Connect with us

Истражување

Истражувања потврдија: Стариот дел на Охрид бил остров, Охридското Езеро пошироко

Published

on

 Стариот дел на Охрид или антички Линхидос бил остров во периодот од доцното бронзено време до доаѓањето на Римјаните. Тоа го покажуваат геолошките и археолошките истражувања направени во рамки на петгодишниот проект „Погранични студии, истражувања на идентитетите и културните контакти во пограничниот регион на Античка Македонија“.

Проектот го реализираа Археолошкиот музеј на Македонија и Институтот за класични студии од Карловиот универзитет од Прага, во партнерство со Германскиот археолошки институт, Геолошкиот институт од Прага и Универзитетот од Јужна Бохемија од Чешка, како и Заводот за заштита на културно наледство и музеј од Охрид.

Раководителот на проектот Перо Арџанлиев од Археолошкиот музеј на Македонија во разговор за МИА појаснува дека со геолошките испитувања во рамнината, односно делот каде што се наоѓа денешниот модерен Охрид, откриле езерски седименти, со што докажале дека тој дел бил поплавен.

 И тоа не е случајно. Кога подоцна размисливме каде се сконцентрирани најголем дел од археолошките остатоци од доцното бронзено време до доаѓањето на римјаните, заклучивме дека тоа е на просторот од стариот дел на Охрид. Населбите и некрополите од античкиот период се наоѓаат баш на тој простор, бидејќи низината била поплавена, односно била дел од езерото. Согласно тоа, заклучивме дека населбите треба да ги бараме на првиот ред ридови во заднината на рамницата каде ги вршевме и ископувањата на локалитетите, истакна Арџанлиев.

Охридско-струшкиот регион имал бурно климатско минато

Во рамки на археолошките истражувања, додава Арџанлиев, годинава акцентот бил ставен на три локалитети во околината на Охрид: „Петкина нива“ и „Горица“ кај селото Лескоец и „Градиште“ кај Долно Лакочереј. На локалитетот „Петкина нива“ откриена е римска рурална вила, на „Градиште“ населба со хронологија од доцно бронзено време до хеленистички период и кај „Горица“ има хронологија од неолитот, па се до железното време.

Најголем дел од артефактите на сите локалитети се керамички наоди, кои според експертот, се добри за датирање.

– Проектот е мултидисциплинарен, имавме екипа археоботаничари, кои со посебна опрема вршат измивање на земјата и ги собираат сите археоботанички остатоци на земјата, семиња и разни други остатоци со чија помош се врши реконструкција на пејзажот, со што се хранеле луѓето, што одгледувале и слично. Со помош на јагленисани органски остатоци вршиме радиокарбонски анализи во референтни лабаратории каде што добиваме точни дати за секој од слоевите каде што откриваме и археолошки артефакти. Така наместо релативна добиваме аполутна хронологија, каде археолошките артефакти се во апсолутни дати, појасни Арџанлиев.

Целта, според него, е реконструирање на организацијата на населбите во минатото.

– Во рамки на проектот вршиме мултидициплинарни и геолошки итражувања, со чија помош увидовме дека овој крај езерски регион имал бурно, динамично климатско минато. Со реконструкција на тоа бурно минато можеме да ја реконструираме и организацијата на населбите и како луѓето се организирале во минатото да живеат околу езерото и во регионот, посочува соговорникот.

Почетоците на металургијата следен предизвик

Основните ресурси за исхрана сами ги произведувале, односно луѓето во тој период се занимавале со земјоделство и сточарство, но иден предизвик на археолозите е да истражат од кога почнала металургијата.

– Во иднина планираме акцент да ставиме и на истражувања кога почнала металургијата. Планираме тоа да го правиме мултидисциплинарно, со помош на напредни истражувања. Со помош на полен анализи ќе откриеме кога почнало да има загадувања во минатото и врз основа на тоа загадување тогаш специјалистите утврдуваат дека токму во тој период почнала металургијата, топењето на рудата и слично, информира Арџанлиев.

Со тоа, нагласува, сакаме да дадеме одговор за појавата на елитата во Охридскиот регион, што покажуваат и откритијата од Архајскиот период (6 век пр.н.е.) во гробовите во Требеништа и на Горна порта.

