Еден народен, во голема мера магиски и идолопоклонички обичај, кој е многу раширен помеѓу верниците, е курбанот. Курбанот што се прави при осветување на куќа, кога темелите се попрскуваат со крв од закланото животно и во нив се става неговата глава, е чиста ѓаволска работа, со која како нечестив обред си го внесуваме ѓаволот во сопствениот дом. Курбанот, пак, принесен при храмова слава може да биде и нешто добро, и нешто лошо, во зависност од тоа како ќе се разбере.
Ако курбанот се подготвува и дели за закрепнување на гостите, кои често пати и оддалеку доаѓаат на храмовата слава, што значи ако основен мотив е братољубие, гостољубие, тогаш тоа е добро, само треба да се внимава да не е во среда или петок, или во период кога се пости. И во манастирите е забрането колење на курбан, бидејќи според преданието на Црквата и манастирските Устави во манастирите не се јаде месо. Ако курбанот се коле со цел да му се принесе жртва на Бога за здравје и успех во животот, за Господ да чува од несреќи, таквиот чин е маѓиски и идолопоклонички, и не е во согласност со учењето и преданието на Православната Црква. Ако притоа се наруши и од Светата Црква определениот пост (ако курбанот се коле и јаде во среда или петок или во некој друг посен ден) тогаш гревот е уште поголем.
Бог Отец прима само една жртва, а тоа е крстната жртва на Неговиот единороден Син, принесена за спасение на секој човек, која е потполна и совршена жртва.
Нашето учество, во оваа еднаш засекогаш принесена жртва, се остварува на светата Литургија на Црквата, преку постојаното принесување на нашата словесна и бескрвна жртва (Светите Дарови) и преку причестувањето со Телото и Крвта Христови. Нашиот пост, молитва, љубовта кон Бога и секој човек, жртва која Бог пред сè ја бара од сите нас и која ја принесуваме во Светите Дарови, ја наоѓа својата смисла само во причестувањето со Светите Тајни. Светата Литургија (Евхаристија) на Црквата е извор и полнота и мера на нашата вера и на севкупниот наш живот. Затоа во православната Црква на Бога никогаш не Му принесуваме крвни жртви, не Му принесуваме туѓа крв, зашто на тој начин би покажале дека ја презираме жртвата на Неговиот единороден Син и би направиле голем грев. Единствена крвна жртва која би Му била мила на Бога е нашата сопствена крв принесена во одбрана на православната вера и Црква. Друг демонски обичај кој најчесто оди заедно со курбанот е сечењето на уво од животното (јагнето) што се принесува, кружење со Јагнето околу храмот, негово внесување внатре, принесување на јагнето да се поклони и да ја целива иконата, и друго…
Ако ние не го исполнуваме законот Христов – не сме ни христијани… Бидејќи за Христа трпиме, барем да Го слушаме што ни вели. Он не ни вели нешто тешко, туку лесно. Он ни вели да се љубиме еден со друг, да си простуваме, да се тешиме, да бидеме внимателни, да не збеснуваме како мали деца, да не се опиваме, да не блудствуваме, да не пиеме вино без мера, да не скокаме на оро како безумните што скокаат.
А ние и празникот што го служиме еднаш во годината, и него непристојно го служиме, а не побожно. Баш на денот гледаме да се опиеме, да скокаме, да збеснуваме. Цела ноќ седите, пиете и збеснувате, не го молите светителот туку го лутите, та тој не се застапува за вас пред Бога и не ви помага, па попусто се трошите…
Ама ќе речете… не знаеме како треба. Така најдовме, така ќе оставиме. Немој, брате, не останувај, туку тргни се од злото и прави добро… Ако, пак, не си кадар и не можеш ништо да направиш според законот, барем не прави беззаконие, туку седи си со страв Божји и речи: На денешен ден сите христијани стојат во законот, Бога Го молат, Бога Го фалат по црквите и Божјите домови, а ние сме принудени од сето тоа да се лишиме. И, помоли се на Бога со солзи и речи: избави нè Боже од оваа лош обичај што го имаме и научи нè Господи на вистината Твоја и исправи ги стапките наши кон остварување на Твоите заповеди.
