Тетово, 15 август 2021 (МИА) – Куповите смет оставени на земја околу преполните контејнери, кои се карактеристична слика за Тетово, особено годинава и во летниот период со високи температури, претставуваат голема опасност за здравјето на граѓаните, алармираат стручните лица од областа на здравствената екологија.
Комуналната општинска служба секојдневно го собира сметот од контејнерите, но постојат и голем број места каде нема садови за одлагање отпад, па се создаваат мини-депонии.
Доктор Ратко Давидовски, специјалист по хигиена и здравствена екологија при Центарот за јавно здравје во Тетово потенцира дека секоја органска материја на овие високи температури многу бргу се распаѓа и на тој начин се развиваат сите можни бактерии што можат да доведат до сериозни последици по здравјето на луѓето.
Остатоци од домашни животни, коски со парчиња месо, делови од храна и слични органски материи, кои најчесто се среќаваат покрај контејнерите, се најопасниот вид отпад по човековото здравје.
– Сето тоа се распаѓа и станува извор на бактерии и вируси. Не само месото, туку и лубеница на пример. Се што е органско се распаѓа и овозможува да се развиваат многу бактерии. Имаме палета бактерии, од кои најчести се некои како ешерихија коли, ентеро бактерии, полиформни бактерии, салмонела, клостридиум, нема бактерија која не е присутна на таа температура, објаснува д-р Давидовски.
Така оставениот смет на земјата и високите температури се лошата комбинација кој доведува до развој на бактериите.
– Безбедна температура да нема развој на бактерии е до 5 степени и над 65 степени. Од 5 до 65 степени народски кажано „оро играат бактериите“. Кога има температура на воздухот 40 степени, на асфалт е 50 степени, па експоненцијално ако се развиваат и се делат за дваесет минути, сега за пет минути се размножуваат бактериите од кои можат да се заболат луѓето, објаснува докторот.
Тој ја потенцира потребата на тие места каде долго време стоел сметот и разградените органски материи да се исчисти и да се изврши дезинфекција. Докторот вели дека не треба многу средства за дезинфекција со оглед што има доста евтин начин на дезинфицирање.
– Препораките на ова време се покрај да се исчисти со миење на местата каде имало смет, да се изврши дезинфекција со хлор гранули или со прашок хлор. Местото да се испрска со хлор, да се дезинфицира. Тоа е доста евтин начин на дезинфекција, само треба да се внимава затоа што тоа е ризична работа, треба обучен човек да ја направи дезинфекцијата. Треба да се фрлаат гранулите со ракавици и да се остранат од рацете безбедно после тоа. Има и други работи ама најдобро е со хлор. Го убива и мирисот, вели д-р Давидовски.
Според здравствените стандарди и протоколи, дури и самиот непријатен мирис претставува загрозување на здравјето, а распаѓањето на органските материи е веќе надополнување и уште поголема опасност по човековите животи. Тука е и опасноста и од неорганскиот отпад, како неправилно одложен медицински отпад и сличен вид на смет.
– Непријатна миризба претставува загрозување на здравјето според Светската здравствена организација (СЗО) односно нарушување на физичка и социјална благосостојба. Кога ќе има непријатна миризба во средина каде се живее, тоа предизвикува гадливост и потоа влијае во социјалниот дисбаланс, објаснува Давидовски.
На разни начини долги години жителите на Тетово се соочуваат со загадена животна средина и опасности по нивното здравје. Изминатите години претоварната станица во самиот град служеше како место за депонирање отпад. Оставањето на отпад на земја се смета за една од причините за загадување на воздухот и присуство на отровните Пи-Ем 10 честички.
Градот под Шар Планина неколку години наназад се наоѓа на првото место на листите на најзагадени градови во државата и низ Европа, а студија покажа дека градот има најголем смрност кај населението причинето од загадувањето на воздухот.
Веќе втор мандат тетовската градоначалничка Теута Арифи најавува дека се работи на долгорочното решение за справување со отпадот – формирање на заедничко комунално претријатие на полошките општини, кои ќе имаат и регионална депонија со крајна фаза за третман и рециклирање на отпадот.
Координаторот на советничката група на ВМРО-ДПМНЕ во Советот на Град Скопје, Мартин Стојановски, вечерва по завршување на средбата со приватните превозници информираше дека дале предлог да се зголеми цената по километар од 70 на 100 денари во период од први декември до мај следната година. Тој побара што е можно побрзо да се свика вонредна седница на Град Скопје, на која овој предлог ќе се стави како точка на дневен ред. Претставниците на приватните превозници се задоволни од предлогот, се откажуваат од најавената блокада, но во текот на утрешниот ден нема да возат.
