Економија

Сања Божиновска: Регионот не е следбеник, туку двигател на глобалната енергетска транзиција

Со потпишувањето на „Декларацијата Скопје“ испраќаме силна порака дека регионот не е само следбеник на глобалната транзиција, туку нејзин активен двигател. Оваа Декларација е патоказ на нашата посветеност, за побрза зелена транзиција, за регионална поврзаност, за инвестиции во иновации и човечки потенцијал, истакна вечерва министерката за енергетика, рударство и минерални ресурси Сања Божиновска.

„Декларацијата Скопје“ ја потпишаа министерката Божиновска, претставникот на Програмата за развој на ОН, Армен Григорјан и директорот на Дивизијата за одржлива енергија (UNECE), Дарио Лигути, на затворањето на 14. Меѓународен форум за енергија и одржлив развој.

Министерката Божиновска рече дека во изминатите три дена Скопје беше глобалната сцена на енергетската визија и дијалогот за одржлив развој. Посочи дека Форумот обедини повеќе од 500 учесници, од над 70 земји, со над 150 говорници, кои преку 35 тематски сесии и панели, донесоа идеи, решенија, и конкретни чекори за иднината на енергетскиот сектор.

– Она што го видовме овде беше синергија на знаење, соработка и амбиција. Форум кој покажа дека кога институциите, науката, бизнисот и меѓународните партнери ќе седнат на иста маса, настанува промена. Нашиот заеднички фокус беше јасен, безбедна, зелена и одржлива енергетска иднина. Клучните насоки од „Скопје Декларацијата“, ќе ја објавиме, ќе може да ги прочитате сите. Тука има нови развојни насоки во енергетскиот сектор, има енергетско планирање, системска интеграција, одржлив развој, решенија базирани на природата иновации, дигитализација, вештачката интелегенција, интегрирањето на решенија базирани на природата во енергетското планирање, вклучувајќи одржлива биомаса обновување на еко системите, зелената инфраструктура, рече Божиновска.

Таа потенцира дека е горда што токму од Скопје од срцето на Балканот тргнува нов импулс на енергетска соработка солидарност и визија. Ова, истакна Божиновска, е доказ дека Македонија може да биде платформа на идеи што го менуваат регионот.

– Искрена благодарност до ОН, УНДП, партнерите институциите, академската и деловната заедница, и сите што придонесоа за реализација на овој извонреден форум. Четиринаесеттиот Меѓународен форум за енергија и одржлив развој, ќе остане запаметен како место каде што не само што зборуваме за иднината, туку ја започнуваме. Да продолжиме заедно со знаење, храброст и визија. Да ја градиме енергетската иднина што ја заслужуваат нашите граѓани, додаде министерката Божиновска.

Претставникот на Програмата за развој на ОН, Армен Григорјан рече дека привилегија му е да се обрати денеска на завршницата на 14. Меѓународен форум за енергија за одржлив развој во Скопје.

– Во изминатите денови во Скопје, преминавме од идеи кон намери, а од намери кон акција. Разбравме дека енергетската политика не е само за мегавати и мрежи, туку за работни места, сметки, здравје и можности за луѓето. Слушнавме како регионалната поврзаност може да ја зајакне отпорноста и безбедноста, како дигитализацијата може да ги направи системите паметни и почисти, како финансиските средства може побрзо да течат кон енергетската ефикасност и обновливите извори, и како праведната транзиција мора да ги вклучи работниците, заедниците, жените и младите од самиот почеток, рече Григорјан.

Посочи дека УНДП е горд што стои заедно со Владата и Министерството за енергија, рударство и минерални ресурси на Северна Македонија, како и со регионалните комисии на ОН како практичен партнер, помагајќи им на земјите да креираат политики, да ги намалат ризиците од инвестиции и да создаваат решенија кои ги намалуваат емисиите, ја намалуваат сиромаштијата и го подобруваат квалитетот на воздухот.

Нашата заложба на затворањето на Форумот во Скопје, потенцира, е едноставна: партнерство, инвестирање и реализирање, партнерство преку граници и сектори, инвестирање во луѓето и иновациите, реализирање мерливи резултати кои граѓаните ќе ги почувствуваат дома, на работа и во движење.

– Со завршувањето, истовремено отвораме ново поглавје. „Декларацијата Скопје“ ја доловува нашата заедничка насока. Да биде повеќе од зборови, да биде работен план што ќе ја води оваа коалиција во наредните 12 месеци, со јасни цели и транспарентно известување до заедницата. Благодарност до Владата за лидерството, и до сите говорници и учесници за вашите сознанија и за тоа што го направивте овој форум исклучителен. Посебна благодарност до министерка Божиновска, чија лидерска улога и посветеност беа суштински за успехот на Форумот. Се надевам дека нашето партнерство ќе продолжи да расте преку идни заеднички иницијативи. И конечно, честитки до петте комисии на ОН без кои овој Форум не би бил можен, додаде Григорјан.

Директорот на Дивизијата за одржлива енергија (UNECE), Дарио Лигути рече дека овој форум беше еден важен чекор на патот кон енергетска транзиција.