А, вие се надевате на курбаните што ги колете… со тоа да му угодите на Бога. Не знаете ли дека тие курбани се идолска жртва, еврејска жртва, а не христијанска. Тој христијанин што коле курбан не е христијанин, туку евреин или идолопоклоник, и тој свештеник што со запалена свеќа служи над главата од овенот (курбанот), лаже само заради добивка, заради пари, заради месо, оти во законот христијански никаде не пишува свештеник да служи на овен, а христијанин да коле курбан.
Немојте христијани, не колете крвни жртви, зашто имаме бескрвна. Видете што пишува Духот Свети низ устата на пророкот Давид во 49-от псалм, стих 13: „Зар Јас да јадам јунешко месо и да пијам крв јарешка? Принеси Му на Бога благодарствена жртва и на Севишниот молитвите свои воздај Му ги“. И, вели: „Немам потреба да примам од домот твој телци, ниту од стадата твои јарци“… Курбанот остана од Авраама, а просфората и виното останаа од Мелхиседека. И, види кој е поголем? Види како Бог го прати Авраама да се благослови од Мелхиседека, зашто тој беше свештеник на Бога Вишниот и неговиот принос беше многу пријатен пред Бога, зашто беше од леб и вино, а не од месо и крв како Авраамовиот…
Гледате христијани колку голем грев бива со колењето курбани. А, вие се надевате да измолите милост од Бога и од светителот и да се исцелите од болестите. А, Бог вели: Не сакам да ми колете; Јас ни крв пијам, ниту месо јадам. А, вие колете со свештеникот и велите: Курбан го праќаме на Бога. А, свештеникот што не ви кажува каква е работата, туку од лакомост за пари уште и ве мами, ви вели: Ако, гледајте си ја работата, што сте нашле не оставајте. А, ако погрешно ве учи, на него е голем грев, оти од него отстапило и свештенството и христијанството, и тешко на таа парохија каде што тој свештеникува, и тешко и претешко и горко на неговата душа!
За свештениците, пак, коишто се занимаваат со курбан, и други демонски нешта, 36-то правило на Лаодикискиот собор вели:
„Бидејќи тоа е предавство на верата, таков свештеник треба да се исклучи од Црквата, зашто занимавајќи се со такви дела, тој од служител на Вечниот Бог, станал служител на ѓаволот.“ Има и некои други слични нешта на кои православниот свештеник треба будно да пази и да го просветува народот. Да ги спречува, а не да учествува во истите, губејќи си ја притоа душата.
И суеверието е една од пројавите на магискиот пристап кон животот. Неопитен во духовниот живот, човек лесно прима демонски помисли и искривени учења и согласувајќи се со нив потпаѓа под дејство на ѓаволот. На пример: младите се плашат да се венчаат во престапна година, а не се плашат дека при венчавањето, сакајќи да ја избегнат престапната година, го нарушуваат Божикниот пост. Така луѓето пазат на престапни години, на полни месечини, на црни мачки, на несреќни броеви и што ли не друго. Некои на парастас или на Духови чекаат во виното да се појави ликот на покојникот. И уште, се прави еден цел систем на забрани (не допирај, не почитувај, не стапнувај, не целивај, не кажувај, не погледнувај, не свртувај се, не среќавај се и друго), живот кој и противречи на здравата духовност и побожност. Суеверието се појавува таму каде што нема вистинска, здрава вера и побожен живот.
Во една од пројавите на нездрав „духовен“ живот спаѓаат и хороскопите и призивањето духови, нешта кои многу често ги слушам на Светата Тајна Исповед.