За да има елита и такво богатство мора да има повеќе ресурси, спомнав земјоделство, сточарство и металургија, но покрај тие ресурси овие луѓе ги контролирале и главните комуникациски и трговски рути. А регионот во тој период претставува своевидна крстосница во овој дел од Балканскиот полуостров, нешто што може да се забележи од поголемиот број некрополи од Архајскиот период, кои се откриени во рамницата северно од Охридското Езеро, во кои се откриени доста богати и значајни наоди. Тоа денеска е Охридско-струшкиот регион, крајбрежје на тогашното поголемо езеро, што геолошки го потврдивме дека постоело, рече Арџанлиев.

Катаклизмичен настан причина за повлекувањето на езерото

Со една геолошка сонда во близина на реката Грашница, додаде, откриле ново палафитно, наколно живеалиште и со тоа се потврдило дека имало некој катаклизмичен настан, како земјотрес, кој придонел таа населба да престане со егзистенција околу 12 век пред нашата ера, во доцното бронзено време.

– Најверојатно со тој катаклизмичен настан дошло до спуштање на тлото во северниот дел на охридската рамнина, а потоа езерото направило поплавување, со што ја променило и формата. Тие се првични резултати, кои дополнително ќе ги надградуваме и публикуваме, информира раководителот на проектот.

Идните планови се истражувањата да продолжат во Преспанскиот регион

Од проектот произлегле нови прашања на кои археолозите треба да одговорат. Идејата е да продолжат истражувањата и во Преспанскиот регион, бидејќи е најмалку истражен.

– Истражувам една некропола во Преспа од Хелинистички период, локалитет „Гибавица“ кај селото Избишта. И за Хелинистичкиот период имаме некои првични сознанија. Но како за охридксиот регион што кажав дека е тесно поврзан со водостојот на езерото така сметаме дека истото треба да го очекуваме и во Преспа, бидејќи двете езера се како врзани садови и гледаме дека се во корелација. Планираме да продолжиме со геолошките истражувања и да пробаме на некои локалитети да извршиме сондажни истражувања за да имаме две референтни слики на двете котлини да видиме дали стварно се во корелација и дали имало поврзаност во минатото, додава Арџанлиев.

Проектот, нагласи, користи напредна технологија што ја има на располагање арехеолошката наука, која за жал во земјава многу малку е вклучена.

МИА

Истражување

Во оваа земја нема комарци, змии и други рептили

Published

on

Дали сте знаеле дека Исланд е единствената земја во светот каде што нема комарци, змии и други рептили? Студената клима, специфичната географска положба и вулканскиот терен го прават овој остров уникатно место без овие животински видови. За многумина, ова е уште една причина да го посетат Исланд и да уживаат во неговата природна магија!

Continue Reading

Истражување

ПИСМО НА БРАТОТ НА МАРА БУНЕВА ОД 1945: „Кажете им, да им ја е*ам мајката, зашто сакаат автономна Хитлерова Македонија!“

Published

on

Што му пишал на македонскиот министер за внатрешни работи Борис Бунев за неговото великобугарство и за членството во ВМРО? Како ја минирал идејата, по капитулацијата на Бугарија од Македонија да добие автономија под германско покровителство? Колку луѓе спасил од затвор? Зошто за македонската историја и јавност, овој човек, кој вели дека токму поради неговата борба за Македонија бил осуден од Бугарите, е непожелна личност?

Борис Бунев е брат на Мара Бунева, една од најнапаѓаните личности во досегашната македонска историја, жена врз чиј грб стотици подбуцнувачи и се додворуваа на комунистичката и неокомунистичката власт на Македонија и градеа кариера. Пред повеќе години, во Белград, Србија, е откриено едно писмо од Борис Бунев до амбасадата на Демократска Федеративна Југославија во Софија, кое потоа било препратено до Министерството за надворешни работи во Белград, а оттаму до Министерството за внатрешни работи на Демократска Федерална Македонија во Скопје. Писмото прв го објавив, а потоа по принципот копи пејст беше преземано од други сајтови. Писмото е прилично интересно со содржина од која на многумина веројатно ќе им се дигне косата на главата. Станува збор за извонредно сведоштво за настани за кои пошироката македонска јавност речиси ништо не знае, освен тоа што партиските директиви преку своите ‘научници’ и дозволуваа да го знае. Меѓудругото, во писмото се опишуваат и моментите кога е направен обид, по повлекувањето на бугарската војска од Македонија и нејзиното излегување од сојузот со Хитлерова Германија, нашата држава да добие автономија под германско покровителство. Од спомените на Ванчо Михајлов се дознава дека во врска со тоа и тој самиот лично допатувал во Скопје, но ја одбил идејата со мотивација дека таа ќе значи ново пролевање македонска крв. Во ова писмо, Бунев сведочи за тоа како тој размислувал за истото прашање и што кажал на состанокот со бугарската управа на кој биле повикани 30-тина тогашни угледни граѓани на градот со цел да се изјаснат за ова.

