Скоро секој шести пензионер во ЕУ е во ризик од сиромаштија, а стапката на сиромаштија кај пензионерите расте.
Пензиите во Европската унија сочинуваат приближно три петтини од приходот од работа во доцните фази од кариерата. Но, во многу европски земји тој процент паѓа под 50 отсто, што им отежнува на пензионерите да одржат пристоен животен стандард. Во многу земји на ЕУ, приходот од пензија е значително помал од приходот остварен пред пензионирањето. Токму затоа на многу постари луѓе им е тешко да го одржат животниот стандард по завршувањето на работниот век, пишува Euronews.
Речиси секој шести пензионер во ЕУ е во ризик од сиромаштија, а стапката на сиромаштија кај пензионерите се зголеми од 12 проценти во 2013 година на 15,5 проценти во 2023 година.
Значи, како се споредуваат пензиите со приходот пред пензионирање во различни делови на Европа? Во кои земји пензионерите добиваат најголем, а во кои најмал дел од приходите од подоцнежните работни години?
Стапка на замена на пензиите: клучен показател за адекватноста на пензискиот систем
Соодносот на збирна замена на Еуростат ја мери ефективноста на пензиските системи за да им се овозможи на постарите луѓе да го одржат својот животен стандард по пензионирањето. Овој индикатор го споредува просечниот износ на пензија на лицата на возраст од 65 до 74 години со просечниот приход од работа на лицата на возраст од 50 до 59 години, без да се земат предвид другите социјални бенефиции. Ова помага во разбирањето на соодветноста на пензиите.
Во 2023 година, просечната стапка на замена во ЕУ беше 58 проценти. Тоа значи дека тој што заработувал по 100 евра месечно на возраст од 50 до 59 години, би добил 58 евра пензија на возраст од 65 до 74 години. Во ЕУ оваа стапка се движеше од 35 отсто во Хрватска до 78 отсто во Грција.
На врвот на листата, покрај Грција, се Шпанија (77 отсто) и Италија (75 отсто), додека Португалија исто така е над просекот на ЕУ со сооднос од 61 отсто. На дното на листата, заедно со Хрватска, се Литванија (36 отсто) и Ирска (39 отсто), со што се трите земји со најниски стапки на замена под 40 отсто во ЕУ.
Помеѓу четирите најголеми економии на ЕУ, Германија имаше најнизок сооднос на пензиите и приходите подоцна во животот (49 проценти), додека Франција (59 проценти) беше малку над просекот на ЕУ.
Од друга страна, Шпанија и Италија беа меѓу трите земји со највисок сооднос на пензиите во однос на претходните приходи (над 75 проценти). Земјите од Јужна Европа имаат највисок приход од пензија во однос на приходите од доцниот работен век, додека источноевропските и балтичките земји се на дното.
Во 11 земји-членки на ЕУ, пензиите сочинуваа помалку од половина од просечниот приход во доцните работни години. Тука спаѓаат Германија (49 проценти), Белгија (48 проценти) и Данска (47 проценти).
Земјите кандидати за членство во ЕУ – Србија (46 проценти), Црна Гора (38 проценти) и Албанија (37 проценти) – исто така имаат пониски стапки на замена, што ги доближува до источноевропските земји.
Во која земја пензиите се највисоки?
Има значителни разлики во пензиите меѓу европските земји.
Во 2021 година, просечниот бруто износ на старосна пензија по корисник се движеше од 226 евра месечно во Бугарија до 2.575 евра во Луксембург, додека просекот на ЕУ беше 1.294 евра.
Номинално највисоки пензии имаат западноевропските и северноевропските земји, а значително помали износи имаат земјите од Источна и Југоисточна Европа.
Кога пензиите се приспособуваат на паритетот на куповната моќ (ППП), опсегот се движи од 437 евра во Бугарија до 1.681 евра во Луксембург, но основниот тренд останува непроменет – Западна и Северна Европа имаат највисоки пензии, додека источните и балканските региони имаат пониски вредности. Интересно е тоа што Швајцарија значително опаѓа на рангирањето кога ќе се земе предвид ППС, додека Романија и Турција значително ја подобруваат својата позиција во споредба со номиналните пензии, пишува Euronews.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ја повика Кина да преговара за решение на проблемите предизвикани од царините што ги објави американскиот претседател Доналд Трамп.