Христијани, браќа мои, да се подготвуваме духовно, а не телесно; така подготвувајќи се, да се исповедаме кај духовникот, оти духовникот има власт и благослов од Христа Бога; та гревовите коишто се прават секој час, а ги забораваме и не ги паметиме, да ги кажеме на духовникот, за тие да бидат простени со разрешната молитва што ја чита исповедникот, та на Велигден да можеш достојно да се причестиш, достојно да празнуваш, достојно да се веселиш, достојно и духовно да се радуваш…
И на крајот, да заклучиме, дека луѓето кои посетуваат бајачи и гледачи, принесуваат курбан, веруваат во суеверија, се задојуваат со еден друг дух, и често доаѓаат во состојба на непослушание кон својот епископ, а надвор од благодатната заедница со него нема Црква, ниту има побожен живот, ниту спасение.
Денес, на 8-ми ноември, православната црква и нејзините верници го прославуваат празникот посветен на Светиот великомаченик Димитрија, во народот познат како Митровден.
Митровден е еден од празниците за кои се врзуваат многу од обичаите. Еден од нив е „претскажувањето“ на времето – ако утре има дожд и мраз, се очекува долга и ладна зима со многу снег!
Постои верување дека на овој празник, како и на Божиќ, треба да бидете дома, освен ако не сте повикани на слава.
Митровден е празник кој секоја година е на ист датум, односно 8-ми ноември по нов и 26-ти октомври по стар каленадр и е обележан во црковниот календар со црвени букви.
Свети Димитрија е роден во Солун, во третиот век од нашата ера, за вереме на царот Максимилијан. Ја игнорирал царската наредба да ги прогонува христијаните и јавно го проповедал христијанството.
Наближува голем празник за правсолавните христијани.
Според календарот на МПЦ (Јулијанскиот календар)во петок неделаа се чествува споменот за Свети великомаченик Димитриј – Митровден.
Свети Димитриј се родил во Солун, во третиот век. Беше син единец на солунскиот војвода. По смртта на татко му, цезарот Максимијан го постави Димитриј на истото место и посебно му препорача да ги гони христијаните.
Меѓутоа, Димитриј не само што не ги гонеше, туку и јавно ја исповедаше и проповедаше верата во воскреснатиот Христос. Штом слушна за тоа, цезарот, враќајќи се од еден поход, наврати во Солун, за да ја испита работата. Го повика Димитриј, кој не ја одрекуваше својата вера и дури и го убедуваше цезарот во бесмисленоста на идолопоклонството. Максимијан се разгневи и го фрли Димитриј во затвор, а по неколку дена и го погуби. Некои христијани го земаа неговото тело и чесно го погребаа. На тоа место подоцна беше подигната црквичка, а после и голема црква, која до ден денес се наоѓа во Солун. Таму се сместени и неговите мироточиви мошти.
Меѓу поголемите есенски празници поврзани со домашни служби спаѓа и празникот Митровден што се празнува во спомен на светиот великомаченик Димитриј Солунски, наречен уште и чудотворец и мироточив. Овој празник претставува и меѓник меѓу летниот и зимскиот период од годината.
Овој празник меѓу народот е познат како Митровден (Митроен) и се празнува на 8 ноември според новиот (или на 26 октомври според стариот) календар. Тогаш завршува летниот и започнува зимскиот период од годината. Поради собраните плодови, значително намалениот ден, студеното време и сл. се вели дека со Митровден започнува зимата. Оттука и македонската народна пословица: „Дојде ли Митровден, чекај си Ѓурѓовден”.
Насекаде во Македонија на Митровден се главувале момоци, селски говедари, полјаци, протуѓери, овчари, козари, свињари итн., но и селски старешини одборници, коџобашии итн., договор што важел до Ѓурѓовден или до следниот Митровден. На Митровден се правеле гозби за главените момоци, им се исплаќала ругата (заработувачката) и се правел пазар за наредниот период.
