Економија

Македонија со значителен напредок во сигурноста на енергетското снабдување и пазарната интеграција во 2025 година

Македонија бележи значителен напредок во сигурноста на енергетското снабдување и интеграција на енергетските пазари во 2025 година во споредба со лани, покажува најновиот Годишен извештај за имплементација на Енергетската заедница за 2024 и 2025 година. Степенот на исполнување на обврските во областа „сигурност во снабдување“ е зголемен од 21% во 2024 година на 41% во 2025 година, а во областа „пазари и пазарна интеграција“ соодветно од 54% на 61%. Извештајот преку споредбата на состојбите во двете години го илустрира реалниот напредок.

Евидентно е дека државата прави крупни чекори напред во гасификацијата и трговијата со струја. Највидливи поместувања има во делот на пазарот на електрична енергија. Вкупната оценка за секторот електрична енергија расте од 48% во 2024 година на 62% во 2025 година. Додека најмногу внимание привлекува напредокот на пазарот на малопродажбата, каде што степенот на имплементација скокнал од 49% на дури 83%. Ова укажува на тоа дека правилата за конкуренција, пристапот на крајните потрошувачи и отворањето на пазарот за нови понудувачи се движат во позитивна насока. Подобрена е и сликата кај раздвојувањето на активности поврзани со електричната енергија од 84% на 91%, како и кај пристапот до електроенергетскиот систем, кој расте од 86% на 89%.

Позитивната вест во овогодинешниот пресек доаѓа и од секторот за сигурност во снабдувањето. Ако во 2024 година земјата имаше имплементација од скромни 21%, во 2025 година тој процент е речиси двојно зголемен и изнесува 41%. Ова е средна оценка за која предвид е земена сигурноста во снабдувањето со електрична енергија, каде бележиме раст од 29% на 36% , додека кај нафтата има благ пад од 48% на 41 %.

Она што во сигурноста на снабдувањето привлекува најмногу внимание е гасот, кој лани беше оценет со нула проценти (0%), а годинава скокна на 47%. Ова е јасен сигнал дека државата почнала посистематски да се подготвува за нови извори и рути на снабдување со гас. Односно, отпочнување на активностите за грчко–македонската интерконекција, која треба да ја зајакне физичката поврзаност на нашиот пазар и да внесе поголема диверзификација на снабдувањето со природен гас, придонесуваат Македонија практично да се отвори кон регионалните извори на природен гас.

Во областа на декарбонизација на енергетскиот сектор напредокот е постепен и ограничен. Односно, општата оценка расте од 49% на 50% и зголемен е степенот на имплементација на обновливите извори на енергија од 48% на 51%, со особено подобрување кај гаранциите на потекло од 40% на 60%, што е важно за следење и препознавање на „зелената“ енергија. Мерките за енергетска ефикасност, пак, ја подобруваат својата оцена од 66% на 68%, а целите за енергетска ефикасност до 2030 година и политичките мерки се оценети повисоко од 69% на 74%.

Општиот впечаток од Извештајот е дека институциите се подготвени во спроведувањето на политиките во енергетскиот сектор и напредок бележат регулаторниот орган, органите за конкуренција и државна помош, како и Државниот завод за статистика кој доби високи 92%.

Македонија гради посигурен, поотворен и попазарно ориентиран енергетски систем, со силни поместувања во сигурноста на снабдување и функционирањето на пазарите на електрична енергија.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.