Свет

Шефот на Airbus предлага заедничко европско тактичко нуклеарно оружје

Претседателот на управата на Airbus, Рене Оберман, денес повика европските земји итно да развијат заедничко тактичко нуклеарно оружје како одговор на растечкиот руски арсенал, пренесува Politico. Со ова, тој го прекрши еден од најголемите одбранбени табуа на континентот.

На Безбедносната конференција во Берлин, Оберман предупреди дека сегашната европска одбранбена позиција остава опасна празнина под прагот за стратешки одговор. Тој истакна дека Русија веќе распоредила „повеќе од 500 тактички нуклеарни боеви глави“ долж источниот фланг на НАТО и во Белорусија.

„Што би бил нашиот одговор на ограничен руски тактички удар со ограничени последици? Јас немам одговор – но сигурен сум дека вие имате“, рече Оберман пред присутните одбранбени и индустриски лидери.

Тактичкото нуклеарно оружје има помала експлозивна моќ, најчесто од 1 до 50 килотони, и е наменето за употреба на бојното поле, додека стратешкото оружје има моќ над 100 килотони и е создадено за уништување цели градови.

Оберман предложи Германија, Франција, Велика Британија и „други заинтересирани европски членки“ да започнат „заедничка и постепена програма на нуклеарно одвраќање“, при што програмата би го вклучувала и тактичкото ниво, за кое европските лидери досега ретко дискутирале јавно.

Франција и Велика Британија се единствените европски нуклеарни сили со независни арсенали, но нема заедничка европска доктрина за одговор на ограничен нуклеарен напад. Париз располага со околу 290, а Лондон со околу 225 боеви глави, но ниту една не е тактичка. Германија учествува во НАТО-мисијата за споделување нуклеарно оружје, но не поседува сопствено. За споредба, Русија има најголем светски арсенал со околу 5.580 нуклеарни боеви глави.

Оберман предупреди дека Европа ризикува погрешно толкување на стратегијата на Москва доколку се фокусира само на стратешкото оружје, занемарувајќи ги огромните руски резерви на тактичко наоружување. Веродостоен европски одговор, според него, би испратил „силна порака за одвраќање“.

Неговиот предлог сигурно ќе предизвика жестока дискусија во европските престолнини, каде што нуклеарната политика и натаму е исклучително чувствителна тема. Руската агресија врз Украина и повторените закани од Москва ја тераат Европа да разгледува прашања кои до неодамна беа незамисливи.

Дополнителен стимул за разгледување нуклеарни опции е растечката загриженост за сигурноста на САД како партнер и предупредувањето на германскиот министер за одбрана, Борис Писториус, дека Русија би можела да нападне членка на НАТО веќе во 2028 година. Полска претходно оваа година изјави дека е отворена за учество во програмата за споделување нуклеарно оружје.

Свет

Подводен ѕид стар околу 7.000 години откриен во Франција

Археолозите во Франција открија импресивен подводен ѕид стар приближно 7.000 години, што повторно ги разгоре легендите за потонати праисториски населби долж европските крајбрежја.

Откритието е направено во крајбрежна зона на Атлантикот, каде истражувачите со помош на современа подводна технологија детектирале масивна камена структура, скриена под морската површина илјадници години. Според експертите, станува збор за вештачки изграден ѕид, што укажува на постоење на организирана човечка активност уште во неолитскиот период.

Научниците сметаат дека ѕидот бил дел од населба или заштитна конструкција, која со текот на времето била потопена поради покачувањето на нивото на морето по последното ледено доба. Овој процес довел до исчезнување на бројни древни крајбрежни заедници, чии траги денес се наоѓаат под вода.

Откритието дава нови докази за теориите дека во праисторијата постоеле населени области кои денес се целосно потонати, што со векови било предмет на митови и легенди во европскиот фолклор.

Истражувачкиот тим најавува продолжување на археолошките истражувања со цел подобро да се утврди функцијата на ѕидот и животот на луѓето кои го изградиле, а резултатите би можеле значително да го променат разбирањето за раните човечки цивилизации во Европа.

Свет

Повеќе од милион домаќинства во Украина останаа без струја по масовните руски напади врз енергетската мрежа

Повеќе од една милион домаќинства низ Украина останаа без електрична енергија откако руските сили изведоа големи ноќни напади врз енергетската инфраструктура и индустриските објекти на земјата, соопштија украинските власти.

Нападите беа насочени кон клучни енергетски постројки и мрежни објекти во неколку региони, вклучувајќи ги Дњипропетровск, Кировоград, Миколаив, Одеса и Чернихив, при што беа употребени стотици беспилотни летала и проектили. Во нападите, најмалку пет лица се повредени, а пожарите што избувнаа на погодените локации се уште се гаснат додека екипите работат на враќање на снабдувањето со струја.

Украинскиот министер за внатрешни работи, Игор Клименко, потврди дека нападите предизвикале широки прекини на електричната енергија, а службите за итни случаи и енергетските работници се обидуваат да го стабилизираат системот пред приближувањето на студените зимски месеци.

Според досегашните извештаи, Русија продолжува со својата стратегија за погодување на критичната инфраструктура на Украина, што предизвикува сериозни прекини не само во снабдувањето со електрична енергија, туку и со вода и греење во некои области.

Украинските власти информираат дека процесот на обновување на мрежата е во тек, но дека е можно периодично враќање на нестабилното снабдување со енергија додека трае поправката на оштетените објекти.

Свет

Делхи воведува строга еко-мерка: старите автомобили остануваат без гориво

Од 31 март 2025 година, бензинските пумпи во индискиот главен град Делхи повеќе нема да смеат да полнат гориво во возила постари од 15 години. Новата мерка е дел од засилените напори за справување со сериозното загадување на воздухот, поради кое Делхи редовно се вбројува меѓу најзагадените метрополи во светот.

Според „Индијан експрес“, бензинските станици ќе бидат опремени со системи за вештачка интелигенција кои автоматски ќе ги препознаваат возилата што не ги исполнуваат еколошките стандарди и ќе го блокираат точењето гориво. Проценките покажуваат дека ограничувањето ќе опфати околу 100.000 регистрирани возила во град со над 21,5 милиони жители.

Паралелно со оваа мерка, градските власти најавија интензивна електрификација на јавниот превоз. Во текот на следната година, планирано е дури 90 проценти од автобускиот возен парк да биде заменет со околу 8.000 електрични автобуси, наместо сегашните кои главно користат компримиран природен гас (CNG). Целта е значително намалување на емисиите и подобрување на квалитетот на воздухот.

Инаку, Делхи и досега имаше формална забрана за сообраќај на бензински возила постари од 15 години и дизел возила постари од 10 години, но таа не се применуваше строго. Претходната градска власт на партијата Аам Аадми (ААП) беше критикувана поради недоволна контрола, додека новата администрација на хинду-националистичката БЏП, која ја презеде власта во февруари, најави решителни чекори за заштита на животната средина.

Иако мерките се вклопуваат во глобалниот тренд кон почиста мобилност, тие отвораат и прашања за социјалното влијание, особено врз граѓаните кои немаат финансиска можност да заменат старо возило со поново или електрично.