Премиерата на „Црно семе“ во Битолскиот народен театар се совпаѓа со две годишнини: 100 години од издавањето на Абецедарот, букварот на македонски јазик отпечатен во Атина во мај 1925 на лерински народен говор и 90 години од раѓањето на Ташко Георгиевски. Со режисерот Андреј Цветановски зборуваме за истовремената универзалност, но и посебноста на трагичната судбина на ликовите, кои на Садизмот и Бескрупулозноста одговараат со Чистота и Истрајност.

Романот „Црно семе“ на Ташко Георгиевски од 1966 е потресно дело што ја отвора темата за македонскиот идентитет. Кој е вашиот мотив за оваа нова драматизација (по онаа за истоимениот филм од 1971 на Кирил Ценевски) – дали конкретната судбина на населението од Егејска Македонија или третирањето на универзални теми за човечките права, репресијата и облиците на отпор?

Темата на „Црно семе“ е голема, посебно за историјата на Македонецот од Егејска Македонија. Но таа е релевантна и за сите други приказни за луѓето кои завршиле на слични места како островите кои се користеле како концентрациони кампови. Морам да признам дека двете причини постоеја во мојата глава и наизменично стануваа приоритетни во делот на подготовка за пробите. Но како што се кристализираше сликата во мојата глава, така сфатив дека големината на темата е универзална, и дека секој мал народ има слична судбина во однос на непризнавањето на потребата да се чувствуваат како свои. Преку занимавањето со прашањето дали треба да се издржи и да се остане свој и покрај сите притисоци, мислам дека направивме претстава која зборува за индивидуалното страдање и начинот на кој секој еден човек го носи крстот, и како се бори со тоа да остане свој, но и што е она што го крепи да издржи, бидејќи „Мислата е посилна од сè“!

Се има впечаток дека во медиумите и кај стручната јавност (лингвисти, историчари), подолг период темите поврзани со децата-бегалци и воопшто со историјата на Егејска Македонија отсуствуваат. Па и во уметноста, како таа да замира со заминувањето на повозрасната генерација автори, кои како и Георгиевски ја доживеале судбината за којашто пишуваат. Дали вашата претстава е обид за заживување на оваа дискусија, која нужно повлекува и политички толкувања?

Мислам дека е многу важно да зборуваме за нашите теми и за нашите приказни. Приказните кои постојат во нашата традиција треба да останат живи за новите генерации да не ги заборават и да им станат туѓи и далечни. А мислам дека веќе сме оддалечени од темата, посебно младите генерации кои не ја знаат приказната за големиот егзодус и раселувањето на 28 илјади деца во период од две години. За да се создава национално чувство, треба да ги знаеме своите приказни. Потребно е да ја знаеме својата историја и многу потребно е да ги раскажуваме нашите приказни. Бидејќи ако ние не ги раскажуваме, нема да има кој да ги раскажува. Со текот на времето ќе паднат во заборав.

Целото интервју можете да го прочитате на off.net.mk

Синоќа во Народен театар – Битола премиерно се изведе претставата „Црно семе“ во режија на Андреј Цветановски. Се работи за праизведба на романот на писателот Ташко Георгиевски од 1966 година, кој за прв пат се поставува во театар. А ова е второ негово дело со сценска адаптација по „Рамна земја“ во 1985 година во МНТ. 

На премиерата на претставата присуствуваше и дел од неговото семејство и потомци за кои оваа претстава има посебно емотивно значење бидејќи се поставува во годината кога се одбележуваат 90 години од неговото раѓање.

„Прекрасно во секој случај, се враќаат некои моменти. Убаво е чувството но на моменти и тажно. Татко ми ќе беше задоволен и ние сме целосно задоволни. Бевме многу пријатно изненадени и ни беше многу драго што се разви целата оваа приказна. Особено затоа што оваа година се 90 години од неговото раѓање, што е убав начин да се почне оваа годишнина. Практично ова е прв настан а следат уште неколку. Ќе има некое реиздание но за жал немаме некој материјал погоден за прво објавување. Можеби во некоја подалечна иднина ќе се пронајде некој материјал погоден да се преработи.“ – вели Кристи Георгиевски, помладиот син на Ташко.

Култниот роман на Георгиевски, кој во детството живеел во селото Старавина во Битолско Мариово, по дваесетина години е прво дело од редот на најзначајните дела на македонската книжевност кое се поставува во Народен театар – Битола. Се смета дека овој роман е еден од антологиските романи кои зборуваат за Македонецот и неговата судбина. А со претставата режисерот се обидува да ја потсети публиката која ќе ја погледне премиерата, на една голема голгота на македонците од Егејска Македонија после втората светска војна и нивните трагични судбини. Таа нивна приказна треба да биде запишана во нашиот генетски код како народ бидејќи е потребно приказната да остане жива.

Во претставата играат: Мартин Мирчевски, Огнен Дранговски, Васко Мавровски, Никола Стефанов, Никола Пројчевски, Петар Горко, Борче Ѓаковски, Александар Стефановски, Александар Димитровски, Александар Копања, Марија Цветановска, Петар Спировски, Живко Борисовски и Хари Михајловски. Кои синоќа беа наградени со повеќеминутен аплауз на публиката.

Извор: kultura24.mk

Силни емоции до солзи предизвика кај публиката вчерашната премиера на претставата „Црно семе“ на Народниот театар од Битола, работена по романот на писателот Ташко Георгиевски, а во режија на Андреј Цветановски. Ова беше прва театарска драматизација на славното дело на Георгиевски објавено во 1966, за кое семејството ги отстапи авторските права на Битолскиот театар, а драматизацијата е на Јелена Цветановска.

Пожртвуваната игра со целосно вложување на 17-те актери, како и темата за страдањата на Македонците од Егејскиот дел кои минале низ пекол само затоа што не сакале да се откажат од својот идентитет, ја трогна до солзи публиката. Актерите на сцената играа во вода, песок и прашина за што пореално да го остликаат ужасот низ кој минала група Македонци кои за време на Граѓанската војна во Грција (1946-1949) биле затворени на превоспитување на пуст остров во Грција. Таму од нив, преку бројни малтретирања, притисоци и безмилосни понижувања се барало да се откажат и со својата националност.

Ликот на ќосиот Доне од Саракиново одлично го одигра Марин Мирчевски кој со своите дијалози и монолози напати тивки, а на моменти гласни и гневни, успеа да ги отслика македонскиот непокор и истрајност. Брилјираше и Огнен Дрнаговски во улогата на високиот Христо, доловувајќи ја неговата тешка душевна состојба и маченичката смрт по преживените измачувања и понижувања.

Маестралната сценографијата на Сергеј Светозарев и моќните светлосни ефекти успеаја да го пренесат пустиот остров опкружен со вода на сцената и да ја претстават маченичката голгота на Македонците. На крај затворениците умираат пеејќи ја песната „Бело Море“ од Мизар.

Театарската екипа доби повеќеминутен бурен аплауз. По пауза од повеќе години, на битолската театарска сцена беше поставено едно од капителните дела на македонските романописци од 20. век, со голем интерес кај публиката.