Православните христијани утре го слават празникот посветен на погубувањето на св. Јован Крстител, што секоја година се празнува на 11 септември, а кај народот е познат под различни имиња: Св. Јован Сечиглав, Св. Јован Отсечен, Св. Јован Опсечен и други.
Свети Јован Крстител ужива голем култ кај верниците во христијанскиот свет и оставил значајни траги и во традицијата на македонскиот народ.
Како и другите празници посветени на овој светител и овој ден се празнува со многу внимание, со домашни и народни свечености.
Православните верници за овој ден држат строг пост, не се јаде не само мрсно туку и риба и масло. Останало забележано дека на овој ден луѓето не јаделе ни лубеница, домати, црвено грозје и други продукти со црвена боја што потсетувале на крвта на светителот.
Житие: Отсекувањето на главата на Св. Јован Крстител
Ирод Антипа, синот на стариот Ирод, убиецот на Витлеемските младенци во времето на раѓањето на Господ Исус, беше господар на Галилеја во времето на проповедта на Свети Јован Крстител. Овој Ирод беше оженет со ќерката на арапскиот кнез Арета.
Но бидејќи зол изданок од зол корен, Ирод ја протера својата законска жена и незаконски ја зеде за сожителка Иродијада, жената на својот брат Филип, којшто се уште беше жив. Против ова беззаконие стана Свети Јован Крстител и силно го изобличи Ирод. Ирод го фрли во затвор. За време на еден пир во неговиот дом во Севастија Галилејска пред гостите играше Салома, ќерката на Филип и Иродијада.
И пијан и занесен од таа игра, Ирод и вети на танчерката дека ќе и даде се што ќе посака, па дури и кога би побарала половина од неговото царство. Наговорена од мајка си, Салома ја побара главата на Свети Јован Крстител. Ирод нареди и му ја отсекоа на Јован главата во затворот, па му ја донесоа на Ирод на чинија. Учениците Јованови ноќе го зедоа телото на својот учител и чесно го погребаа, а Иродијада го избоде со игла Јовановиот јазик, а главата му ја закопа на некое нечисто место.
Што стана понатаму со главата на Светиот Предвесник опишано е под 24 февруари. Но набрзо оваа група злосторници ги постигна Божја казна. За да ја измие честа на својата ќерка кнезот Арета удри со војска на Ирод и го порази до темел. Поразен Ирод беше осуден од кесарот Калигула на прогонство, најнапред во Галија, а потоа во Шпанија. Како прогонети Ирод и Иродијада живееја во беда и понижувања, додека земјата не се отвори и не ги проголта.
Салома загина со зла смрт на реката Сикорис (Сула). Смртта на Свети Јован се случи пред Пасха, а празнувањето на 29 август е востановено затоа што тој ден е осветена црквата којашто на неговиот гроб ја подигнаа во Севастија Светиот цар Конастантин и неговата мајка, Светата царица Елена. Во таа црква се положени моштите на Јовановите ученици: Елисеј и Авдиј.
Тропар Споменот на праведникот е со пофалби, а тебе ти е доволно и сведоштвото на Господа, Претечо, оти навистина се покажа најпочитуван меѓу пророците, бидејќи се удостои да Го крстиш во водите Оној за Когошто тие проповедаа.
Затоа, откако пострада за вистината радувајќи се, и на оние во адот им Го благовести Бога Кој се јави во тело, Кој го зема гревот на светот и ни дарува милост голема.
Кондак Славното отсекување на главата Претечева беше еден вид Божја промисла, за и на оние во адот да им го проповеда доаѓањето на Спасителот.
Затоа нека реди Иродијада, која го испроси беззаконото убиство, бидејќи таа не го возљуби законот Божји, ниту вечниот живот, туку лажниот и привремениот.
Православната црква и верниците денеска на 21-ви ноември, го слават еден од најголемите христијански празници- Архангел Михаил или народски нарачен Арангеловден.
Овој светец е водец на небесните војски кој секогаш се јавувал на местата на кои се јавувала и Богородица, така што претставува небесна сила и заштита на земјата.
По црквените преданија, ангелот Михаило прв стапил во борба со лошиот дух и во тоа име по црквено толкување означува „оној кој е како Бог“.
Меѓу нардот владее верување дека овој ангел ги посетува болните и ако застане кај ногата- не е на добро, а ако застане кај главата- болниот ќе оздрави.
Овој празник секогаш се слави на ист датум и во есен, затоа што кога на светците им се делеле улогите, Архангелот Михаил го добил есенското и зимско време- времето на потешкотии. Се верува дека во ова време тој лута облечен како просјак за да ги прекори неверниците и да им помогне на сиромашните.
Едно народно верување вели дека спрема временските услови на овој ден, може да се одреди каква ќе биде годината, времето на празникот ќе одреси какво ќе биде времето во текот на зимата и пролетта.
Дали денот ќе биде прославен со посна или мрсна трпеза, зависи од денот на кој се паѓа. Ако е во среда или петок, треба да биде посно. Оваа година е во четврток, па трпезата може да биде мрсна. Секогаш на трпезата треба да има пченица, во чест на мртвите, односно упокоените души на светците.
