Економија

Одржана втора работилница за складирање енергија – Акуо гради мостови меѓу студентите, иновациите и зелената енергетска иднина

(Штип, 15 мај 2025 година) – Складирањето енергија, како една од стратешките компоненти за овозможување робусна иднина за обновливата енергија, беше главната тема на денешната работилница „Напојување на иднината – Складирањето на енергија како столб на транзицијата кон обновлива енергија“, што се одржа на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, во организација на Фондацијата Акуо.

Конференцијата, која означува нов чекор во проектот на Фондацијата, ги собра на едно место студентите, професорите и експертите за животна средина, кои ја поддржаа долгорочната мисија на Фондацијата Акуо за зајакнување на локалните заедници во штипскиот регион преку едукација и иновации, како и промоција на одржливоста и писменоста за обновлива енергија.

Студентите имаа можност да се запознаат со улогата и важноста на складирањето на енергија во декарбонизираните енергетски системи. Беа презентирани различни технологии како што се литиум-јонските и проточните батерии, како и начините на кои тие поддржуваат поотпорен енергетски систем.

На работилницата акцент беше ставен и на проектот „Стипион Солар“ како студија на случај за да се демонстрира како складирањето на енергија е интегрирано во инфраструктурата за обновлива енергија во реалниот свет.

Анас Будар, раководител на одделот за складирање во Акуо, одржа предавање, нагласувајќи дека една од целите на оваа програма на Фондацијата е да ги подготви студентите од факултетите за земјоделство, машинско инженерство, електротехника и технологија за предизвиците на енергетската транзиција.

„Нашата мисија со оваа работилница беше да го доближиме складирањето на енергија до идните професионалци – студенти. Со споделување на практично

знаење за технологии како што се литиум-јонските и проточните батерии, истражување на флексибилноста на енергетската мрежа и интеграција со сончевата и ветерната енергија, сакаме да ги подготвиме младите луѓе за предизвиците на енергетската транзиција. Ова е дел од нашата поширока посветеност да го поддржиме образовниот столб на иницијативата на Фондацијата Акуо во Штип и да понудиме кариерно водство и професионален увид во оваа динамична и стратешки важна индустрија“, рече Будар.

Настанот заврши со ангажирана дискусија и размена на идеи меѓу учесниците, отворајќи простор за нови перспективи и соработка. Со инвестирање во знаење, практично образование и локален капацитет, Фондацијата Акуо гради мост помеѓу младите генерации, иновациите и иднината на зелената енергија во регионот.

Ова е втората од серијата работилници на Фондацијата Акуо што се одржуваат на „Универзитетот Гоце Делчев“ во Штип. Првата работилница во март 2025 година „Развој на Штип преку поттикнување на одржлив раст, земјоделство и транзиција кон зелена енергија“ имаше за цел да ја охрабри локалната заедница во процесот на наоѓање решенија за тоа како обновливите извори на енергија можат да станат одржливи економски модели. Настанот се одржа во присуство на владини претставници, бизнис лидери, експерти за животна средина, студенти и претставници од земјоделскиот и енергетскиот сектор.

Со оваа серија работилници, Фондацијата Акуо продолжува да ги поврзува науката, индустријата и заедницата, поставувајќи ги темелите за енергетска иднина што е одржлива, инклузивна и водена од знаење.

За Акуо

Акуо е независна глобална компанија за обновлива енергија. Компанијата го опфаќа целиот процес – од развој и финансирање до изградба и управување со проекти. До крајот на 2024 година, Акуо имаше вкупен капацитет од 1,9 GW во функција или во изградба, како и портфолио на проекти од над 12 GW. Со повеќе од 450 вработени, компанијата, со седиште во Париз, Франција, развива проекти во повеќе од дваесет земји низ целиот свет.

Повеќе информации: www.akuoenergy.com

За Фондацијата Акуо

Фондацијата Акуо е основана во 2011 година како продолжение на напорите на групацијата Акуо. Преку својата експертиза, финансирање и вмрежување, фондацијата поддржува повеќе од 80 социјални и еколошки проекти во Франција и низ целиот свет. Вклученоста и посветеноста на вработените во Акуо, заедничкиот развој на проекти и холистичкиот пристап кон одржливиот развој се основните вредности што ги водат активностите на фондацијата.

Економија

Царина без редици: Потврдите за долгови веќе не се чекаат лично

Хартиените потврди за царински долг, неопходни за упис и промени во Централниот регистар, заминуваат во историјата. Со револуционерен чекор, Централниот регистар (ЦР) отсега ги добива сите потребни податоци директно од Царинската управа (ЦУ) – електронски и во реално време, со само еден клик.

Оваа дигитална трансформација е огромен потег кон намалување на административниот товар. На заедничка прес-конференција, директорот на Царинската управа, Бобан Николовски, и директорката на Централниот регистар, Анита Стамнова, ја промовираа новината што ветува заштеда на време и ресурси за фирмите и граѓаните низ целата држава.

„На годишно ниво издававме меѓу седум и девет илјади хартиени потврди. Секое барање бараше од пет до десет дена за обработка – вистински административен маратон. Сега, граѓаните нема да мораат да патуваат до Скопје или да ангажираат скапи адвокати за да ја завршат оваа обврска“, истакна Николовски.

Тој е дециден: „Со овој чекор, јасно ја демонстрираме нашата посветеност за создавање подобри услови за водење бизнис, преку драстично намалување на бирократските процедури. Бизнисот нема време за чекање! Како институции, сме должни да работиме кон одржливо општество каде што економскиот раст е движен од зголемената ефикасност и довербата во системот.“

Дигитализацијата носи не само брзина, туку и сигурност. „Истовремено, овозможуваме безбедност, интегритет и точност на податоците, со што активно делуваме во насока на сузбивање на можни измами“, додаде Николовски.

Директорката на ЦР, Анита Стамнова, потврди дека е успешно завршена првата фаза од проектот – надградба на Едношалтерскиот систем за автоматско обезбедување на доказ за платени царински давачки во постапките за упис на промена – пренос на удел.

„Централниот регистар и Царинската управа остануваат посветени на трансформација на услугите, фокусирани на корисниците и нивните потреби, користејќи модерни дигитални технологии. Ги охрабруваме сите институции да продолжат со меѓусебна соработка за имплементација на поефикасни електронски услуги, односно за градење на функционален систем на јавни услуги како основа за враќање на довербата во институциите на нашата држава“, заклучи Стамнова.

Економија

Министерката Божиновска: Енергетиката не смее да остане сектор со најмалку жени

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, се обрати на конференцијата „Родовата еднаквост во фокусот на пристапувањето кон ЕУ: Патоказ за Северна Македонија“, одржана во Скопје во организација на Министерството за европски прашања и UN Women. Настанот обедини високи претставници на институциите, експерти и партнерски организации во заедничка цел – интегрирање на родовата еднаквост како централна компонента на европската интеграција.

Во своето воведно обраќање, министерката Божиновска истакна дека родовата рамноправност е темелна европска вредност и јасен услов за членство во ЕУ, но пред сè – е инвестиција во стабилноста, економскиот раст и одржливата иднина на државата.

„Европа јасно стави до знаење дека еднаквоста не е избор, туку стандард. А ние тој стандард го прифаќаме затоа што веруваме во држава без привилегирани и непривилегирани граѓани,“ нагласи министерката.

Таа потсети дека токму енергетиката – како стратешки сектор и политички столб на европската интеграција – останува област со најниско учество на жени, што не претставува само општествена неправда, туку и пречка за успешно водена зелена транзиција.

„Жените се најмалку застапени во техничките професии, енергетските иновации и лидерските позиции. Тоа е ограничување што мора да го надминеме ако сакаме модерна, европска и конкурентна економија, Рамноправноста не се случува сама од себе – таа се гради. Во сектор како енергетиката, каде жените често мора двојно да се докажуваат, моја обврска како лидер е да ја отворам вратата за други жени. Ако институциите создадат фер правила и јасни можности, талентот ќе се истакне,“ порача Божиновска.

Министерката го истакна и фактот дека Министерството за енергетика денес е институција со целосен родов баланс – 50% жени и 50% мажи – што, како што нагласи, е доказ дека институциите можат и мора да бидат двигател на еднаквоста.

Во обраќањето беше најавено дека принципите на еднаков третман, еднаква плата, недискриминација и родово вклучување ќе бидат интегрирани во сите клучни енергетски реформи.

Министерката ја поздрави соработката со UN Women и изработката на десетте родови GAP анализи, кои ќе бидат основа за нови мерки, статистички показатели и политики засновани на докази.

„Зелената транзиција нема да успее ако половина од населението остане надвор од процесот. Нашата обврска е да креираме систем кој е стабилен, европски и праведен – систем во кој секоја жена има пристап до образование, технологија, иновации и лидерски позиции во енергетиката, Европа не гради нов енергетски систем за да ја повтори неправдата од стариот. Европа гради систем во кој секој добива шанса да придонесе – и ние мора да бидеме дел од таа визија,“ подвлече Божиновска.

Конференцијата заврши со повик за засилена координација меѓу институциите, донаторите и граѓанскиот сектор, како и со заедничка оценка дека Северна Македонија има потенцијал да стане регионски лидер во создавањето инклузивна и родово еднаква зелена транзиција.

Економија

МБИ10 бележи раст од 0,04%, обврзничкиот индекс ОМБ посилен за 0,55%

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На трговската сесија од 11 декември 2025 година, индексот МБИ10 бележи раст од 0,04%, достигнувајќи ниво од 10.223,91 поени, додека индексот ОМБ се зголеми за 0,55%, на 129,44 поени. Вкупниот дневен промет изнесуваше 79,0 милиони денари, со зголемена активност и неколку поголеми блок-зделки. Најликвидни беа Комерцијална банка, Макпетрол и НЛБ Банка, кои придонесоа за најголем дел од вкупниот пазарен промет.

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 58.425.000 денари (вклучува блок-зделка)

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 5.750.350 денари (вклучува блок-зделка)

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – 2.445.000 денари

Топ добитници

● Стопанска банка АД Скопје (STB) +1,98%

● Реплек АД Скопје (RPK) +0,19%

● Алкалоид АД Скопје (ALK) +0,18%

Топ губитници

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) –0,30%

● Гранит АД Скопје (GRN) –0,71%

● РЖ Услуги АД Скопје (RZU) –10,00%

Обврзнички пазар

На обврзничкиот пазар беше реализирана една трансакција со државната обврзница „Р. Македонија – денационализација 23“, по цена од 93 евра, во вредност од 112.840 денари. Сите останати државни и корпоративни обврзници останаа без промена во цените.

Тргувањето на Македонската берза на 11 декември 2025 година беше умерено активно, со доминација на банкарскиот сектор и присуство на неколку големи зделки. Индексот МБИ10 бележи минимален раст, при што Комерцијална банка, Макпетрол и НЛБ Банка беа најтргувани хартии од вредност. Најголем пораст имаше кај Стопанска банка, додека Комерцијална банка забележа благ пад. Обврзничкиот пазар беше ограничен по обем, но индексот ОМБ порасна за 0,55%, означувајќи стабилен крај на трговската сесија.