствената партија – Движење за права и слободи (ДПС) – соборувајќи го нејзиниот основач Ахмед Доган, а сега, според европратеници, влијанието го шири и во редовите на ГЕРБ.

Дебатата во Стразбур е предложена од групата „Обнови ја Европа“, со фокус на „континуираниот напад врз демократските институции“. Европратениците предупредуваат дека во Бугарија веќе се случуваат „политички апсења“, како она на градоначалникот на Варна, Благомир Коцев, и дека Европската комисија мора да реагира.

По овие предупредувања, Комисијата привремено задржа 200 милиони евра од Планот за закрепнување и отпорност на Бугарија, поради неисполнети обврски околу антикорупциската комисија.

Бугарија повторно стана тема во ЕП по протестите од 2020 година, кога беше усвоена резолуција за сериозно влошување на владеењето на правото. Денес, ситуацијата, според европратениците, е уште поалармантна.

Евродепутатот Радан Канев (ЕПП, Демократска Бугарија) предупредува дека Пеевски „води процес на тивко преземање“ на ГЕРБ, што би можело да ја претвори најголемата бугарска партија во алатка на олигархиски и проруски интереси.

„Под влијание на круговите околу Пеевски, ГЕРБ ризикува да ја изгуби својата геополитичка ориентација и да се сврти кон евроскептични и проруски позиции,“ изјави Канев за EUalive, додавајќи дека најјасен тест ќе биде дали ќе му биде дозволено да зборува на дебатата во среда.

Илхан Ќучук, европратеник од „Обнови ја Европа“, оцени дека бугарските институции стануваат „фасада“, а граѓанското општество – загрозено. Тој потсети дека и сам беше дел од ДПС пред партијата целосно да ја преземе Пеевски, по што европските либерали ги исфрлија неговите претставници.

Канев предупредува дека моделот што го применува Пеевски потсетува на грузискиот олигарх Бидзина Иванишвили, кој со години се претставуваше како проевропски, но денес е обвинет за зависност од Кремљ.

„Пеевски е фасада на истиот тип олигархиски режим што го поддржува Кремљ преку медиуми, бизнис и политика. Тој ја копира мрежата на Иванишвили, а неговата пропагандна машина често ги повторува наративите на Орбан и Гаспром,“ предупреди Канев.

Во среда, во Европскиот парламент, ќе зборуваат Валери Хајер, Свења Хан и Софи Вилмес – тројца високи претставници на европските либерали. Дебатата се очекува да биде напната, но и одлучувачка за тоа дали ЕУ конечно ќе преземе конкретни мерки против новото „заробување на држава“ во своето соседство.

Балкан

Србија нема да учествува на самитот ЕУ-Западен Балкан

Српскиот претседател Александар Вучиќ донесе неочекувана одлука на позицијата на Србија во односот со Европската унија – тој нема да присуствува на Самитот ЕУ–Западен Балкан во Брисел, оставајќи ја Србија без свој претставник на настанот. „За прв пат во последните 13 или 14 години, ниту јас, ниту некој друг нема да оди. Никој нема да ја претставува Република Србија, па затоа Западниот Балкан ќе биде без нас“, изјави Вучиќ за РТС.

Претседателот ја образложи својата одлука како начин да ја заштити владата од евентуален притисок и да не биде обвинет никој друг. Во последните 24 часа, како што рече, имал интензивни разговори со повеќе европски лидери, вклучувајќи ја претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, португалскиот премиер Антонио Кошта и францускиот претседател Емануел Макрон. „Сè што правам, го правам за граѓаните на Србија. Знам дека оваа одлука ќе предизвика критики, но верувам дека ја штитам Република Србија и нејзините интереси“, потенцираше Вучиќ.

