Како што очите ги гледаат сетилните предмети, така верата преку духовните очи гледа во невидливото. (Преподобен Исак Сирин).
Човекот е роден со чувство за доверба. Детето е мирно во рацете на мајката, која за него во првите денови и недели го опфаќа целиот свет, целата Вселена. Таа девет месеци го носи под нејзиното срце, и тоа е неразделно од неа. Неговата мајка е извор на живот, храна и топлина за него.
Светот за детето, постепено се шири. Неговата нежна и чиста душа болно ги согледува несовршенствата на светот, кои му го даваат животното искуство. Човекот почнува да разбира дека не можете секому да се доверува, но чувството на доверба никогаш не исчезнува. Тоа е поставено од Создателот и останува до крајот на животот. Ние им веруваме на наставниците кои нè учат, на екипажот во авионот, во кој седиме, за да стигнеме некаде, на хирургот кој нè оперира.
Во повеќето случаи, ние не ги познаваме, но веруваме во нивната професионалност и искреност. Во нашите животи, ние секојдневно пројавуваме вера и доверба.
Во различни животни околности, човекот се стреми да најде заштита и поддршка не само за да ги избегне реалните опаcности, туку и да се ослободи од cтравот и вознемиреноста, да ја стекне смислата на животот, и смирено и самоуверено да се стреми кон достигнување на повисоки цели.
Во светот во кој има многу непријатности, невозможно е да се најде такво прибежиште. Заштита и поддршка може да најдеме само во Бога. Верувањето во Бога е цврста и сигурна основа за човечкиот живот. Словенски збор надежда, надеж, доаѓа од придавката „надежен“. Верата е силно сидро, кое ни помага да застанеме во брановите на секојдневните бури и да не се срушиме врз камењата. Не е случајно што сидрото е првиот христијански симбол на верата и надежта.
Човекот ги соединува двата света – видливиот и невидливиот, соединува две природи – физичката (телото) и духовната (душата). Ние телото го гледаме и го чувствуваме, но има многу докази и за постоењето на душата, ние ја чувствуваме и ја разбираме нејзината болка, нејзините радости и потреби. Затоа, човечкиот живот не може да се ограничи само на задоволување на потребите на телото. Душата е дел од невидливиот свет, кој има свои закони. Затоа, таа мора да води духовен живот, следејќи ги тие закони.
За да бидеме здрави, да имаме плодови и да го наследиме вечниот живот, душата треба да се стреми да го спознае Бога и да се соедини со Него како со Извор на животот. „Телото не може да живее без дишење, а душата невозможно е да постои, ако не го запознае Создателот“ (Свети Василиј Велики).
Што е неопходно, за да живееме правилен духовен живот, кој ќе принесува плодови? Пред сè, потребна е – вера. Без неа, ние не можеме да се надеваме на Бога, да се молиме на Бога и да го љубиме Него. Бог се обраќа кон секое човечко срце. Одговор на тој Божји повик е верата. Глувоста, нечувствителноста кон Божјото обраќање или несакањето да го следиме тој повик, е неверието и тешката болеcт на душата. Верата му се дава на човекот од Бога, но човекот за да ја добие, треба да го поправи својот гревовен живот. Првиот чекор кон тоа, треба да биде покајанието. Тогаш во душата ќе се појави првиот никулец на верата, кои со текот на времето ќе донесе спасителен плод.
Верата започнува со мал и едвај забележлив никулец: Верувам Господи! Помогни му на моето неверие. Овој молитвен плач со солзи, се излеа од таткото на тешко болниот син, како одговор на зборовите од Спасителот: „Ако можеш да поверуваш? Сè е можно за оној што верува!” (Марко 9, 23). Кога ние ќе сфатиме со сето свое битие, дека само Бог може да ни помогне, и никој освен Него не може да нѐ излечи од гревот и да нè спаси од вечна смpт, тогаш нашата вера почива врз добра почва и донесува плодови. Затоа, чувствувајќи ја желбата за да веруваме на Бога, потребно е да го молиме Бога, Он да ја подигне и да ја зголеми таа вера во нас. Ни една молитва Бог не ислопнува толку брзо и лесно, како оваа!
Секој што го бара Бога, ја повикува Светата Црква да му помогне. Во неа, преку Светите Тајни пребива самиот Господ, Кој ни дава можност да се соединиме со Него. Ако ние, не само со нашиот ум, туку со нашето срце, ја прифатиме оваа вистина, тогаш Евангелието ќе се отвори за нас, како радосна вест за нашето спасение и нам ќе и бидат достапни тајните на Царството Небесно. Најголема од нив е – љубовта. Како што Господ ги поучува Своите ученици: „Ова е Мојата заповед: да се љубите еден со друг, како што ве возљубив Јас“ (Јован 15, 12). За нашата вера да не биде нестабилна, потребен е труд.
Тој започнува со молитва кон Бога. И Господ ќе одговори на молбата. Но, за да не се загуши никулецот на нашата вера во трњето, ние мораме да се очистуваме од нив (од самољубие, грешни навики, страсти, духовна раслабеност и мрзеливост). Птиците нема да го исколваат семето на нашата вера, и плевелот нема да ја загуши, ако почесто се оддалечиме од светската суета и го засакаме храмот. Таму, под закрилата на Севишниот (Псал. 90, 1), нашата вера ќе биде заштитена од сè што е штетно, растејќи и носејќи добри плодови. Конечно, почвата на душата мора да омекне и да се загрее. Ништо не ја прави нејзе толку камена и ладна како самољубието и сконцентрираноста кон себеси. Овие з ла се надминуваат со добри дела и активна љубов кон луѓето, сеќавајќи се, дека „верата без дела е мpтва“ (Јаков 2, 20).