– Дадовме предлог дека ние ќе иницираме вонредна седница со единствена точка да ги прифатиме условите на приватните превозници за покачување на цената за километар, заклучно со месец мај 2025 година. Како што бевме информирани од приватните превозници, цената е 69 до 70 денари за изминат километар. Нашиот предлог е со измена со одлука на Совет, цената да биде 100 денари од километар заклучно со мај, додека им трае првиот дел од договорот, изјави Стојановски.
Тој додаде дека приватните превозници го прифатиле предлогот и напомена оти се надева дека утре или задутре ќе се одржи вонредната седница и заедно со останатите советници ќе го изгласаат предлогот.
Ваквото зголемување, како што посочи, нема да значи зголемување на цената на билет што ја плаќаат граѓаните.
– Се надевам дека и градоначалничката Данела Арсовска ќе ја стави како точка на дневен ред оваа иницијатива и ќе го прифати овој предлог, за најдоцна до понеделник веќе да ги имаме приватни превозници на улиците. Повикувам на разум кај сите колеги советници и на разум на градоначалничката да им се исплати долгот на приватните превозници, затоа што пред малку бев информиран дека на некои од приватните превозници не им е исплатен долгот од петти, а на некои од шести месец, рече Стојановски.
Прашан дали има доволно буџет за да се обезбедат овие средства, Стојановски одговори дека ќе побараат измени во буџетот за декември.
– Ќе побараме да има измена во буџетот за декември, затоа што преостанува уште еден месец до крајот на годината, додека за месеците од јануари до мај ќе има нов буџет што ќе се гласа во декември. Треба да има предвидени средства и тие да бидат наменски за покачување на цената по километар за приватните превозници, за да може да се искористат за исплата, за граѓаните веќе да не чекаат по станиците на минусните температури, додаде Стојановски.
Претставникот на приватните превозници Јовица Зафировски по средбата изјави дека се откажуваат од блокадите што ги најавуваа за понеделник, посочувајќи дека е одличен предлогот на советниците на ВМРО-ДПМНЕ.
– Цело време повикуваме на состаноци, да не повика кој било, за да можеме да си го кажеме конкретно нашиот проблем. Ниска ни е цената за изминат километар, немаме верификувани извештаи, имаме долг, бараме само решение на нашите проблеми, сакаме да бидеме сервис на граѓаните во Градот Скопје. Предлогот е одличен, го прифаќаме. Иако е времена мерка, веруваме дека во понатамошните преговори и со градот и со советниците, ќе се изгласа некое трајно решение, рече Зафировски,
Катастрофална е состојбата која ја затекнавме во поголем дел од ученичките и студентските домови, а создадена во време на претходната Влада. Во некои од домовите има сериозни индиции за криминал и ќе поведеме соодветни постапки за да се побара одговорност од досегашните директори, рече министерката за образование и наука проф. д-р Весна Јаневска, одговарајќи на пратеничко прашање во Собранието.
„Ќе го посочам студентскиот дом „Пелагонија“ во Скопје, каде нема топла вода и храна, а вработените не земале плата, затоа што создаден е долг од 34 милиони денари. Но, спречивме целосен колапс, интервентно издвоивме 5 милиони денари, за да можат да се исплатат барем платите и да се обезбеди здравствено осигурување“, рече Јаневска, додавајќи дека и државниот ревизор констатирал доста забелешки за работењето на претходната Влада во делот на ученичкиот и студентскиот стандард.
„Откриен е и случај во кој директор на домот купувал пилешко месо на големо по цена од 570 денари за килограм, иако малопродажната цена во маркетите била 270 денари и децата повторно реагирале дека не добивале доволна количина на храна“, информираше министерката.
Потенцираше и дека се срами од условите кои ги видела во ученичкиот дом „Лазар Лазаревски“ во Велес, каде капацитетот од 300 легла е пополнет само со 100 студенти, затоа што најголем дел од собите се тотално руинирани, како и санитарните јазли.
„За 5 месеци направивме многу повеќе отколку претходната Влада за 7 години. Но, не може сé одеднаш. Продолжуваме да работиме во интерес на младите и за нив ќе обезбедуваме доволно средства“, рече Јаневска.