Во некои места на Македонија Митровден е домашен празник, се чекаат гости, се месат лебови, се коли курбан или се одржуваат панаѓури. Во Разлошко како што е запишано во зборникот на браќата Молерови, Митровден бил празнуван со собор како ѓурѓовденскиот на врвот „Свети Митар” среде Пирин. Таму имало „тројалиште” заобиколено со дванаесет даба во спомен на 12-те апостоли. Интересно е што во околината никаде немало даб. Во последно време поради тоа што времето во овој период на годината е студено со дожд и снег и овој собор е изоставен.
Антон Поп Стоилов забележал дека во Мариово собир имало во с. Манастир кај црквата „Св. Димитрија”, а на овој ден панаѓур правеле и селата Бзовиќ, Старавина, Градешница и Груништа. Марковиот манастир во близината на Скопје е посветен на свети Димитрија и во него има циклус фрески од животот на овој светец. Во Гевгелиско, како што запишал Стефан Тановиќ свети Димитрија го празнувале и Турците под името Касим. Во овој крај до овој празник го собирале бериќетот од полето за после да ги пуштат говедата без чувар (ајмана). Исто така, цел ден се одело на лов касимавна – митровденски лов. На овој ден вечерта на овчарите, воловарите измеќарите и сл. им се приредувала вечера и им се исплаќала заработувачката за изминатиот период.
Со Митровден се поврзани и повеќе верувања. Марко Цепенков забележал дека „како што ќе биди дено на Митроен топол, студен и ер како да биди, таквие ќе биле четириесетте дни по Митроен”.На друго место Цепенков запишал дека „на новина ако биди Митроен, тешка зима ќе имало.”
Светиот великомаченик Димитрија живеел во третиот век по Христа. Се родил во Солун и бил син на градоначалникот на овој град. Легендата вели дека солунскиот војвода долго немал пород и по многуге молитви упатени кон Бога бил даруван со машко дете кое со големо внимание го образувал и воспитувал и го воведувал во христијанството. Во тоа време овие краишта биле во составот на Римската империја и со нив управувал царот Максимијан, кој бил паганин и жестоко ги прогонувал христијаните.
По смртта на татко му, Димитрија бил именуван од страна на Максимијан за градоначалник на Солун при што бил советуван да биде немилосрден кон христијаните, да ги убива и прогонува секаде каде што ќе ги сретне. Но Димитрија бил христијанин. Најпрвин тајно, а потоа и јавно го поддржувал христијанството, ги подучувал христијаните како да се чуваат од лошите пагани и да не се откажуваат од Христа дури и по цена на животот. За ваквата дејност на Димитрија разбрал и царот Максимијан. За да се увери во тоа што го слушал тој дошол во Солун. Димитрија не само што не порекнувал дека е христијанин туку го презрел идолопоклонството на царот. Затоа овој наредил веднаш да биде затворен. Димитрија, знаејќи што го чека целиот свој имот му го оставил на некој пријател по име Лупа, тој да го раздели на сиромаси. Во затворот ги слушнал зборовите на ангелот Божји кој му рекол: „Мир на тебе, страдалниче Христов, охрабрувај се и не очајувај”.
Во тоа време во Солун имало амфитеатар во кој се изведувале гладијаторски борби. Луѓето се бореле меѓусебно до смрт или во арената биле предавани на крвожедните ѕверови. Особено страдале измачените христијани кои биле убивани од гладијаторите или раскинувани од ѕверовите на очиглед и одобрување од преполниот амфитеатар. Меѓу гладијаторите со својата суровост посебно се истакнувал и на царот му бил мил некој со име Лиј кој ги измачувал христијаните до смрт, а потоа ги убивал или ги фрлал на ѕверовите или под арената каде што паѓале врз исправени копја, се набодувале и во страшни маки умирале.
