Развојот на оваа технологија оди со огромна брзина. Компаниите секојдневно лансираат нови платформи и функции, обидувајќи се да останат чекор пред конкуренцијата. Резултатот е експлозија на алатки што стануваат дел од секојдневието на милиони луѓе ширум светот.

Апликациите базирани на вештачка интелигенција, како ChatGPT, се меѓу најбрзо растечките технолошки производи во историјата. За само неколку дена од лансирањето привлекоа над еден милион корисници, а за неколку месеци таа бројка достигна десетици милиони. Во меѓувреме, големите технолошки компании инвестираат милијарди долари во развој, центри за податоци и нови решенија засновани на ВИ.

И покрај ентузијазмот, експертите предупредуваат: вештачката интелигенција не е магично решение за сè. Клучот е во тоа како ја користиме.

Вештачката интелигенција како „засилувач“, не како замена

Канадската компјутерска научничка Саша Лучиони, која работи на развој на отворени ВИ-модели, ја опишува вештачката интелигенција како алатка што го засилува она што веќе го носиме во себе – и доброто и лошото.

Според неа, пред да почнеме да користиме вакви алатки, добро е да си поставиме неколку клучни прашања.

1. Дали ја користиме вистинската алатка?

Не сите ВИ-системи се создадени за истите задачи. Иако најпопуларните платформи можат да направат многу работи одеднаш, често постојат поспецијализирани алатки што се многу попрецизни за конкретни потреби – било да станува збор за научни анализи, учење, креативна работа или технички проблеми.

Наместо автоматски да се потпираме на најпознатата апликација, вреди да се истражи што сè постои и да се избере алатката што најдобро одговара на задачата.

2. Колку се сигурни одговорите?

Вештачката интелигенција може да звучи убедливо, но тоа не значи дека секогаш е во право. Таа понекогаш создава информации што звучат логично, а сепак се неточни или целосно измислени.

Затоа, експертите советуваат секогаш да се проверуваат добиените одговори, особено кога станува збор за работа, образование или важни одлуки. Критичкото размислување останува незаменливо.

3. Што споделуваме со вештачката интелигенција?

Еден од најчестите превиди е лесното споделување лични податоци. Сè што внесуваме – текст, фотографии или документи – може да биде обработено, складирано или искористено според правилата на платформата.

Лични, чувствителни или интимни информации не треба да се внесуваат во вакви системи, особено ако не сме сигурни како се заштитени податоците. Приватноста останува сериозно прашање, а искуствата од различни земји покажуваат дека злоупотребите не се исклучок.

4. Дали навистина ни е потребна ВИ за сè?

Иако вештачката интелигенција може да заштеди време, не значи дека треба да ја користиме за секоја ситница. Понекогаш задачите можеме да ги завршиме самостојно или со едноставни алатки, без дополнителна технологија.

Покрај тоа, ВИ не може да донесува одлуки засновани на човечки вредности – што е исправно, што е морално или што е етички прифатливо. За такви прашања, човечкиот разговор и искуството се незаменливи.

И цената што не ја гледаме

Развојот на вештачката интелигенција има и еколошка цена. Центрите за податоци трошат огромни количини енергија и вода за ладење на серверите, што отвора нови прашања за одржливост и влијание врз животната средина.

Вештачката интелигенција ќе биде дел од нашите животи и во иднина, особено како што сè повеќе комуницираме и работиме онлајн. Но, тоа не значи дека треба да ѝ ја препуштиме секоја одлука. Како што предупредуваат експертите, најголемата вредност е да ја користиме ВИ како помошна алатка, а не како замена за човечката креативност, критичко размислување и поврзаност со другите.