Покрај тоа, писмото е изворно сведоштво и за размислувањата на братот на Мара Бунева во врска со односите меѓу Македонците и Бугарите, изнесувајќи работи кои или досега не биле познати или биле строго криени од очите и ушите на Македонците.

ТРИ ГОДИНИ ТАНЦУВАВТЕ

Меѓу двете војни, Борис бил член на михајловистичкото ВМРО, а во 1941 година доаѓа во Скопје и тука живее до 1944 година. Потоа одново се враќа во Бугарија, а на 15 октомври 1945 година го испраќа писмото кое сега го изнесуваме. Во писмото Борис Бунев бара враќање на покуќнината од куќата во Скопје во која живеел за време на војната и во него меѓудругото вели:

‘Почитуван г. министре,

Во текот на септември 1941 година, заедно со семејството, сопругата и синот, се доселив во Скопје, при што од Софија ја пренесов сета покуќнина.

Немајќи сопствен дом, бидејќи моите родители живеат во Тетово, од чиновникот за државни имоти ми беше определено да живеам во куќата на ул. 248 бр.6, во која ја сместив сопствената покуќнина. Поради настаните на 8 септември 1944 г. го напуштив Скопје без да ја изнесам покуќнината и заминав за Софија. Причините поради кои ја напуштив татковината Македонија, ќе ги изнесам подолу.

Поради различните патишта по кои одев за Слободата на Македонија, денес сум обележан како неподобен жител на татковината…, иако постојано живеам со убавата мисла дека ќе ми биде дозволено да живеам во Македонија и да бидам полезен…

Тоа мое решение да живеам во Бугарија е привремено и ми налага да си ја соберам покуќнината.

Домашните ми соопштуваат дека во куќата во која се наоѓа покуќнината, се вселило службено лице, кое одбило да ги предаде работите…’, пишува братот на Мара Бунева.

Но, тоа што за нас е интересно е делот од писмото во кое Бунев се обидува да му објасни на македонскиот министер за внатрешни работи некои работи поврзани со него, а кои се однесуваат на денес веќе стандардните квалификации дека е великобугарин и антимакедонски елемент. Па, вели:

‘На почетокот на молбата ветив дека ќе ги изложам причините поради кои го напуштив Скопје.

Бев загрижен од навлегувањето на Љотичевците и Дража Михајловичевите вооружни групи, за кои имаше сведоштва дека се веќе кај Сурдулица и второ, ако останев во Скопје, ќе требаше да се потчинам на германските војски.

Од Љотичевците и Дража Михајловичевците се плашев дека како стар борец на ВМРО ќе посегнат по мене, а на Германците не сакав да им служам.

Треба да ви раскажам и за следното:

Неколку денови пред бугарските воени и административни власти да ја напуштат Македонија, во кабинетот на обласниот директор Тома Петров, на состанок бевме повикани околу 30 граѓани.

Обласниот директор ни соопшти дека бугарската влада му наредила да свика состанок со видни граѓани и да основа ‘привремена македонска влада’ под покровителство на германската воена команда и германскиот конзул во Скопје, и таа влада треба да ја објави автономијата на Македонија.