Меѓународниот форум за енергија за одржлив развој почна на 28 октомври во организација на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, УНДП и петте регионални комисии на Обединетите нации (UNECE, UNECA, ESCAP, ECLAC и ESCWA), а на него присуствуваа владини претставници, експерти, претставници на меѓународни организации, финансиски институции и индустриски лидери – клучните луѓе што ја обликуваат енергетската иднина на регионот и пошироко.

Домакин на Меѓународниот форум за енергија за одржлив развој идната година ќе биде градот Kсијан во Кина.

Извор: Независен.мк

Економија

Министерката Божиновска: Енергетиката не смее да остане сектор со најмалку жени

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, се обрати на конференцијата „Родовата еднаквост во фокусот на пристапувањето кон ЕУ: Патоказ за Северна Македонија“, одржана во Скопје во организација на Министерството за европски прашања и UN Women. Настанот обедини високи претставници на институциите, експерти и партнерски организации во заедничка цел – интегрирање на родовата еднаквост како централна компонента на европската интеграција.

Во своето воведно обраќање, министерката Божиновска истакна дека родовата рамноправност е темелна европска вредност и јасен услов за членство во ЕУ, но пред сè – е инвестиција во стабилноста, економскиот раст и одржливата иднина на државата.

„Европа јасно стави до знаење дека еднаквоста не е избор, туку стандард. А ние тој стандард го прифаќаме затоа што веруваме во држава без привилегирани и непривилегирани граѓани,“ нагласи министерката.

Таа потсети дека токму енергетиката – како стратешки сектор и политички столб на европската интеграција – останува област со најниско учество на жени, што не претставува само општествена неправда, туку и пречка за успешно водена зелена транзиција.

„Жените се најмалку застапени во техничките професии, енергетските иновации и лидерските позиции. Тоа е ограничување што мора да го надминеме ако сакаме модерна, европска и конкурентна економија, Рамноправноста не се случува сама од себе – таа се гради. Во сектор како енергетиката, каде жените често мора двојно да се докажуваат, моја обврска како лидер е да ја отворам вратата за други жени. Ако институциите создадат фер правила и јасни можности, талентот ќе се истакне,“ порача Божиновска.

Министерката го истакна и фактот дека Министерството за енергетика денес е институција со целосен родов баланс – 50% жени и 50% мажи – што, како што нагласи, е доказ дека институциите можат и мора да бидат двигател на еднаквоста.

Во обраќањето беше најавено дека принципите на еднаков третман, еднаква плата, недискриминација и родово вклучување ќе бидат интегрирани во сите клучни енергетски реформи.

Министерката ја поздрави соработката со UN Women и изработката на десетте родови GAP анализи, кои ќе бидат основа за нови мерки, статистички показатели и политики засновани на докази.

„Зелената транзиција нема да успее ако половина од населението остане надвор од процесот. Нашата обврска е да креираме систем кој е стабилен, европски и праведен – систем во кој секоја жена има пристап до образование, технологија, иновации и лидерски позиции во енергетиката, Европа не гради нов енергетски систем за да ја повтори неправдата од стариот. Европа гради систем во кој секој добива шанса да придонесе – и ние мора да бидеме дел од таа визија,“ подвлече Божиновска.

Конференцијата заврши со повик за засилена координација меѓу институциите, донаторите и граѓанскиот сектор, како и со заедничка оценка дека Северна Македонија има потенцијал да стане регионски лидер во создавањето инклузивна и родово еднаква зелена транзиција.

Економија

МБИ10 бележи раст од 0,04%, обврзничкиот индекс ОМБ посилен за 0,55%

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На трговската сесија од 11 декември 2025 година, индексот МБИ10 бележи раст од 0,04%, достигнувајќи ниво од 10.223,91 поени, додека индексот ОМБ се зголеми за 0,55%, на 129,44 поени. Вкупниот дневен промет изнесуваше 79,0 милиони денари, со зголемена активност и неколку поголеми блок-зделки. Најликвидни беа Комерцијална банка, Макпетрол и НЛБ Банка, кои придонесоа за најголем дел од вкупниот пазарен промет.

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 58.425.000 денари (вклучува блок-зделка)

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 5.750.350 денари (вклучува блок-зделка)

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – 2.445.000 денари

Топ добитници

● Стопанска банка АД Скопје (STB) +1,98%

● Реплек АД Скопје (RPK) +0,19%

● Алкалоид АД Скопје (ALK) +0,18%

Топ губитници

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) –0,30%

● Гранит АД Скопје (GRN) –0,71%

● РЖ Услуги АД Скопје (RZU) –10,00%

Обврзнички пазар

На обврзничкиот пазар беше реализирана една трансакција со државната обврзница „Р. Македонија – денационализација 23“, по цена од 93 евра, во вредност од 112.840 денари. Сите останати државни и корпоративни обврзници останаа без промена во цените.

