Македонија

НА ДЕНЕШЕН ДЕН: Во Охрид се родил македонскиот војвода Методија Патчев, а во Малеш е дигнато Разловечкото востание

Патчев е еден од најпознатите македонски револуционери од преиодот пред Илинденското востание. Делото на ТМРО му било над се, а со своите постапки секогаш бил правичен и бескомпромисен.

Тоа се херои, гледајте како се бореа за својата идеја и сами се убија, им рекол турскиот потпоручникот Нијази-бег и наредил почесен плотун над мртвите тела на комитите и нивниот војвода Методија Патчев, во прилепско Кадино Село, на 7 април 1902 година.

Така завршил животот на војводата Патчев, кој е роден на денешен ден, 20 мај 1875 година и имал само една година, кога на другиот крај од Македонија, на истокот, на 20 мај 1876 година било дигнато Разловечкото востание.

Средба со Делчев

Неговите родители, Јаќим и Марија биле сиромашна рибарска фамилија. Јаќим не сакал неговите деца да го наследат занаетот, па затоа Коста и Сандре ги дал да го учат ќуркчискиот (кожарски) занает, а синот Никола не сакал да чиракува, велел дека душата ќе му смрди на штавени кожи. Методија како најмал го дал да учи, а ќерка му Вета ја оставил дома за да и помага на мајка си, бидејќи во куќата биле пет мажи.

Методија завршил основно училиште и четири класа класно училиште во Охрид. Бидејќи родителите биле сиромашни, не можеле да го испратат на школување надвор од Охрид, иако за тоа и тој и тие мечтаеле. Затоа извесно време работел во ќуркчиските дуќани, а и како рибар му помагал на татка си.

Кога заштедил малку пари, во почетокот на 1886 година го напуштил родниот град, заминал во Солун, па во Софија, а потоа во Самоков отпочнал курс во специјалното училиште, каде се изучувале повеќе занаети. Таму бил активен и ученичкиот кружок, кој бил посетуван од раководителите на ВМРО, меѓу кои и Гоце Делчев.

Во 1896 година се вратил во Охрид и се занимавал со учителска дејност во основното училиште „Св. Кирил и Методи“. Во истото училиште за учител бил назначен и неговиот сограѓанин Христо Узунов. Истата година влегол во ТМОРО. Во 1894 година, само една година по формирањето на ВМРО во Солун, се формирала и охридската револуционерна организација. До 1900 година во револуционерниот комитет влегле Христо Узунов, Методија Патче, Кирил Прличев, Лука Групче, Климе Заро, Анастас Каневче и други. Узунов и Патче многу придонеле за омасовување на револуционерното движење во Охридско. Често пати Узунов, за да не биде забележан од турските власти, по куќите каде што требало одел облечен како поп, а Методија Патче му го носел како клисар котлето со „светена вода“.

Поради ликвидација на кодош во Охрид, иако немало сведоци, Патчев бил уапсен од турската власт и осуден на 15 години робија во битолскиот затвор, а во 1901 година бил амнестиран.

По излегување од затворот, во учебната 1901/1902 година Методија Патче бил назначен за учител во Прилеп. Но, турската власт му забранила да работи како учител, па преминал во илегала и се приклучил на четата на Марко Лерински (Георги И. Ѓуров). Тој бил бугарски офицер кој, придобиен од Гоце Делчев и Ѓорче Петров во 1900 година, станал член и војвода на МРО. Со неговата официрска подготовка, и организациски способности, придонел за обука на македонските револуционери и војводи, меѓу кои бил и учителот Патче. Во октомври 1901 година, Методија Патче бил назначен за војвода на чета во Прилепско. Со намера да привлече и зачлени поголем број комити во Организацијата, патувал низ прилепскиот регион и за кусо време дошле до израз неговите организаторски способности.

Последната битка во Кадино Село

Откако на 6 април 1902 година, на селската слава Благоец, војводата Патчев дошол со шестмина комити во прилепско Кадино Село, за да покрсти нови членови за организацијата, бил предаден и опкружен од турскиот аскер и башибозук. Додека војводата со четата биле сместени во старата кула, а народот за тоа време бил во црква, околу пладне во селото дошле околу 500 вооружени луѓе, меѓу кои аскер од Битола.

Претходно четата не била известена за движењето на силниот аскер кон Кадино Село и немала ниту време и можност да се извлечат од кулата и селото. Од сите страни опколени, четата се забрикадирала во кулата. Започнала нерама јуначка борба која траела до наредниот ден (7 април 1902 година), до моментот кога на четата им снемало муниција. На Патче и комитите не им преостанало ништо друго освен да се предадат или да умрат. На повикот од аскерот да се предадат одговориле дека „македонски борци не се предаваат“. Со песна, после 24-часовна борба, Методи Патчев и неговите соборци со последните куршуми извршиле колективно самоубиство.

Откако стивнала пукотницата, Турците влегле во кулата, а глетката била потресна. Со прострелни рани комитите како да и оддавале последен поздрав на својата мајка земја и на својата татковина Македонија. Тогаш командантот, потпоручникот Нијази-бег, кој подоцна бил еден од истакнатите членови на Младотурската револуција, покажувајќи на положените тела на комитите, пред аскерот изјавил: „Тоа се херои. Гледајте како се бореа за својата идеја. Сами се убија“. И, по негова заповед, со плотун преку мртвите тела, Турците им оддале почит на македонските јунаци.

За војводата Методија Патче се испеани повеќе песни, а една од нив е и „Јас Методи Патче од Охрида“.