Сите присутни требаше да се изјаснат. Јас прв се јавив за збор и буквално, го кажав следното:

Господине директоре, не во 11 часот, туку сега земете го телефонот и соопштете им на министрите, да им ја ебам мајката, зашто ни советуваат да ја објавуваме автономијата на Македонија. Ние тоа нема да го направиме. И продолжив:

Господине директоре, Вие… не водите сметка дека меѓу нас нема претставници на тие што имаат право да зборуваат, тие што се по планините. Вие ли сте врската со нив, со тие што утре ќе влезат со оружје в рака во градот? Тие со право ќе кажат: Кои сте вие да основате привремена влада на автономна Македонија без да не прашате? Вие ли, кои цели три години танцувавте во воениот клуб, вие ли имате право на такво нешто без да сте ополномоштени од нас, кои во тоа време бевме во планината и водевме борба со бугарските и германските власти?… Затоа господа, предлагам понатаму да не се дебатира по ова прашање.’

Предлогот на Бунев не бил прифатен и сите што биле поканети на тој состанок зеле збор, но се покажало, тврди во писмото братот на Мара Бунева, дека сите размислуваат како него. Затоа состанокот завршил без да се донесе било каков заклучок, сите се разотишле и така не дошло до реализирање на идејата за автономија на Македонија, со сопствена власт под покровителство на Германија.

ЦАРСКИ ПРИЕМ

Потоа, во писмото Бунев продолжува:

‘Господине министре, мојот став по ова прашање им беше познат и на германските воени власти и на германскиот конзул и го ризикував животот во Скопје поради повлекувањето на бугарските власти.

Некој би прашал: А, зошто не отиде в партизани?

На тоа прашање, еден чесен човек како мене би можел кратко да одговори:

Немав гаранција дека ќе бидам примен од нив, ниту пак сакав да бидам смешен и да се определувам во последната минута за да се наредам до тие што со месеци беа по планините’, пишува Бунев.

Потоа, тој додава и други работи кои според него не оделе во прилог на желбата да остане во Скопје. Како пример го наведува случајот со вербалниот судар во ресторанот Метропол со некоја жена чиј татко и брат биле во служба на Германците (му рекла дека ‘вие Бугарите немаше да дојдете во Македонија ако не беа Германците’ на што тој ја нарекол ‘пизда’), како и спасувањето од затвор на некои работници од Кучково, како и работниците Атанас Митрев, Јовчев, Петко и др.

Борис Бунев на министерот се обидел да му објасни и за трите работи со кои е оквалификуван: дека е великобугарин, дека е противпрогресивен елемент и дека е бивш член на ВМРО.

‘Великобугарин сум до толку, до колку сум можел да имам право да живеам во сопствената татковина Македонија, слободен и невознемируван.

За слободата на Македонија сум се борел против велико бугарство, за што во Бугарија сум бил осуден на смрт и сум лежел во затвор 5 години и четири месеци.

Ако бев великобугарин ќе се согласев на државната служба во Скопје која настојчиво ми беше нудена.

Ако бев великобугарин, барем на едно државно собрание во Македонија ќе говорев. Ќе пишував во весниците за великобугарството…

Ако бев великобугарин, немаше да ги одбегнувам прославите и банкетите, иако сум бил специјално канет…

И најпосле, ако бев великобугарин, ќе отидев на приемот во општината организиран од цар Борис. Упорно бев покануван да присуствувам, но откажав и не отидов. Тоа ќе го потврди г. Кирил Жерновски, кој во својство на помошник на кметот имаше наредба да ме покани.

И кога официјалните органи ми составуваа белешки, дека избегнувам од тоа, им одговарав:

‘Додека бугарските власти ја сметаат Македонија за своја колонија, јас не сакам со присуството да го потврдувам тоа’.

За квалификацијата дека е противпрогресивен елемент, Бунев вели: … Ако бев непрогресивен елемент, немаше да молам и да давам гаранции за ослободувањето од затворот на неколку десетина прогресивни младинци. Тоа го знае цело Скопје. Тоа го знае и г. Стамат Дуковски, чии две деца беа ослободени.

Ако бев антипрогресивен елемент, немаше да му одговорам на обвинителот од Воениот суд дека ќе сведочам за судените прогресивни елементи зошто ‘има нешто убаво во нивната борба’.