Шефот на делегацијата на ЕУ во Белград, Андреас фон Бекерат, истакна дека ЕУ сакаше Вучиќ да присуствува на Самитот, но дека неговото отсуство е јасна порака дека Србија ќе го продолжи својот европски пат. Во однос на отворањето на Кластерот 3 во преговорите, Фон Бекерат напомена дека Србија ги исполнила техничките критериуми уште во 2021 година, но одлуката зависи од земјите-членки, кои не успеале да постигнат договор. Советот за општи работи ќе ја преиспита одлуката во јануари, врз основа на конкретни резултати во владеењето на правото, независноста на обвинителството, изборната реформа, слободата на медиумите и спроведувањето на препораките на ОДИХР.

Парламентарната претставничка за европски интеграции Елвира Ковач оцени дека ова е „тежок ден“ за Србија во процесот на пристапување, потенцирајќи дека Советот на ЕУ не го отвори Кластерот 3 поради непочитување на санкциите кон Русија.

Во меѓувреме, Србија го откажа и учеството на настанот „Здравица за добрите соседи“ во Брисел, каде другите земји од Западен Балкан ги претставија своите вина и традиционална храна. Според извори од ЕУ, постојат најави дека Белград би можел да се повлече и од европската иницијатива „Зелени ленти“, која има за цел забрзување на трговските и транспортните текови во регионот.

Александар Вучиќ со ова испрати јасна порака: Србија останува на европскиот пат, но под свои услови и со јасна одбрана на националните интереси.

Балкан

Тепачка во бугарското Собрание – седницата прекината

Сериозен инцидент денеска ја прекина работата на бугарското Народно собрание, откако дојде до физички судир меѓу двајца пратеници во пленарната сала. По ескалацијата, претседателката на парламентот прогласи пауза во седницата.

Според достапните снимки и информации, конфликтот избувнал меѓу Ѓунај Далоолу од партијата ДПС – Нов почеток и Радостин Василев од политичката формација МЕЧ. По претходна вербална расправија и размена на навреди, инцидентот прераснал во физичка пресметка, при што биле разменети удари со нозе и раце.

Други пратеници веднаш интервенирале и застанале меѓу двајцата за да спречат понатамошно насилство. Во тој момент, од говорницата се обраќал министерот за енергетика Жечо Станков, кој го прекинал говорот и ја известил претседателката на парламентот Раја Назарјан дека во салата има физички судир.

Причините за конфликтот засега не се официјално соопштени. Инцидентот предизвика бурни реакции во јавноста и повторно го отвори прашањето за политичката култура и безбедноста во законодавните институции во Бугарија. Засега нема информации дали ќе бидат преземени дисциплински мерки или санкции против инволвираните пратеници.

Балкан

Вучиќ предупредува: Србија е опасно блиску до конфликт

Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека за Србија од клучно значење е решавањето на прашањето со Српската нафтена индустрија (НИС) и зачувувањето на мирот, оценувајќи дека земјата се наоѓа многу блиску до можни безбедносни ризици.

Во интервју за Радио-телевизија Србија, Вучиќ посочи дека одредени политички кругови во Брисел го отвориле прашањето на која страна би застанала Србија во случај на поширок конфликт – на страната на Европската Унија или на Русија. Според него, ваквите дилеми се особено чувствителни ако се има предвид историското искуство на српскиот народ.

Тој потсети дека Србија во Првата светска војна изгубила речиси 29 проценти од населението, додека во Втората светска војна најголемиот број жртви на антифашистичката страна во поранешна Југославија биле Срби. Овие податоци, како што нагласи, јасно ја покажуваат високата цена што државата ја плаќала низ историјата.

Вучиќ истакна дека Србија нема намера да влегува во војна и дека зајакнувањето на армијата служи исклучиво како средство за одвраќање. Според него, набавката на нови одбранбени системи има за цел граѓаните да се чувствуваат безбедно и да знаат дека државата располага со силни одбранбени капацитети.

„Нашата цел не е конфликт, туку мир и стабилност. Секој што би помислил да ја загрози Србија треба да знае дека последиците би биле огромни“, порача српскиот претседател.

На крајот, Вучиќ нагласи дека негов приоритет останува економскиот напредок и стабилноста на државата, посочувајќи дека Србија за првпат по 13 години нема да има свој претставник на меѓувладина конференција во Брисел, со цел да се избегнат дополнителни политички притисоци врз земјата.