Православните верници денеска го слават Свети Трифун, заштитникот на лозјата и работата на полињата. Се занимавал со домашно стопанство и чување гуски, но бидејќи бил верен на верата Христова, Бог го дарувал со чудотворен дар, па со молитви исцелувал многу болни од разни болести.
Се вели дека, меѓу другото, ја излекувал и Горда, ќерката на римскиот цар Гордијан, која боледувала од ментална болест од која ниту еден лекар не можел да ја излечи. Царот за тоа богато го наградил, но сите подароци Трифун им ги поделил на сиромашните.
Кога на римскиот престол дошол царот Декиј, Трифун многу страдал, но со задоволство ги поднесувал сите тие маки, велејќи: „О, да бидам достоен, да завршам со оган и маки во името на Господ Исус Христос и Бог мој!“. Мачителите го осудиле и го убиле во 250 година.
Свети Трифун се смета за заштитник на полските култури, а православните цркви, верувајќи во чудната моќ на молитвеното застапништво на светиот маченик Трифун, воспоставиле посебен молитвен чин, кој се извршува на ниви, лозја или градини, доколку се оштетени од инсекти, глувци и други животни.
При извршувањето на овој чин се зема масло од кандилото на Свети Трифун и Богојавленската вода, па свештеникот ја преминува нивата, градината или лозјето, а меѓу другото ги чита и „зборовите на светиот маченик Трифун“.
Поради тоа, нашите лозари го слават Свети Трифун како заштитник, па тој ден одат по лозјата, закројуваат лоза и наводнуваат со вино, за да му ја вратат ослабената сила на лозјето по долгото зимско мирување, за да почне да цвета на пролет што веќе почнува да се приближува.
На Св. Трифун почнува февруари, се разбира според стариот календар. Ако врне снег или дожд на овој ден, ќе биде врнежлива и плодна година, ако е ведро, годината ќе биде сушна и неплодна.
Едно од верувањата на народот е дека со овој ден доаѓа пролетта, дека природата се буди, како и највисокото чувство кај луѓето – љубовта.
Според верувањето, Свети Трифун е чувар на растенијата и ги штити од разни штетници. Од него обично се бара да ги заштити нивите и лозјата од скакулци, гасеници и други инсекти.
Во некои краишта на Македонија, како Охрид и Прилеп, овој празник е познат и како Св. Трипун-пијаницата. Во повеќето краишта на Македонија, на денот на Св. Трифун рано наутро се одело в црква кадешто попот пеел молитва и светел вода. Луѓето пиеле од оваа вода, за која се смета дека е ослободена од демоните и има лековита моќ, а потоа со неа ги прскале лозјата. Во Тиквеш, рано наутро, лозарите оделе во лозјето, каде закројувале неколку лози кои ги полевале со вино, а потоа ги благословувале со зборовите: „Господе, ти давам едно шише со вино за илјада да ни подариш“. Во Ваташа, пак, лозарите се тркалале низ лозјето за така да се тркалаат и бочвите со вино. Во ова село било обичај, по закројувањето на лозјето, попот да забоде запалена гламја во дворот на црквата, со цел да се забрза заминувањето на зимата.
Инаку, како што православните верници денеска го слават Свети Трифун, западната традиција го слави Свети Валентин. Меѓутоа, едно ги спојува – и двајцата светци, иако се слават во различни цркви, се заштитници на искрената љубов на сите христијани.
Папата Франциск денеска изјави дека Католичката црква е подготвена да прифати заеднички датум за Велигден со сите христијански цркви, со цел сите цркви, вклучително и православните, протестантските и други, да го слават Велигден во ист ден, а со тоа да се зајакне единството меѓу верниците.
„Еден датум за Велигден. Католичката црква е подготвена да го прифати датумот за Велигден заради единство.
Ова е година на благодатта, можност за сите христијани кои веруваат во ист Бог, повторно да ги откријат заедничките корени на верата. Единството кое сите сакаме да се случи“, порача папата.
Оваа година Велигден ќе се слави на ист ден и во Грегоријанскиот и во Јулијанскиот календар, во годината кога се одбележува годишнината од Никејскиот собор.
„Го обновувам мојот повик оваа случајност да биде потсетник за сите христијани да направат одлучувачки чекор кон единството, околу заеднички датум за Велигден“, рече папата Франциск.
Ден пред големиот христијански празник Богојавление- Водици, на празникот наречен Водокрст секоја година се извршува голем Богојавленски водосвет.
Празникот е познат под имињата Водокрштение и Водокрст или Водопост, како ден на строг пост, во кој се пости само на вода.
Во Светата Црква се воспева силата и моќта на Крстот. Се врши крштевање на водата и таа со силата на Светиот Дух добива лековита моќ. Празникот е востановен во спомен на некогашните обичаи кои се изведувале на тој ден, кога биле крштевани луѓето кои го примиле христијанството.
Денот на крштевањето на Исус Христос во реката Јордан е денот кога Божјиот Син навршил триесет години од телесното раѓање и тргнал да го извршува Својот учителски и спасителен подвиг.
Како што дознаваме од Новиот завет, во мигот кога Свети Јован Крстител го крштевал Исуса Христос во реката, во еден миг се појавило Светото Тројство: гласот на Отецот му се јавил на сетилото за слух, Духот на сетилото за вид – во вид на гулаб на небото, а Синот бил достапен за сетилото за допир.
Kако што е запишано во Евангелијата, за тоа посведочил и Свети Јован Крстител кој рекол: „Еве го јагнето Божјо кое на Себе ги зеде гревовите на светот”. Откако ги кажал тие зборови, го потопил и го крстил Божјиот Син во Јордан.
Голем број македонски семејства Василица ја празнуваат како домашна слава, а оние кои го носат името на Свети Василиј Велики го слават својот именден.
На Василица верниците кои се водат по овој календар кршат и пита со паричка и исто така се верува дека на оној кој ќе му се падне паричка ќе биде среќен во текот на целата година.
Старата година се испраќа и со палење василичарски огнови, кои се симбол на божествената светлина што, според народното верување, ги прогонуваат лошите сили. Сепак како и на секој празник не заборавајте да појдете во црква, да запалите свеќа и да му се помолите на Бог за вас и вашите најблиски.
Инаку, Свети Василиј Велики е еден од тројцата најголеми црковни учители од четвртиот век. Родум бил од Кападокија, а завршил школо во Атина.
Тој бил голем христијански филозоф, а се прославил и како епископ и заштитник на чистотата на православното учење. Свети Василиј Велики се упокоил на 14 јануари во 379 година.
Некогаш девојките овој ден го користеле за гатање за да дознаат за кого ќе се омажат. Некогаш домаќинките земале снег и фрлале малку кон децата дома за да бидат здрави.
Се гледа и времето, ако падне снег или биде облачно, годината ќе биде плодна.
Сувото време носи суша.
Обичај кој се задржал и денес е да се помолиме за здравје и среќа.
На тој ден никако не се карајте зошто цела година ќе ве следи баксуз и кавги.