Спас од летните горештини скопјани пред земјотресот барале во летните бавчи на тогашните кафеани. Најчесто таму се одело фамилијарно, постарите пиеле пиво или шприцер, за децата имало лимонада, а најмалку еднаш месечно се јаделе вкусни ќебапчиња.
Една од најпознатите и најпосетените летни бавчи во Скопје била „Кермес“ во Градскиот парк, која била на три нивоа, но сепак во „шпицовите“ се поставувале и маси во тревата. Таму секогаш имало жива музика, а и скарата била многу вкусна.
Често налето се одело во „Кермес“, барајќи освежување, добра музика и вкусна скара. За ќебапчињата што се служеле се одело и со часови порано за да се фати место.
Погледнете го менито на една од најпознатите кафеани во Скопје од 1980 година.
Вонредна вест од Скопје. Навивач на Левски се бори за живот.Loading…
Вечерва се игра дуелот меѓу Шкупи и Левски, а голем инцидент се случи околу 19 часот.
Два автомобили со бугарски навивачи ја напуштиле безбедносната зона по која се движеле сите автомобили и влегле во Чаир.
Локалното население тогаш тргна и ги нападна, а еден од навивачите кои биле во автомобилот е прободен со нож.
Истиот е префрлен во болница и лекарите се борат за неговиот живот. Се уште не е познато дали ќе биде опериран или не, се вршат проверки на лице место.
Денеска Скопје се сеќава на разузнавачкиот земјотрес од 1963 година, а сеќавањата за блиските загинати сеуште се меѓу скопјани кои и после 60 години се сеќаваат на катастрофата која не треба да се повтори.
Во тоа кобно утро, кога поголемиот дел од жителите беа во длабок сон, околу 1.100 жители никогаш не се разбудија, најмалку 3.000 беа повредени. Околу 200.000 лица останаа без покрив над главата. Оваа природна катастрофа е најголемата во македонската историја.
Старите скопјани и денес се сеќавањаат и раскажуваат за земјотресот. Тие своите спомени ги раскажаа во групата Стари Скопјани.
Во едно од нив Светле Камџијаш раскажува дека таа е родена по земјотресот, но љубовта на нејзините родители започнала од овој трагичен момент.
„Така започнала и љубовта на моите родители, додека “кампувале” на брегот на Вардар, во страв дека може да удри нов бран тресење“, раскажува Светле.
Таа го раскажува и искуството на нејзината мајка која грабнала бебето на вујко и (мојата братучетка) и летнала надвор, преку дворот на тогашна Комерцијална банка, право на брегот на Вардар. Бебето исто така осетило дека нешто страшно се случува и ја избербатило по ноќницата. Кога стасала и погледнала пред себе, кон Офицорскиот дом, веќе го немало. На негово место полека спласнувал густ облак жолта прав.
Ева Јанчева Петрушевска била 8 – месечно бебе за време на земјотресот.
„Јас сум била 8 ипол месечно бебе. Кога почнало силно да тресе татко ми со се корпата во која сум спиела прво ме земал мене и почнал силно да вика по мајка ми ( која била тие мигови во тоалетот) веднаш да трча по него. Се симнал татко ми од зградата додека уште тресело, а мајка ми ја немало се уште. Ме оставил татко ми на некои соседи да ме причуваат и во дел од минута ( на првиот спрат ) повторно се качил горе. Зградата се лулала како брод на немирно море. Вратата од тоалетот се заглавила, бољерот паднал , а мајка ми така чучната со рацете над глава мислела дека тоа се нејзините последни мигови од животот. Татко ми со ногата ја искршил вратата ја грабнал мајка ми и брзо се симнале долу“, раскажува Ева.
Веста за земјотресот многу брзо се раширила во регионот, а потресот се почувствувал и во соседните земји. За едно вакво искуство раскажува Билјана Топко која во тој период живеела во Метохија. Таа раскажува дека во време на земјотресот имала 6 години.
„Паметам дека татко ми ме извлече од кревет, зборувајќи ми дека станува збор за земјотрес. Ми кажа дека е силен потрес, кој најверојатно се случил во Скопје. После неколку денови слушнавме дека докторката Љубинка од Скопје загинала во земјотресот. Потоа уште долг период, моите родители од платата одвојуваа средства за солидарниот фонд формирана за таа намена„, раскажува Билјана.
Своето искуство со земјотресот го раскажува и Велјанка Пандиловска.
„Осетот на тресење беше језив, а сите избегавме надвор по скалите кои беа одвоени од зградата. Сите бевме избезумени. Во тој момент јас тргнав кон старата воена болница која не беше многу далеку од нас. Во непосредна близина на болницата имаше фурна, за жал тоа утро загинаа сите кои чекале за леб во тој момент. Лоша слика, луѓе голи и со пижами…секој земал по некое ќебе со себе“, раскажува Велјанка.