Во разговор со кинескиот премиер Ли Кианг, Фон дер Лејен „ја истакна одговорноста на Европа и Кина, двата најголеми пазари во светот, за поддршка на силен, реформиран пазар, слободен, фер и заснован на еднакви услови“, соопшти нејзината канцеларија.
Ли и Фон дер Лајен разговарале за воспоставување механизам за следење на потенцијалното трговско пренасочување. Европската унија стравува дека Кина ќе ги пренасочи своите евтини производи во Европа поради царините на американскиот претседател Доналд Трамп, пишува Ројтерс.
Кинескиот премиер рече дека двете страни ќе ја зајакнат комуникацијата и ќе ја заштитат слободната и отворена трговија и инвестиции, објави Кинеското државно радио. „Кина е подготвена да го зајакне меѓусебното политичко почитување со ЕУ“, рече Ли, додавајќи дека Пекинг се залага за решавање на проблемот преку дијалог и консултации.
Кина денеска го критикуваше Трамп откако тој најави дополнителни царини од 50 отсто за кинескиот увоз, нарекувајќи го тоа уцена. Републиканецот се закани дека ќе воведе царини од 100 отсто на кинескиот увоз во САД почнувајќи од среда, доколку Пекинг одговори со реципрочни мерки на неговите тарифи, објавени минатата недела.
Европската унија предложи свои царини за американските производи како одговор на одлуката на Трамп да воведе царини од 20 отсто за алијансата. ЕУ истовремено предложи нула царини за индустриски производи на САД, но американскиот претседател одговори дека „тоа не е доволно“ и дека Европа мора да го надомести трговскиот суфицит што го има со Америка.
Новата германска влада, која треба да ја формира Фридрих Мерц, би можела да го ограничи таканареченото правило за Западен Балкан, кое дозволува работници од неколку балкански земји да доаѓаат во Германија, пишува „Тагешајтуг“.
На Германија и требаат работници, најмалку 400.000 годишно, велат експертите. Една од можностите овие луѓе да дојдат во Германија е таканареченото правило за Западен Балкан. Сепак, под новата влада со Мерц на чело, тоа правило може да биде значително ограничено. Овие посебни прописи им дозволуваат на луѓето од Албанија, БиХ, Црна Гора, Северна Македонија и Србија да дојдат на работа во Германија без никакви проблеми. За тоа не им треба стручно образование или квалификација – доволно е да имаат понуда за работа и одобрение од Федералната агенција за труд и вработување.
Правилото беше воведено во 2015 година со цел да се намали бројот на барања за азил од овие земји и да им се даде можност на луѓето редовно да пристапуваат до пазарот на трудот. Оттогаш, бројот на барања за азил од земјите од Западен Балкан значително се намали. Мигрантите од овој дел на Европа често работат во медицинскиот и градежниот сектор, рестораните и хотелите. Во 2024 година, владата на семафорот на Олаф Шолц не само што го продолжи правилото за Западен Балкан, туку и ја зголеми квотата за давање работни визи од 25.000 на 50.000 годишно, објави Политика.
Шведска денеска најави одобрување на нов пакет воена помош за Украина во вредност од 1,47 милијарди евра, што претставува најголемиот пакет кој оваа земја досега го испратила кон Киев.
Овој потег е дел од поширокиот план на Шведска да ја зголеми својата помош за Украина во текот на 2025 година.
Министерот за одбрана на Шведска, Пал Јонсон, изјави на прес-конференција дека најголемиот дел од пакетот, односно 850 милиони евра, ќе биде насочен кон набавка на воена опрема од Шведската управа за одбранбен материјал.
Шведската влада исто така соопшти дека ќе се зголеми вкупната воена помош за Украина за оваа година од претходно предвидените 2,3 милијарди евра на 3,7 милијарди евра, со што дополнително ќе се зголеми поддршката за Украина во нејзината борба.
Овој нов пакет помош доаѓа во време кога Украина се соочува со големи предизвици на фронтот, а Шведска, како член на Европската унија, продолжува да игра клучна улога во поддршката на Украина во нејзините напори за одбрана од руската агресија.