Свет

Сите зборуваат за голема војна, Американците стационирале 40.000 војници, воените бродови се на клучни позиции, пристигнуваат и „Раптори“.

Соединетите Американски Држави ја зајакнуваа својата воена присутност на Блискиот Исток во текот на изминатата година, а наскоро ќе пристигнат и воздушни засилувања, пишува американската медиумска куќа CNN, давајќи преглед на позициите на кои се наоѓаат американските сили, подготвени да му помогнат на сојузникот Израел и да ги заштитат американските интереси во регионот.

„Никогаш нема да се двоумиме во заштитата на нашите сили и интереси на Блискиот Исток и во поддршката на одбраната на Израел и нашите партнери во регионот“, повтори неодамна американскиот министер за одбрана Лојд Остин, откако американските сили повторно интервенираа за да му помогнат на Израел во одбраната од ирански напад. Ова беше втор пат оваа година американските сили да му помагаат на Израел во пресретнување на ракети од Иран.

Аналитичарите истакнуваат дека американската поддршка на Израел е клучна за безбедноста на таа земја, без оглед на супериорноста на израелската воена обука, опрема, финансии и разузнавачки апарат во споредба со соседните земји. Дополнително, американските сили делуваат како средство за одвраќање од напади врз Израел, кој од своето основање постои во непријателско опкружување. На 1 октомври, во вторник, два американски морнарички разурнувачи во источниот Медитеран испукале околу 12 пресретнувачи со цел да запрат речиси 200 ирански проектили, испукани кон Израел како одмазда за нападот на Либан. „Горд сум на вештините и храброста на американските сили“, коментираше тогаш Лојд Остин.

Американските сили беа и сами мета во повеќе наврати претходно оваа година. Локални милитантни групи, кои главно се финансирани од Иран, изведуваа напади со низок интензитет врз американски цели во Ирак и Сирија. Овие напади се намалиле во последните месеци, пишува CNN. Сепак, регионот денес е на работ на бездната, со невидена ескалација на конфликтот.

До август, вкупниот број на американски војници на Блискиот Исток беше околу 40.000. И покрај тоа, САД сака јасно да стави до знаење дека пообемни напади би предизвикале силен одговор.

На почетокот на август, Пентагон најави испраќање на ударна група носачи на авиони „Абрахам Линколн“ (USS Abraham Lincoln Carrier Strike Group – CSG) во регионот, која пристигна подоцна во текот на месецот. Ударната група се состои од илјадници морнари и маринци, распоредени на три разурнувачи и авијациското крило на носачот на авиони. На почетокот на октомври, носачот на авиони Линколн, неговото авијациско крило (кое се состои од осум ескадрили) и О‘Кејн, еден од разурнувачите со водени проектили кои се дел од ударната група, се наоѓале во Оманскиот Залив. Воените бродови „Спрјуанс“ и „Френк Е. Петерсен Џуниор“, исто така разурнувачи со водени проектили кои се дел од ударната група, оперирале во Црвеното Море. Ударните групи како „Абрахам Линколн“ претставуваат клучни компоненти на американската поморска моќ.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.

Свет

По инцидентот на Универзитетот Браун, Трамп ја замрзнува програмата за лотарија за зелена карта

Американскиот претседател Доналд Трамп денес нареди итна суспензија на програмата за лотарија за визи за разновидност – попозната како лотарија за зелена карта – преку која, според властите, во САД влегол осомничениот за смртоносните пукања на Универзитетот Браун и убиството на професор на МИТ.

Секретарката за внатрешна безбедност Кристи Ноем соопшти на платформата X дека, по директна наредба од Трамп, им наложила на Службите за државјанство и имиграција веднаш да ја стопираат програмата, јавува Асошиејтед прес. „На оваа презрена личност никогаш не требало да ѝ биде дозволено да влезе во нашата земја“, изјави Ноем, осврнувајќи се на осомничениот, португалскиот државјанин Клаудио Невес Валенте.

Невес Валенте (48) се сомничи дека извршил вооружен напад на Универзитетот Браун, при што загинаа двајца студенти, а деветмина беа повредени, како и дека стои зад убиството на професор на Масачусетскиот институт за технологија. Американските власти соопштија дека тој бил пронајден мртов синоќа, со самонанесена прострелна рана.

Според полицијата во Провиденс, Невес Валенте бил студент на Универзитетот Браун од 2000 година. Судските документи покажуваат дека во 2017 година добил виза за разновидност, а неколку месеци подоцна и статус на постојан легален престој во САД. Сепак, неговото движење и место на живеење во периодот меѓу напуштањето на колеџот во 2001 година и добивањето на визата остануваат нејасни.

Програмата за виза за разновидност секоја година доделува до 50.000 зелени карти преку лотарија на државјани од земји кои се слабо застапени во американските имиграциски текови, при што голем дел од апликантите доаѓаат од африкански држави. Бидејќи програмата е воспоставена со акт на Конгресот, експертите предупредуваат дека нејзината суспензија „речиси сигурно ќе предизвика правни предизвици“.

Само во 2025 година, речиси 20 милиони луѓе аплицирале за лотаријата, а повеќе од 131.000 кандидати биле избрани, вклучувајќи ги и членовите на семејствата на добитниците. По изборот, кандидатите поминуваат низ строги безбедносни и административни проверки пред да им биде дозволен влез во САД. Таа година, португалските државјани освоиле 38 места.

Добитниците на лотаријата се покануваат да аплицираат за зелена карта, да поминат интервјуа во американските конзулати и да бидат подложени на истите проверки на биографијата како и сите други идни постојани жители.

Трамп и во минатото отворено се спротивставуваше на програмата за виза за разновидност. По ноемврискиот напад врз припадници на Националната гарда, кога напаѓачот беше идентификуван како авганистански државјанин, неговата администрација воведе уште построги имиграциски правила за Авганистан и други земји.

Во рамки на својата агенда за масовни депортации, Трамп настојува да ги ограничи или укине и другите законски патишта за легална имиграција, вклучувајќи ја лотаријата за визи и правото на државјанство по раѓање. Врховниот суд на САД неодамна се согласи да го разгледа неговото оспорување на ова уставно право.