Во тоа време во Солун живеел еден храбар човек по име Нестор, кој не можејќи да ги трпи нечовечните постапки на паганите посебно на тиранинот Лиј решил да му излезе на двобој, да го убие или да загине. Тој го посетувал Димитриј во затворот и од него барал дозвола за тоа. Св. Димитриј го благословил велејќи му: „Ќе го победиш Лиј, но ќе пострадаш за Христа”. Потоа Нестор ја прифатил борбата со гладијаторот и го убил. Кога за тоа разбрал римскиот император наредил Нестор веднаш да биде исечен, а и Димитриј да биде погубен во затворот. Царските војници веднаш го убиле Нестора, а кога дошле во затворот кај Димитриј виделе како тој без страв се моли на Бога, а од лицето му зрачела чудна светлина. Плашејќи се да му се доближат војниците го убиле од далечина гаѓајќи го со копјата. Тоа се случило рано наутро на 26 октомври според стариот (8 ноември според новиот) календар 306 година и тој ден се смета за празник посветен на свети Димитриј Солунски. Источната црква го канонизирала за светец. Неговото тело христијаните тајно го погребале во црквата што го носи неговото име во Солун.
На иконите свети Димитрија е претставен во војводска облека на коњ и со копје убива човек кој е под копитата на коњот. Тоа е Лиј кој бил убиен од Нестор со благослов на Димитриј.
За време на животот Димитриј бил војвода на Солун, и негов заштитник. Но и по смртта тој останал заштитник на Солун зашто ги одбивал непријателите, направил многу чуда, ги исцелувал болните, ги застапувал пред Бога сите што ќе ја побарале неговата помош. Бил наречен Димитриј Солунски и во споменот на народот останал како патрон на овој град, но и како негов бранител, заповедник, господар, застапник и посредник. Црквата „Свети Димитриј” во Солун од крајот на В век била најпосетеното светилиште на побожните христијански аџии. Православните Руси го зеле на заштитник на Сибир, откако го освоиле и го припоиле кон Русија на 26 октомври 1581 година.
Роден е во Антиохија. Во младоста добро ја изучи грчката философија, медицината и иконописот. Во времето на делото на Господ Исус на земјата Свети Лука дојде во Јерусалим и таму Го виде Спасителот лице в лице, ја чу Неговата спасоносна наука и стана сведок на Неговите чудесни дела. Откако поверува во Господ, свети Лука беше вбројан меѓу Седумдесетте апостоли и пратен на проповед. Заедно со Клеопа Го виде воскреснат Господ на патот за Емаус (Лука 24). По слегувањето на Светиот Дух на апостолите, Лука се врати во Антиохија и таму му стана сотрудник на светиот апостол Павле со когошто патуваше во Рим, обраќајќи ги во Христовата вера Евреите и незнабожшците. „Ве поздравува Лука, лекарот љубезен“, им пишува на колосјаните светиот апостол Павле (Колосјани 4, 14). На молба на христијаните го напиша Евангелието, околу 60 година. После маченичката смрт на апостолот Павле, свети Лука го проповедаше Евангелието по Италија, Далмација, Македонија и на други места. Ја иконописаше Пресвета Богородица – и тоа не една туку три икони – а исто така, и светите апостоли Петар и Павле. Оттука, свети Лука се смета за основач на христијанскиот иконопис. На старост го посети и Горен Египет. Од Египет се врати во Грција, каде што со голема ревност продолжи да проповеда и да ги обраќа луѓето кон Христа, не обѕирајќи се на својата длабока старост. Свети Лука ги напиша Евангелието и Делата Апостолски, обете посветувајќи му ги на Теофил, кнезот на Ахаја. Имаше осумдесет и четири години кога злобните идолопоклоници го подложија на маки заради Христа и го обесија на една маслинка во градот Тива (Теба) Беотиска. Чудотворните мошти на овој прекрасен светител во времето на Константиновиот син, царот Констанциј, беа пренесени во Цариград.