Еден од најважните празници во православниот календар, Арангел се празнува на 21 ноември во чест на Свети Архангел Михаил.
Таа е една од најчестите слави помеѓу православните христијани и носи длабока духовна и културна симболика.
Се верува дека свети Архангел Михаил е заштитник на семејствата и чувар на душите на праведниците, па на овој ден се молат посебни молитви за здравје, мир и благосостојба.
Обичаи за Арангел
*Свечена церемонија и славска трпеза
Арангел традиционално се празнува со палење свеќа и кршење на славската погача, со молитва посветена на Светиот Архангел Михаил. На трпезата се служат посни или мрсни јадења, во зависност од датумот на празникот. Ако падне во среда или петок, тогаш храната е посна.
*Молитва се за заштита и мир
Празникот е време кога верниците се молат на Свети Архангел Михаил да ги заштити нивните домови, семејства и заедница од злото. Иконата на светителот го зазема централното место во домот, а пред неа се палат свеќи и се кажуваат молитви.
*Забрането е извршување на потешки работи
Како и кај повеќето големи празници, традицијата налага дека на Денот на Арангел треба да се избегнува тешка физичка работа како што се работа на нива, сечење дрва и шиење. Овој ден треба да биде посветен на молитва, одмор и празнување.
*Помагање на сиромашните и донирање
Во некои делови постојат обичаи да се донираат храна и пари на оние на кои им е потребна помош, верувајќи дека Светиот Архангел Михаил ќе им врати благослов на оние кои им помагаат на другите.
Што не треба да се прави на Арангел?
Свадби и прослави
На овој ден не се организираат венчавки, бидејќи Архангел е духовен празник кој симболизира молитва и тишина. Се смета дека денот е посветен на семејно заедништво и почитување на светецот, а не на бучни прослави.
Избегнувајте конфликти
Се верува дека на овој ден е исклучително важно да се одржи мирот во домот и да се избегнуваат кавги. Свети Архангел Михаил е симбол на правдата и мирот, па се верува дека конфликтите можат да донесат несреќа во семејството.
Непосветување на празникот
Отсуството на молитва и непочитувањето на обичаите на денот на Архангел се толкуваат како непочитување на самиот светец. Семејството треба да го помине денот во заедништво, молитва и љубов.
Свети Архангел Михаил, кој се празнува во четврток на 21 ноември, е еден од најважните православни празници. За овој ден се поврзуваат бројни обичаи и верувања, но има и некои сомнежи, како на пример дали се подготвува пченица.
Свети Архангел Михаил, на кого му се посветува празникот Архангел, важи за жив светец, па многу верници сметаат дека за овој празник не се подготвува ропско жито. Дали е навистина така? Еве што напиша на оваа тема еден патријарх во својата книга „За да ни бидат појасни некои прашања од нашата вера“.
Зрното не се подготвува за светците кои починале, туку како што се моли свештеникот во самата молитва за осветување на јаслите, јаслите да се принесат на слава Божја, „во чест и спомен на светителот (изречена име на славата на семејството), и во спомен на оние кои загинаа во побожната вера“. Ова е најважниот дел од молитвата во кој се открива значењето на подготвувањето на јаслите за слава Христова. Крштението со славеничката погача и лулка се принесува заради Бога и во чест на крстениот светец како заштитник на семејството.
Варената пченица не е симбол на смртта, туку на животот на оние кои живееле и кои сега живеат во вера во Бога и нивната слава Христова. Вистина е и дека сите светци се живи, бидејќи во Бога никој не може да биде мртов – Бог е Бог на живите, а не на мртвите. Погрешната практика веројатно настанала поради фактот што житото се подготвува и за помен на починатите најблиски. Во двата случаи, житото претставува жртва на Бога и ја симболизира православната вера во општото воскресение. Оваа жртва му се принесува на Бога во името на светецот или покојникот чие име се споменува на тој ден, или на тој спомен. Дали зборуваме за светец кој живеел, а потоа се упокоил или никогаш не поминал низ биолошка смрт, како Архангел Михаил или Свети Илија, не прави никаква разлика во однос на жртвите што му се принесуваат на Бога (празнична торта, жито и вино). Варената пченица не е симбол на смртта, туку на животот на оние кои живееле и кои сега живеат во вера во Бога и нивната слава Христова. Вистина е и дека сите светци се живи, бидејќи во Бога никој не може да биде мртов – Бог е Бог на живите, а не на мртвите.
Погрешната практика веројатно настанала поради фактот што житото се подготвува и за помен на починатите најблиски. Во двата случаи, житото претставува жртва на Бога и ја симболизира православната вера во општото воскресение. Оваа жртва му се принесува на Бога во името на светецот или покојникот чие име се споменува на тој ден, или на тој спомен. Дали зборуваме за светец кој живеел, а потоа се упокоил или никогаш не поминал низ биолошка смрт, како Архангел Михаил или Свети Илија, не прави никаква разлика во однос на жртвите што му се принесуваат на Бога (празнична торта, жито и вино).