Ако бев антипрогресивен елемент, немаше да застанам на страната на жителите на с. Вратница, селаните можат да го потврдат тоа, и откако полицијата бесчувствително истепа неколкумина вратничани, да и објавам војна на полицијата…’

Потоа Бунев раскажува како извесен Тома Апостолов во октомври 1944 година дошол дури во Ќустендил со намера да го уапси затоа што не се заложил за уапсените Срби од Тетово, што според Бунев не било точно:

‘Јас успеав да ја издејствувам слободата на многу мои сограѓани. И може да се утврди дека сите работи сум ги извршил без каква и да е материјална придобивка.

‘Па кој ги спаси Сане Јајчар, Ѓоко Михајловиќ, Кочо Богоевиќ, Урош и Владо Парлиќ, Сима Моисиќ, зетот на Стефан Лешков, Славе Парлиќ, Ѓоќо Ристиќ од Скопје, Милан Ристиќ од Скопје, илегалните младинци од Врање, свештеникот од Сурдулица и др.

Да можев ќе сторев многу, но не можев, не ме слушаа’, велел Бунев.

 СЕ БОРЕВМЕ ПРОТИВ КРАЛСКА ЈУГОСЛАВИЈА

На крајот од писмото тој се осврнува и на тоа дека бил член на ВМРО, но со логика која веројатно многу комунисти и неокумунисти ќе ги изнервира. Еве што напишал Бунев за тоа:

‘Како член на В.М.Р.О. Да, таков бев и имав престапи против бившото Кралство Југославија. Титовата Југославија и Федерална Македонија не можат и не треба да бараат сметка од тие кои по својата идеологија се бореле против Кралска Југославија.

В.М.Р.О. и неговите членови не водеа борба против новата демократска Титова Југославија.

Почитуван г. Министре

Интересно е да наредите едно сеопфатно истражување на мојата дејност во Скопје за времето до 1941 г. до 8 септември 1944 година… И ако се докажат моите полезни работи во Македонија, да наредите да ми се врати покуќнината според приложениот список, за да останам со добри чувства кон управителите на мојата татковина Македонија во која мечтаам да живеам.

Со почит кон вас и за доброто на мојата татковина Македонија

Софија 15 октомври 1945 г.

Со почит

Борис Бунев’

Ете, тоа е скратената верзија на писмото кое од белградскиот Архив е донесено во Скопје, а кое братот на омразената во Македонија Мара Бунева, го испратил до македонската повоена влада. Бунев, кој за нашата официјална историја е асли Бугарин, непожелна личност, од која треба да се бега безмалку како од чума, со ова писмо се претставува како поинаков човек, дури и само половина од изнесеното во писмото да е вистина. Тој зборува за неговата татковина Македонија, тврди дека поради борбата за слобода на таа татковина токму од Бугарите бил осуден на смрт и лежел во затвор, дека токму тој спасил десетина Македонци од окупаторските власти нудејќи и сведоци за тоа и, во крајна линија, како човек со револуционерно минато, знаел да ја цени борбата што партизаните по планините ја воделе во време на Втората светска војна. Но, можеби токму затоа, токму поради тоа што тој веројатно бил со поинаков лик од сликата што овде ни е наметнувана и ни ја наметнуваат за Мара Бунева и нејзиното семејство, е забранувана личност.

Пишува Дарко ЈАНЕВСКИ

Избвор: denesen.mk

Continue Reading

Истражување

Реката Јордан во која Јован Крстител го крстил Исус полека исчезнува

Published

on

Реката Јордан, која тече 251 километар низ Блискиот Исток, претставува природна граница меѓу Израел, односно Палестина, и Јордан. Се влева во Галилејското Езеро, а потоа продолжува кон југ, каде конечно се влева во Мртвото Море.

Реката Јордан е од особено значење за Евреите, христијаните и муслиманите, бидејќи во Библијата се спомнува како река која Евреите ја преминале за да влезат во Ветената земја, но и како река во која Јован Крстител го крстил Исус. Таа е карактеризирана и како место на чуда, а бројни аџии до неодамна патувале на исток за и самите да се крстат во неа.

Денешниот изглед на реката Јордан е само сенка на тоа што некогаш било. Се проценува дека текот на реката е сиромашен за најмалку 60 отсто во споредба со 20 век. Некогаш богата со вода, денес, пак, на некои места ја гледаме само во траги – широка едвај нешто повеќе од десетина метри, со нова „најголема“ длабочина од скромни пет метри.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк