Бадник се прославува ден пред Божик и претставува последен и најстрог ден на божикниот пост, како и голема среќа, бидејќи претходи на денот на Исусовото раѓање.
Овие два прекрасни празника се пред нас за само неколку дена односно на 6 и 7 јануари, а доколку сеуште не ги знаете обичаите кои мора да ги испочитувате, прочитајте ги во продолжение:
Бадник
Бадник името го добил по гранка од даб – бадник која се сече на тој ден, се внесува дома и се пали за време на празникот. Постојат разни обичаи кои се поврзуваат за овој ден, малку од нив се одржале до денес.
Денес обичаите се прилагодени на времето во кое живееме, па бадникот најчесто се купува на пазар навечер или на самото утро на Божик, се носи дома и се става покрај икона.
Трпезата на Бадник е исклучиво посна и најчесто се подготвуваат риба, подварок или грав, со салата од зелка или компир. Во некои краеви на Србија, за ручек се пие и чаша црно вино со семе од дрен, за среќа и радост во текот на цела година.
Средината на масата, традиционално се украсува со плетена кошница полна со житарици и сушено овошје. Обичајот за сечењето на бадното лепче се поврзува со витлеемските пастири. Тие, на знакот на Ѕвездата дека се родил Исус Христос Спасителот, насекле гранки од бадник и ги однеле во пештерата да запалат оган и да го стоплат бебето Исус и неговата мајка.
Вечерта на Бадник
Вечерта на Бадник, домаќинот на куќата со синовите ги внесува бадникот, сламата и печеницата. Сламата се посипува низ цела куќа, а посебно таму каде што се служи вечера. Бадникот се поставува на огништето и се пали, потоа се пали и свеќа и домашните едни на други си го честитаат празникот, читаат молитва, а потоа се почнува со вечерата која е посна и се ужива во семејниот мир. Се верува дека на овој ден или оваа вечер треба да се врати се што е позајмено и да се смириме со сите со кои сме се расправале, за целата наредна година да помине во мир и слога. Во градовите обичајот е изменет, па така не е необично да се видат многу луѓе собрани крај црквените порти како заеднички палат бадник, се веселат и пеат православни песни.
Божик
Божик е највесел православен празник со кој се слави раѓањето на Исус Христос и се слави три дена. Божикното утро почнува така што во рана зора се слушаат ѕвона од сите православни цркви и храмови; во некои делови на Србија домаќините пукаат од пу*ки; се облекува свечена облека и се оди во црква на Божикна литургија; луѓето се поздравуваат и отпоздравуваат со зборовите Христос се роди и Вајстина се роди. Меѓутоа, во градовите, состојбата е малку поинаква и многу граѓани литургијата ја гледаат на ТВ екраните.
Обичај е првиот човек што ќе ни влезе дома на Божик да е положајник, пријател на куќата кој треба на домот и домашните да донесе здравје, среќа, благосостојба и мир. Симболично, положајникот ги претставува тројцата мудреци кои ја следеле ѕвездата од Исток и кој родениот Исус го дарувале со темјан, злато и мириси. По тој повод, постојат многу ритуали кои положајникот ги прави – ја отвора вратата од печката или шпоретот, го распалува огнот изговорувајќи ја бројаницата: – Колку искри толку среќа, колку искри толку пари… привикувајќи така благосостојба за домот во кој дошол. Потоа, домаќинката на куќата го дарува со соодветен подарок.
Од 10 јануари до Богојавление, односно 19 јануари, траат „Некрстени денови“, ова е периодот од годината кога Исус Христос сè уште не бил крстен и затоа и денес во ова време земјата е отворена за мртвите кои доаѓаат. надвор, а заедно со нив и ѓаволи и разни други демони.
Станува збор за верување кое е силно и длабоко вткаено во свеста на нашиот народ уште од античко време. Несветите сили владеат од моментот кога ќе се стемни додека не запеат првите петли. Затоа, велат луѓето, не треба да излегувате од дома преку ноќ.
Секој што ќе се осмели да патува по зајдисонце, вели традицијата, нема да помине добро, а ако мора да излезе треба да носи лук, крст или некој остар метален предмет.
Слично, во некои делови дури и денес, внимателно се забележува дека жените не предат, ткаат или перат во Некрстени денови. Ништо бело не е оставено надвор, а особено се внимава да не се остава детска облека надвор, бидејќи злите сили можат да им наштетат на децата преку бајки и магии.
Во некои села, особено во влашките региони, дури и светлината од куќите се крие со ставање завеси на прозорците или спуштање на ролетните. Не пијте вода ноќе, бидејќи традицијата вели дека демоните лазат во контејнери за домаќинството и таму демнат за невнимателните.
Луѓето велат дека деновите на некрстените не се добро време за породување. Се верува дека детето родено помеѓу Божиќ и Водици ќе биде болно и несреќно. За малечките да се „одбранат од магии“, старите луѓе дошле до ова – децата родени во денови на некрстени мора секоја година во тој период да носат со себе посебна кошула, плетена на огништето.
Со цел да се „отфрли мизеријата и да се намали страдањето“ во овој мрачен период, народот излезе со „противмерка“ за Денови на некрстени – маскирани поворки кои претставуваат духови, чудовишта и мртви предци порано поминувале низ селата и градовите. Овие коледари се движеа од куќа до куќа и бараа прилози: сланина, јајца, месо, брашно, млеко, ракија и вино…
Некрстените денови се секогаш дебели, а не се пости ниту во среда и петок. Само Божиќ е ден за пост, а тој паѓа непосредно пред Богојавление.
Се верува дека татнежот, музиката и смеата ќе ги избркаат злите сили. А со храна, пијалок и „чашка муабет“ секој страв и болка полесно се поднесува и грижите си заминуваат.
Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, премиерот Христијан Мицкоски и претседателот на македонското Собрание, Африм Гаши денеска беа на празничен ручек кај Поглаварот на Македонската православна црква – Охридска архиепископија г.г. Стефан по повод неговиот именден.
Покрај искрените честитки, Сиљановска Давкова му посака добро здравје и изрази желба за понатамошно успешно извршување на важната мисија на духовен чувар и водач на Македонската православна црква – Охридска архиепископија.
За време на прославата беше потенцирана важноста на духовната сплотеност и заедништво во градењето, застапувањето и одбраната на националните интереси.
На вториот ден од Божик, христијанската Црква ѝ оддава слава на Пресветата Божја Мајка, која што го роди Господ и Спасителот наш Исус Христос.
Ова празнување се нарекува Нејзин собор затоа што на тој ден се собираат сите верни за да ја прослават Богородица.
Тогаш се служи торжествено, соборно, во нејзина чест.
Во Охрид од древноста беше устроено наспроти вториот ден на Божиќ вечерната да се служи само во црквата на Пресвета Богородица, наречена Челница. Целото свештенство со народот овде собрано ја прославуваше Пречистата Божја Мајка.
Обичајот вели дека на овој ден, втор ден Божиќ, треба да се каже следната молитва за да владее мир во куќата цела година и сите да бидат здрави:
„Со твоето раѓање, Христе Боже, осветли ја светата светлина на спознанието Божјо, зашто во таа светлина оние што им служат на ѕвездите се научени да ти се поклонуваат, Сонцето на правдата, и да Те спознаат од височините на истокот, Господи, слава Ти!“
Обичајот вели дека куќата на тој ден не се чисти бидејќи во православието Божиќ се слави три дена. А на третиот ден, 9 јануари, се празнува споменот на светиот архиѓакон и првомаченик Стефан.