Свет

Трамп ја изненади јавност со најавата за повторно тестирање на нуклеарно оружје

Американскиот претседател Доналд Трамп пред почетокот на средбата со кинескиот лидер Си Џинпинг на Truth Social најави дека Министерството за одбрана веднаш ќе започне со тестирање на нуклеарно оружје „на равноправна основа“ со другите нуклеарни сили.

„Заради програмите за тестирање на други земји, го наредив Министерството за војна да започне со тестирање на нашето нуклеарно оружје. Овој процес ќе започне веднаш“, напиша Трамп. Тој додаде дека Америка е прва нуклеарна сила, Русија е втора, а Кина е третата, но ќе се изедначат во рок од пет години.

Стручњаците по меѓународна безбедност појаснуваат дека последните реални нуклеарни тестови се изведени пред повеќе од две децении – Кина последен пат тестирала во 1996 година, додека Русија го направила тоа преку Советскиот Сојуз во 1990 година. По 1998 година, единствена земја која спровела нуклеарни тестови е Северна Кореја, додека другите држави се придржуваат кон меѓународните договори кои забрануваат нуклеарни експлозии.

Сепак, Трамп повлекувајќи го овој чекор, ја менува праксата која била стабилна по завршувањето на Студената војна. САД со години не спроведувале вистински тестови, додека други нуклеарни сили како Кина и Русија значително ги унапредиле своите арсенали. Кина, на пример, го удвои бројот на нуклеарни боеви глави и развива тријада способна за лансирање од копно, море и воздух.

Русија, пак, неодамна претстави нови супероружја, вклучувајќи интерконтинентални балистички ракети, крстосувачки проектили и нуклеарен суперторпедо „Посејдон“, со кој може да предизвика разорни последици за крајбрежните градови.

Иако дел од овие тестови и проекти сè уште не се потврдени со независни извори, експертите предупредуваат дека повторното тестирање на нуклеарно оружје од страна на САД е значаен чекор кој ја менува динамиката на глобалната безбедност и ја зголемува тензијата меѓу нуклеарните сили.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.