Балкан

Србија нема да учествува на самитот ЕУ-Западен Балкан

Српскиот претседател Александар Вучиќ донесе неочекувана одлука на позицијата на Србија во односот со Европската унија – тој нема да присуствува на Самитот ЕУ–Западен Балкан во Брисел, оставајќи ја Србија без свој претставник на настанот. „За прв пат во последните 13 или 14 години, ниту јас, ниту некој друг нема да оди. Никој нема да ја претставува Република Србија, па затоа Западниот Балкан ќе биде без нас“, изјави Вучиќ за РТС.

Претседателот ја образложи својата одлука како начин да ја заштити владата од евентуален притисок и да не биде обвинет никој друг. Во последните 24 часа, како што рече, имал интензивни разговори со повеќе европски лидери, вклучувајќи ја претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, португалскиот премиер Антонио Кошта и францускиот претседател Емануел Макрон. „Сè што правам, го правам за граѓаните на Србија. Знам дека оваа одлука ќе предизвика критики, но верувам дека ја штитам Република Србија и нејзините интереси“, потенцираше Вучиќ.

Шефот на делегацијата на ЕУ во Белград, Андреас фон Бекерат, истакна дека ЕУ сакаше Вучиќ да присуствува на Самитот, но дека неговото отсуство е јасна порака дека Србија ќе го продолжи својот европски пат. Во однос на отворањето на Кластерот 3 во преговорите, Фон Бекерат напомена дека Србија ги исполнила техничките критериуми уште во 2021 година, но одлуката зависи од земјите-членки, кои не успеале да постигнат договор. Советот за општи работи ќе ја преиспита одлуката во јануари, врз основа на конкретни резултати во владеењето на правото, независноста на обвинителството, изборната реформа, слободата на медиумите и спроведувањето на препораките на ОДИХР.

Парламентарната претставничка за европски интеграции Елвира Ковач оцени дека ова е „тежок ден“ за Србија во процесот на пристапување, потенцирајќи дека Советот на ЕУ не го отвори Кластерот 3 поради непочитување на санкциите кон Русија.

Во меѓувреме, Србија го откажа и учеството на настанот „Здравица за добрите соседи“ во Брисел, каде другите земји од Западен Балкан ги претставија своите вина и традиционална храна. Според извори од ЕУ, постојат најави дека Белград би можел да се повлече и од европската иницијатива „Зелени ленти“, која има за цел забрзување на трговските и транспортните текови во регионот.

Александар Вучиќ со ова испрати јасна порака: Србија останува на европскиот пат, но под свои услови и со јасна одбрана на националните интереси.

Балкан

Милијардите на зетот на Трамп се селат од Белград на остров во Албанија?

Проектот на Џеред Кушнер, зетот на американскиот претседател Доналд Трамп, добил дозвола за изградба на островот Сазан во Албанија уште во декември 2024 година. Преддоговорот за закуп на островот е потпишан на 99 години, што му овозможува пристап до поранешната воена база на Енвер Хоџа.

Комплексот, со инвестиција над една милијарда долари, добил статус на „стратешки инвеститор под посебна постапка“, што значи дека државата Албанија ќе му помогне со добивање на дозволи и подготовка на земјиштето. Кушнер најавил дека проектот ќе вклучува луксузни објекти, но дел од островот ќе остане достапен за посетители. Албанскиот премиер Еди Рама го нарекол проектот „вода во пустина“, посочувајќи дека ќе донесе нов туристички живот.

Сепак, проектот предизвикува загриженост поради можни ризици од корупција и нетранспарентност. Економисти и познати публицисти во Албанија предупредуваат дека големите инвестиции во јавен имот без бизнис-план и студија за изводливост се алармантни.

Ситуацијата дополнително се комплицира со актуелните истраги на Специјалното обвинителство (СПАК) за корупција во Албанија, кои опфаќаат инфраструктурни проекти во Валона, вклучително и аеродромот кој треба да го користи идното одморалиште на Кушнер. Дел од соработниците на премиерот Еди Рама веќе се под обвинение, вклучувајќи ја и поранешната министерка за инфраструктура Белинда Балуку.

Медиумите како „Блумберг“ и „Гардијан“ истакнуваат дека инвестицијата би можела да предизвика политички тензија помеѓу администрацијата на Трамп и западните партнери, поради можен конфликт на интереси. Ричард Гренел, поранешниот специјален пратеник на Трамп, ја предложил инвестицијата, што се гледа како знак за политичка поддршка, но и потенцијален судир помеѓу дипломатијата и приватниот капитал.

Балкан

Голема акција во Турција – Уапсени над 170 лица

Тој на социјалните мрежи информира дека осомничените се уапсени поради претходни активности во рамките на Исламска држава, како и финансирање на таа организација.

Јерликаја изјави дека операциите за апсење се спроведени во 32 провинции, во координација со државното обвинителство, генералниот директорат на разузнавачката служба и националната разузнавачка агенција, јави Анадолија.

– Продолжуваме со операциите, 365 дена во годината, со цел да обезбедиме мир и стабилност во секој регион на нашата земја, нагласи турскиот министер.

Балкан

Бугарските улици повторно преплавени со масовни демонстрации

Синоќа Софија и градовите ширум Бугарија беа преплавени од илјадници граѓани кои изразија гнев и незадоволство од власта, барајќи фер избори и независно судство способно да се бори против длабоко вкоренетата корупција.

Овие масовни демонстрации дојдоа по минатонеделните протести против контроверзниот буџетски план за 2026 година, кој предвидуваше повисоки даноци и зголемени владини трошоци. По бурните реакции, владата го повлече планот, но притисокот од улиците ја принуди да поднесе оставка, исполнувајќи го клучниот услов на граѓаните.

Сега Бугарија, членка на ЕУ од 2007 година, се наоѓа без буџет и редовна влада, на само неколку недели пред историското приклучување кон еврозоната на 1 јануари, кога ќе стане 21-та членка на еврозоната и ќе воведе еврото како официјално средство за плаќање.

Претседателот Румен Радев наскоро ќе назначи привремена влада и ќе закаже предвремени избори – веќе осми по ред од 2021 година.

Демонстрантите не бараат само оставки – тие инсистираат на избори кои нема да бидат компромитирани со манипулации, купување гласови и фалсификување резултати, како што се случи во претходните изборни циклуси.

Во центарот на гневот е влијателниот олигарх Делјан Пеевски, кој е под санкции од САД и Велика Британија. Неговата партија, Алијанса на права и слободи, ја поддржа коалицијата на партијата ГЕРБ предводена од поранешниот премиер Бојко Борисов, што само го засили чувството на незадоволство меѓу граѓаните.

Народот бараат слободни и фер избори, без манипулации, купување гласови и изборни фалсификати кои ја обележаа претходната кампања. Главната причина на нивната фрустрација е влијанието на олигархот Делјан Пеевски, санкциониран и од САД и од Велика Британија, чија што партија – Алијанса на права и слободи – го поддржа коалицискиот владин блок предводен од поранешниот премиер Бојко Борисов.