Разловечко востание

На денешен ден пред 143 години во селото Разловци во Источна Македонија било дигнато Разловечкото востание против османлиската војска. И покрај неуспехот на востанието, тоа подоцна имало големо значење за будењето на националната свест на македонскиот народ.

Македонија

Западен Балкан како еден: Муцунски јасно за иднината во ЕУ

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, користејќи ја симболиката на виното како сврзно ткиво на регионот, испрати силна порака до европските партнери. Тој потенцираше дека иако евроинтеграцијата е технички процес, суштината е во регионалната кохезија.

„Ниту една држава не смее да остане изолиран остров. Иако системот е поставен така што не мора сите да влеземе во исто време, нашата крајна цел е таму да бидеме заедно“, дециден е Муцунски.

Тој повлече паралела со македонското грозје, кое често е „тајната состојка“ во регионалните вина, заклучувајќи дека кога работиме заедно, создаваме „вистински европски производ“ со кој сите се гордеат.

Новата еврокомесарка за проширување, Марта Кос, внесе нова енергија и емоција во дискусијата. Таа упати критички осврт кон бирократизацијата на процесот, нагласувајќи дека премногу се зборува за политика, а премалку за луѓето и културата кои го дефинираат Балканот.

„Понекогаш сакам да им кажам на земјите од регионот: не мора толку да ни се докажувате. Вие сте дел од нас. Она што го правиме сега е само формализирање на таа реалност“, порача Кос, ветувајќи дека ќе работи на зголемување на видливоста на Балканот меѓу членките на ЕУ.

Комесарката Кос го заврши своето обраќање со необично ветување кое веднаш стана метафора за нејзиниот мандат: по затворањето на преговорите со секоја земја, таа лично ќе го освои нивниот највисок планински врв. За Македонија – тоа е Кораб.

Македонија

Собранието пред одлука: Договорот за меѓуграничниот железнички тунел со Бугарија на дневен ред

На продолжението на 76-та седница, пратениците ќе ја донесат конечната одлука на договорот со Софија – ратификацијата на изградбата на меѓуграничниот железнички тунел кој треба конечно да ги спои двете метрополи по шини.

Договорот, ставен на хартија на 6 ноември во Ѓуешево од страна на министрите Николоски и Караџов, ги дефинира сите важни точки: од технички решенија до финансиски конструкции.

Тунелот од 2,4 километри, кој геометриски прецизно е поделен на половина меѓу двете држави, ќе се протега на релација Софија – Ѓуешево – Крива Паланка – Скопје.

Освен железницата, Собранието ќе решава и за иднината на домашното производство на струја. На дневен ред, по скратена постапка, се државните гаранции за амбициозните проекти на ЕСМ: Новите соларни капацитети на ФЕЦ Битола 3 со поддршка од ЕБОР и германската КфВ банка и фополнителни средства за ревитализација на постојните хидроелектрани.

Во пакетот економски реформи влегуваат и измените на Законот за буџети и Законот за експропријација, чија цел е забрзување на капиталните инвестиции преку поедноставени процедури.

Атмосферата во законодавниот дом дополнително ќе ја загрее Резолуцијата за осуда на опозициските манипулации. Власта бара потврда на своите стратегии против илегалната миграција, директно удирајќи по реториката на политичките опоненти.

За крај, пратениците ќе поминат низ обемен „брз тракт“ на законски измени кои допираат речиси секоја сфера: измени во законите за полиција, возила и сообраќајна безбедност, корекции во извршувањето на санкциите и прекршочните одредби и редефинирање на правилата за државните награди.

Македонија

ЕУ ја отвора вратата: Македонија чекор по чекор кон внатрешниот пазар на Унијата

Иако унгарското вето за Украина го блокираше официјалното усвојување на заклучоците за проширувањето, Данска, како актуелен претседавач со Унијата, не дозволи пораките до Скопје да останат во фиока. Под етикетата „Заклучоци на Данското претседателство“, Брисел испрати јасен декор на поддршка, но и строг потсетник за домашните задачи кои остануваат камен-темелник на македонскиот пат кон Европа.

Пораката од европските метрополи е недвосмислена: втората меѓувладина конференција и отворањето на „Кластерот Темели“ се на само еден чекор – промена на Уставот. Советот на ЕУ потврди дека е подготвен за итно продолжување на преговорите, без дополнителни политички одлуки, штом Македонија ја исполни преземената обврска.

ЕУ го поздравува фактот што евроинтеграцијата останува стратешки приоритет, но бара „брзи и решителни акции“. На мета на критиките се:

Владеењето на правото: Потребна е челична волја за заштита на независноста на судството.
Кривичниот законик: Брисел инсистира на нов закон усогласен со европските стандарди.
Администрацијата: Се бара итна модернизација и зголемување на капацитетите.

Додека внатрешните реформи одат со забавено темпо, Македонија добива „чиста петка“ за својата геополитичка ориентација. Советот силно ја пофали земјата за целосното усогласување со надворешната и безбедносната политика на ЕУ, вклучително и рестриктивните мерки, што се толкува како кристално јасен сигнал за тоа каде припаѓа државата.

Брисел не заборава на договорите. Потсетувањето за „спроведување со добра волја“ на договорите со Грција и Бугарија останува константа во секој документ. Сепак, на економски план доаѓаат добри вести – напредокот на железничкиот Коридор 8 е оценет како стратешки успех, а првите исплати од Механизмот за реформи и раст веќе даваат конкретни придобивки за граѓаните.