Тргувањето на Македонската берза на 11 декември 2025 година беше умерено активно, со доминација на банкарскиот сектор и присуство на неколку големи зделки. Индексот МБИ10 бележи минимален раст, при што Комерцијална банка, Макпетрол и НЛБ Банка беа најтргувани хартии од вредност. Најголем пораст имаше кај Стопанска банка, додека Комерцијална банка забележа благ пад. Обврзничкиот пазар беше ограничен по обем, но индексот ОМБ порасна за 0,55%, означувајќи стабилен крај на трговската сесија.

Економија

ЏАМБО пристигнува во Гевгелија: Нова голема инвестиција во локалната економија и реализација на ветената експанзија

Европскиот реномиран бренд ЏАМБО (JUMBO) продолжува со успешна реализација на својата долгорочна стратегија за интензивен развој и пошироко позиционирање на македонскиот пазар. Оваа сабота, 13 декември 2025 година, компанијата пишува ново поглавје во својата деловна приказна со свеченото отворање на својот нов, најсовремен маркет во Гевгелија, сместен во рамките на новоотворениот трговски центар „Gevgelija Mall“. Оваа значајна инвестиција доаѓа како природен и логичен след на исклучително успешните деловни приказни кои компанијата веќе ги изгради во Скопје, Тетово, Куманово и Битола, и претставува директно исполнување на ветувањата дадени пред македонските потрошувачи за континуирано проширување на модерната продажна мрежа низ целата територија на државата.

Пристигнувањето на ЏАМБО во јужниот регион на земјава има многу пошироко значење од самото збогатување на трговската понуда во градот. Со овој стратешки потег, компанијата јасно ја потврдува својата цврста позиција на сериозен странски инвеститор кој верува во потенцијалот на домашниот пазар и активно вложува во неговиот напредок. Како докажана општествено одговорна компанија, ЏАМБО со оваа инвестиција директно ја стимулира локалната економија и влијае врз подобрување на животниот стандард.

Отворањето на новиот објект значи и отворање на нови работни места, со што компанијата создава нови професионални можности и стабилни кариери за жителите на Гевгелија, потврдувајќи ја својата грижа за заедницата во која делува. Дополнително, новиот ЏАМБО маркет е проектиран со визија да функционира како силен регионален магнет кој ќе привлекува купувачи не само од градот, туку и од пошироката околина и соседството, со што значително ќе се зголеми економскиот проток и ќе се зајакне статусот на Гевгелија како клучна трговска дестинација во регионот.

Новиот продажен простор, кој се простира на импресивна површина од 3.000 метри квадратни, е дизајниран и уреден според највисоките светски стандарди за да понуди врвно шопинг искуство и да прерасне во новата омилена дестинација за целото семејство. Посетителите ќе имаат ексклузивен пристап до богат асортиман од над 20.000 артикли, вклучувајќи играчки, декорации, производи за домот и сезонски изненадувања.

Концептот на маркетот доследно го следи препознатливиот корпоративен идентитет и популарниот слоган на брендот „За сѐ што ви треба и не сте знаеле дека ви треба“, нудејќи креативни решенија и радост за секој дом.

Како посебна новина и значајна додадена вредност за купувачите во Гевгелија, во рамките на овој маркет интегриран е и широко препознатлив асортиман од брендот ВЕРО, кој е внимателно селектиран да го задоволи сечиј вкус. Оваа стратешка синергија на двата силни бренда им овозможува на потрошувачите уникатна привилегија, да ги задоволат сите потреби за домаќинството и семејството на едно место, штедејќи драгоцено време и уживајќи во квалитетот на докажаните производи.

По повод ова големо отворање, Петар Денковски, генерален директор на ВЕРО и ЏАМБО маркетите во Македонија, ја истакна важноста на овој момент за компанијата и заедницата. Тој нагласи дека пристигнувањето во Гевгелија е моментот кога долгорочните стратешки планови стануваат реалност и претставува важен чекор во стратегијата на компанијата да биде поблиску до своите потрошувачи. Според Денковски, успехот на компанијата не се мери само преку ширењето на квадратурата на маркетите, туку првенствено преку конкретниот придонес кон општеството и заедницата. Тој изрази гордост што преку оваа капитална инвестиција, компанијата директно влијае на развојот на локалната заедница преку отворање на нови работни места, инвестирање во човечкиот потенцијал и создавање на нов економски импулс кој ќе го раздвижи целиот регион. Денковски порача дека динамиката на развој на компанијата нема да запре тука и со задоволство најави дека успешната експанзија ќе продолжи и во текот на следната година со планираното отворање на нов, современ маркет во Струмица, со што ќе се заокружи присутноста на брендот во овој дел од државата.

Свеченото отворање на новиот ЏАМБО маркет е закажано точно на пладне, во 12:00 часот, на 13 декември 2025 година, паралелно со отворањето на „Gevgelija Mall“.

Компанијата ги поканува сите граѓани да бидат дел од овој настан, каде ги очекува целодневна семејна атмосфера исполнета со богата забавна програма. За најмладите се подготвени специјални изненадувања, дружење со маскоти, цртање на лице и игри со сапунени меури, со цел денот на отворањето да прерасне во вистински празник и незаборавно доживување за целиот град.