Ден пред големиот христијански празник Богојавление- Водици, на празникот наречен Водокрст секоја година се извршува голем Богојавленски водосвет.
Празникот е познат под имињата Водокрштение и Водокрст или Водопост, како ден на строг пост, во кој се пости само на вода.
Во Светата Црква се воспева силата и моќта на Крстот. Се врши крштевање на водата и таа со силата на Светиот Дух добива лековита моќ. Празникот е востановен во спомен на некогашните обичаи кои се изведувале на тој ден, кога биле крштевани луѓето кои го примиле христијанството.
Денот на крштевањето на Исус Христос во реката Јордан е денот кога Божјиот Син навршил триесет години од телесното раѓање и тргнал да го извршува Својот учителски и спасителен подвиг.
Како што дознаваме од Новиот завет, во мигот кога Свети Јован Крстител го крштевал Исуса Христос во реката, во еден миг се појавило Светото Тројство: гласот на Отецот му се јавил на сетилото за слух, Духот на сетилото за вид – во вид на гулаб на небото, а Синот бил достапен за сетилото за допир.
Kако што е запишано во Евангелијата, за тоа посведочил и Свети Јован Крстител кој рекол: „Еве го јагнето Божјо кое на Себе ги зеде гревовите на светот”. Откако ги кажал тие зборови, го потопил и го крстил Божјиот Син во Јордан.
Голем број македонски семејства Василица ја празнуваат како домашна слава, а оние кои го носат името на Свети Василиј Велики го слават својот именден.
На Василица верниците кои се водат по овој календар кршат и пита со паричка и исто така се верува дека на оној кој ќе му се падне паричка ќе биде среќен во текот на целата година.
Старата година се испраќа и со палење василичарски огнови, кои се симбол на божествената светлина што, според народното верување, ги прогонуваат лошите сили. Сепак како и на секој празник не заборавајте да појдете во црква, да запалите свеќа и да му се помолите на Бог за вас и вашите најблиски.
Инаку, Свети Василиј Велики е еден од тројцата најголеми црковни учители од четвртиот век. Родум бил од Кападокија, а завршил школо во Атина.
Тој бил голем христијански филозоф, а се прославил и како епископ и заштитник на чистотата на православното учење. Свети Василиј Велики се упокоил на 14 јануари во 379 година.
Некогаш девојките овој ден го користеле за гатање за да дознаат за кого ќе се омажат. Некогаш домаќинките земале снег и фрлале малку кон децата дома за да бидат здрави.
Се гледа и времето, ако падне снег или биде облачно, годината ќе биде плодна.
Сувото време носи суша.
Обичај кој се задржал и денес е да се помолиме за здравје и среќа.
На тој ден никако не се карајте зошто цела година ќе ве следи баксуз и кавги.
Од 10 јануари до Богојавление, односно 19 јануари, траат „Некрстени денови“, ова е периодот од годината кога Исус Христос сè уште не бил крстен и затоа и денес во ова време земјата е отворена за мртвите кои доаѓаат. надвор, а заедно со нив и ѓаволи и разни други демони.
Станува збор за верување кое е силно и длабоко вткаено во свеста на нашиот народ уште од античко време. Несветите сили владеат од моментот кога ќе се стемни додека не запеат првите петли. Затоа, велат луѓето, не треба да излегувате од дома преку ноќ.
Секој што ќе се осмели да патува по зајдисонце, вели традицијата, нема да помине добро, а ако мора да излезе треба да носи лук, крст или некој остар метален предмет.
Слично, во некои делови дури и денес, внимателно се забележува дека жените не предат, ткаат или перат во Некрстени денови. Ништо бело не е оставено надвор, а особено се внимава да не се остава детска облека надвор, бидејќи злите сили можат да им наштетат на децата преку бајки и магии.
Во некои села, особено во влашките региони, дури и светлината од куќите се крие со ставање завеси на прозорците или спуштање на ролетните. Не пијте вода ноќе, бидејќи традицијата вели дека демоните лазат во контејнери за домаќинството и таму демнат за невнимателните.
Луѓето велат дека деновите на некрстените не се добро време за породување. Се верува дека детето родено помеѓу Божиќ и Водици ќе биде болно и несреќно. За малечките да се „одбранат од магии“, старите луѓе дошле до ова – децата родени во денови на некрстени мора секоја година во тој период да носат со себе посебна кошула, плетена на огништето.
Со цел да се „отфрли мизеријата и да се намали страдањето“ во овој мрачен период, народот излезе со „противмерка“ за Денови на некрстени – маскирани поворки кои претставуваат духови, чудовишта и мртви предци порано поминувале низ селата и градовите. Овие коледари се движеа од куќа до куќа и бараа прилози: сланина, јајца, месо, брашно, млеко, ракија и вино…
Некрстените денови се секогаш дебели, а не се пости ниту во среда и петок. Само Божиќ е ден за пост, а тој паѓа непосредно пред Богојавление.
Се верува дека татнежот, музиката и смеата ќе ги избркаат злите сили. А со храна, пијалок и „чашка муабет“ секој страв и болка полесно се поднесува и грижите си заминуваат.