Мимоза Вујошевиќ раскажува за еден дел од нејзиното сеќавање по земјотресот. Првиот момент е куче кое цвилело само и напуштено во зграда која половина била срушена, а за вториот момент вели:
Целиот град го поминавме пешки за да стигнеме до зградата во која требаше да се преселиме, тоа беше познатата 13-ка во Карпош, зградата беше срамнета со земја и никој немаше жив. Сите плачевме гушнати, но никогаш нема да дознаам дали од тага за погинатите или од среќа што останавме живи, заклучува Мимоза.
По земјотресот градот почнал да се гради според модерните проекти на Јапонецот Кензо Танте и на Адолф Циборовски. Старата Железничка Станица денес е „Музеј на Град Скопје“ и преставува симбол на големиот земјотрес.Часовникот на станицата е засекогаш сопрен на фаталните пет часот и седумнаест минути.
Скопје после 58 години е модерна метропола, но скопјани никогаш нема да ги избришат сеќавањата за тој кобен ден. Борко Зафировски кој денеска се сеќава на сликата која зад себе оставил катастрофалниот земјотрес за тв 24 вели дека на свои 14 години заедно со група граѓани и свои соученици помагал во градењето на хангарите каде сега е изградена гиманзијата Јосип Броз Тито.
Зафировски вели дека биле потребни денови за луѓето да се вратат во своите домови, се спиело под ведро небо и во шатори, а неговото семјество сместило повеќе фамилии во нивната куќа која делумно била оштетена.
Секоја година скопјани со едниствена порака никогаш да не се повтори таква трагедија..а Борко Зафировски вели:
Да продолжиме да го развиваме Скопје со ентузијазмот со кој беше обновуван од рушевините, напиша денеска и претседателот Стево Пендаровски на својот фејсбук профил.
Домашни и странски делегации пак денеска положија цвеќе пред споменикот на заганатите во скопскиот земјотрес во 1963- та.
Скопскиот земјотрес од 1963 година бил земјотрес со јачина од 6,1 момент кој се случил во Скопје, СР Македонија (денешна Република Македонија), тогаш дел од СФР Југославија, на 1962 јули во која загинаа над 1.070 луѓе, беа повредени меѓу 3.000 и 4.000, а повеќе од 200.000 луѓе останаа без покрив над главата. Околу 80 отсто од градот е уништен.
Скопскиот земјотрес веднаш по катастрофата се наоѓа на светските пишани вести и телевизии, постојат бројни репортажи за истиот, како што е оваа што ќе ви ја пренесеме денеска.
Земјотресот, кој беше со јачина од 6,1 степени според Рихтеровата скала (еквивалент на 6,9 степени според Рихтеровата скала), се случи на 26 јули 1963 година, во 04:17 UTC (5:17 {{nbsp}} по локално време) во Скопје, социјалистичка Република Македонија, тогаш дел од СФР Југославија (денешна Република Македонија). Потресот траел 20 секунди и бил почувствуван најмногу по долината на реката Вардар. Имаше и помали последователни потреси до 5:43 часот.
Во рок од неколку дена по земјотресот, 35 нации побараа Генералното собрание на Обединетите нации да стави помош за Скопје на нивната агенда. Понудено е олеснување во форма на пари, медицински, инженерски и градежни тимови и материјали од 78 земји.
Првиот странски новинар кој пристигна во Скопје за да известува за земјотресот е Дејвид Биндер од Њујорк Тајмс. Додека го гледаше Скопје од авион, коментираше дека градот изгледал како да е бомбардиран.
Инженерот Деметриус Комино со седиште во Обединетото Кралство обезбедил материјали за градежна рамка на Дексион за да им овозможи на 49 кралски инженери да изградат 1560 живеалишта, доволно за две целосни села, од кои едното го добило прекарот Дексионград. Дексион припаѓа на скопската општина Ѓорче Петров.
Во 1965 година, јапонскиот архитект Кензо Танге беше побаран од Обединетите нации да учествува во ограничен конкурс за обнова на Скопје, по што Танге освои 60% од наградата, додека југословенскиот тим ги освои преостанатите 40%. Сепак, планот на Танге за Скопје (едно од неговите главни дела) останува делумно имплементиран, особено во врска со Железничката станица Нова Скопје и т.н. Градски ѕид.
Како што градот постепено почна да закрепнува, се појави потребата за заживување на културниот живот. Познатиот уметник Пабло Пикасо ја подари својата слика „Глава на жена“ (1963), која беше изложена во новиот постземјотресен Музеј на современа уметност на Македонија.
Зградата на музејот била донација од Полска и била дизајнирана од неколку полски архитекти. Концертната сала „Универзална сала“ е изградена со донации од околу 35 земји, а нејзината монтажна зграда е направена во соседна Бугарија.
Неколку улици и објекти во Скопје беа именувани во чест на земјите кои помогнаа во нивната изградба и/или донираа станови. На пример, владата на Романија го донираше поликлиничниот медицински центар, кој го доби името по нејзиниот главен град Букурешт. Во општина Карпош има станбени згради донирани од Советскиот Сојуз на македонски јазик: „руски жив град“ (транс.: „руски згради“, што значи „руски згради“) и шведски и фински префабрики наречени „шведски / фински бараки“ („шведски / фински бараки“).
Еден пример е улицата Мексико во Скопје (улица Мексичка, ulica Meksička). Официјално беше именуван во чест на земјата Мексико и на локацијата беше откриена спомен плоча од мексиканскиот претседател Адолфо Лопез Матеос. Во 2012 година, познатиот жител на улицата, рок музичарот Влатко Стефановски и неговиот брат, драматургот Горан Стефановски протестираа против одлуката на градоначалникот да преименува неколку градски улици, меѓу кои и улицата Мексико. Браќата Стефановски ги потсетија луѓето дека улицата на која пораснале и каде е формирана македонската рок група Леб и сол е изградена со донации од Мексико и тврдат дека овој чин на солидарност никогаш не смее да се заборави.
Изграден од урнатини благодарение на релјефот од целиот свет, Скопје често се нарекува „Град на меѓународната солидарност“, што е и неговото мото.
По земјотресот, Јосип Броз Тито, тогашниот претседател на СФР Југославија, испрати порака со сочувство до Социјалистичка Република Македонија пред лично да го посети градот.
Алберто Моравија, еден од водечките италијански романсиери исто така упати пораки за солидарност, како и реномираниот Жан-Пол Сартр, една од водечките фигури на француската филозофија и литература.
Скопскиот земјотрес се споменува во многу уметнички дела, вклучувајќи литература, музика, театар и филмови. Пример е македонскиот игран филм „Спомен“ во режија на Димитрие Османли во 1967 година. Пример од областа на литературата е поемата „Скопље 1963“ на австриската поетеса Кристине Буста.
радоначалничката на Скопје, Данела Арсовска го казни градоначалникот на Кисела Вода, Орце Ѓорѓиевски со 90.000 евра за исфрлање на ѓубрето пред портите на „Дрисла“.
„Согласно последните случувања поврзани со отпадот и денешната информација дека е пишана казна за градоначалникот Орце Ѓорѓиевски во вредност од речиси 90 000 евра поради непрописно одлагање на наталожениот отпад собран од улиците во општина Кисела Вода, утре, среда, 12.07.2023 год., со почеток во 12:00 часот, во просториите на Општина Кисела Вода, градоначалникот Орце Ѓорѓиевски ќе одржи прес конференција“, информираат од Општина Кисела Вода.
Градоначалникот на Аеродром, Тимчо Муцунски, пак, за Сител вели дека до овој момент нема добиено казна како неговиот колега од Кисела Вода.
Снимки од староци низ центарот на Скопје се споделуваат на социјалните мрежи. Видеата се направени попладнево, во Дебар маало. Се гледа како стаорците се движат во близина на кантите за отпад. Во позадина се слуша женски глас кој ја коментира појавата. Ова се случува откако изминатите три дена, градот беше затрупан во ѓубре.
„Така е еве ги искочија, супер, таму ти се кантите за ѓубре. Тражевте еве ги стасаа, така треба. Ќе нѐ изедат глувци, страшно“, коментира авторот на видеото.
На вчерашната прес-конференција градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска рече дека директорката Косана Мазнева била во право кога најавила дека граѓаните на Скопје ќе трпат големи штети и дека ќе се појават стаорци низ улиците откако вработените на ЈП „Комунална хигиена“ одлучија да започнат штрајк и да прекинат со работа.
Денеска градоначалничката Арсовска и директорката на претпријатието истакнаа дека состојбата во „Комунална хигиена“ е нормализирана и продолжено е со редовното собирање на смет.
После драмата со нечистењето на ѓубрето во главниот град заради протест на вработените на Комунална хигиена, на Твитер мрежата протекоа списоци од вработени во претпријатието, погледнете за што се работи:
Цел список со исто презиме Дарлишта вработени во ЈП Комунална Хигиена.
Ова е истото презиме како онаа Шкодране Дарлишта која ги вадеше чизмите од таван и се закани со војна, а сега е директорка на служба за општи и заеднички работи со над 40k ден. плата.
Градоначалникот на општина Кисела Вода Орце Ѓорѓиевски вели дека длабоко се кае за политичката поддршка што тој и неговата партија ВМРО-ДПМНЕ и ја дале на минатите локални избори на градоначалничката на Скопје Данела Арсовска. Тој по состанокот на градоначалниците на Скопскиот регион изјави дека по случувањата со неколку дневната криза со натрупаното ѓубре во градот посочи дека очекува одговорност од раководството на градот Скопје.
Ѓорѓиевски исто така истакна дека скопската градоначалничка попусто „брка вештерки“ наместо да го среди проблемот со Комуналната хигиена и побара нејзина оставка, кој како што вели има одговорност пред граѓаните.
„Длабоко се каам и не го кријам тоа дека сум дал политичка поддршка за госпоѓата Арсовска, на човек што го девастираше градот. Но ова што се случува сега ниту било ниту ќе биде видено во Скопје. Јас лично како човек чувствувам длабоко каење што во даден момент сум дал поддршка. Секој човек може да направи грешка, нашава е фатална, и тоа не треба да се заборави, но се надевам и верувам дека нема да се повтори“, изјави Ѓоргиевски.
Градоначалниците од Скопскиот регион бараат од Владата да се вклучи во решавањето на кризата со ѓубрето. По денешниот состанок тие ја повикаа градоначалничката на Скопје Данела Арсовска да ги го реши проблемот, ако не може таа Владата да им помогне со делегирање на надлежности и со сите ресурси за да се реши проблемот. Тие бараат да се расформира Комунална хигиена и да им се предадат ингеренциите и механизацијата на скопските општини.
Скопската градоначалничка Данела Арсовска по дводневаната кризна ситуација со ѓубрето низ улиците во недела доцна навечер одржа прес-конференција, на која за проблемот го обвини лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски.
„Погледнете ги овие политички стаорци кои излегоа на улиците, вчера ниту институциите не можеа да реагираат и тоа е доказ дека правната држава не функционира. Сакам да му порачам на Христијан Мицкоски дека е разобличен вечерва затоа што бескрупулозно создава проблеми за граѓаните кои сака да прикаже дека тој ги решава. Ваквите политичари се најголемо ѓубре. Ние вечерва со чистењето на улиците ќе почнеме со чистењето на ѓубрето, ќе ги чистиме и нив“, рече Арсовска – порача вчеравечер Арсовска.
Таа кажа дека проблемот со несобирањето на ѓубрето го прават мафијашки структури кои веќе неколку дена ја блокираат работата на „Комунална хигиена“ поради лични интереси.
Граѓаните на социјалните мрежи со бројни реакции:
Данелчето дур Скопје тонеше во ѓубре, госпожата викендов во Охрид пловеше со катамаран. pic.twitter.com/M9jp4S1ush
Градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска се пофали дека издвојувала ушт една победа со цел заштита на јавниот интерес, интересот на скопјани.
Скопје се чисти, екипите на Комунална хигиена Скопје се на терен, состојбата во претпријатието е нормализирана – вели Арсовска.
Вработените, револтирани од однесувањето на директорката на претпријатието, сè уште протестираат и одбиваат да ги испразнат контејнерите од улиците. Дел од нивните барања се: повисоки плати, смена на директорката Косана Николиќ-Мазнова, како и враќање на работа на работниците кои беа отпуштени. Додека не се исполнат нивните барања, велат, блокадата на работата на претпријатието ќе трае.
На состанокот на Скопскиот плански регион во моментов се одвива прес конференција погледнете во видео кои се дел од заклучоците од истиот:
Граѓаните сеуште негодуваат и рекациите и фотографиите од централното подрачје се страшни !
Во Скопје деновиве не се собира смет поради протест на вработените во Комунална хигиена кои бараат повисоки плати и враќање на отпуштените колеги од работа. Градот е полн со смет, а градоначалниците од Скопскиот плански регион денеска ќе одржат состанок на кој ќе расправаат за состојбата со хигиената во Скопје. Во меѓувреме, градоначалниците од ВМРО-ДПМНЕ со помош на своите колеги од други општини синоќа почнаа да го чистат насобраното ѓубре, додека од Општина Центар најавија дека од утрово сами почнуваат со чистење на ѓубрето.
На состанокот, градоначалниците од Скопскиот плански регион ќе излезат со свој став за настанатата состојба.
Во меѓувреме, од скопските општини Центар и Аеродром, по реакција од граѓаните побараа од надлежните итно да најдат соодветно решение за собирање на сметот.
Инаку, вработените во „Комунална хигиена“ протестираат и бараат повисоки плати, подобри услови, исплата на К15 и враќање на отпуштените колеги од работа.
Директорката на ЈП Комунална хигиена-Скопје, Косана Николиќ Мазнева им вети на вработените дека ќе добијат К 15, но вели дека разговорите ќе продолжат од оваа недела.
